Kính Hòa - RFA
Biểu tình phản đối Hiệp định Kinh Tế Đối Tác Chiến Lược
Xuyên Thái Bình Dương TPP bên ngoài tòa nhà Quốc hội Hoa Kỳ ở Washington DC hôm
7/9/2016.AFP
Không còn sức ép từ bên ngoài
Vào năm 2014, khi bắt đầu có nhiều hy vọng về sự hình thành
hiệp ước đối tác xuyên Thái Bình Dương (gọi tắt là TPP) sẽ góp phần thúc đẩy
công cuộc cải cách ở Việt Nam, Tiến sĩ Vũ Hồng Lâm, làm việc tại Trung tâm
nghiên cứu chiến lược châu Á Thái Bình Dương cho chúng tôi biết:
“Ở Việt Nam có nhiều người muốn cải cách, muốn thay đổi, thì
họ hy vọng rất nhiều vào TPP để dùng áp lực từ bên ngoài để buộc Việt Nam phải
thay đổi, phải cải cách thể chế.”
Trong những cải cách thể chế, có việc cho phép thành lập các
nghiệp đoàn độc lập của công nhân.
Sau khi Tổng thống Hoa Kỳ mới đắc cử Donald Trump tuyên bố rằng
trong những này đầu làm việc của ông ở Nhà Trắng, ông sẽ rút Hoa Kỳ ra khỏi
TPP, Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, một nhà nghiên cứu kinh tế hiện sống ở Hà nội cho
phóng viên Anh Vũ của đài RFA biết:
“Tôi tin chắc VN vẫn tiến hành tiến trình cải cách, song các
hạng mục sẽ chậm hơn. Thí dụ như việc phát triển Công đoàn độc lập, nếu không
còn TPP thì tôi không rõ VN còn thực hiện điều đó hay không và tiến trình thực
hiện sẽ diễn ra như thế nào?”
Ông Nguyễn Thiện Nhân, một người có nhiều hiểu biết về hoạt
động đình công của công nhân khu công nghiệp Bình Dương gần Sài Gòn cho biết những
quan sát của ông trong thời gian gần đây:
“Những công nhân tiên phong tổ chức biểu tình, đình công diễn
ra hồi 2014, 2015 hiện bị chính quyền theo dõi và gây áp lực với công ty. Một
phần trong số họ bị cho thôi việc, một lần chuyển bị chuyển qua bộ phận khác.
Do đó sự ảnh hưởng của họ đối với phong trào bị giảm xuống và gây nỗi sợ hãi
cho những công nhân còn lại. Vì vậy phong trào biểu tình và đình công của công
nhân tạm thời lắng xuống trong một thời gian.”
Trong suốt thời gian hai năm qua, sau những cuộc biểu tình lớn
của công nhân trong cả nước, người ta thường thấy báo chí nhà nước loan đi ý kiến
của nhiều quan chức, nhấn mạnh đến hoạt động thực chất của công đoàn là phải bảo
vệ quyền lợi của tầng lớp công nhân, thậm chí còn phê phán công đoàn của nhà nước
đã không tổ chức được những cuộc biểu tình nào để đòi quyền lợi cho người lao động.
Nhận xét về những lời phát biểu này ông Nguyễn Thiện Nhân
nói:
“Họ phát biểu trong tư thế là TPP sẽ được thông qua, nghiệp
đoàn độc lập sẽ được hình thành. Họ chuẩn bị điều kiện cho ra đời công đoàn độc
lập theo ý họ, và công đoàn của nhà nước cũng có phần cạnh tranh trong đó. Từ
trước tới nay công đoàn nhà nước chưa bao giờ tổ chức đình công, nhưng mà họ có
chuẩn bị tư thế để công đoàn nhà nước tổ chức đình công cạnh tranh với công
đoàn độc lập.”
Nghiệp đoàn độc lập không cần TPP
Ông Nhân cũng nói ông nghĩ rằng dù không có TPP, không có những
điều kiện thuận lợi để công đoàn phát triển nhưng điều đó không có nghĩa là
hoàn toàn vô vọng đối với sự hình thành của các tổ chức công đoàn độc lập trong
tương lai, vì sẽ có những thõa thuận mới, và những thõa thuận đó sẽ bắt buộc Việt
Nam phải cho ra đòi công đoàn độc lập.
Đồng tình với ý kiến này, ông Nguyễn Đình Hùng, hiện là Chủ
tịch Liên đoàn lao động Việt tự do, một tổ chức đấu tranh cho quyền lợi của
công nhân trên toàn thế giới cho chúng tôi biết từ Sydney, Australia, rằng
không có TPP thì chính quyền Hà nội có thể làm chậm trễ việc thành lập công
đoàn độc lập trong nước, nhưng:
“Dù có TPP hay không thì Việt Nam vẫn mở cửa ra thị trường
thế giới thì Việt Nam vẫn chịu sự kiểm soát của chính phủ các quốc gia tư bản
cũng như là nghiệp đoàn quốc tế, mà Việt Nam là thành viên.”
Ông Hùng cho biết thêm là cách đây 10 năm, dù không được nhà
nước Việt Nam cho phép, các tổ chức công đoàn do công nhân thành lập cũng đã được
thành lập:
“Lúc đó chưa có TPP, và những người thành viên của Ủy ban bảo
vệ người lao động, và bây giờ phát triển trở thành Liên đoàn lao động Việt tự
do, vẫn tiếp tục phát triển và xây dựng nghiệp đoàn độc lập ở trong nước. Đó là
con đường tất yếu phải đi. Trong 10 năm qua không có TPP. Từ đó đến nay Liên
đoàn lao động Việt tự do vẫn phát triển xây dựng qua nhiều hình thức, trong nhiều
điều kiện khó khăn. Bây giờ không có TPP thì Lao động Việt vẫn tiếp tục đi theo
con đường đó.”
Trở lại với Tiến sĩ Vũ Hồng Lâm và câu chuyện trao đổi với
chúng tôi về TPP cách đây hai năm, ông cho rằng TPP là một cuộc đổi chác giữa
các chính phủ, và chính phủ nào cũng cố gắng giữ những quyền lợi của mình:
“Hai bên họ sẽ đổi chác thì Việt Nam vì lợi ích gọi là ý thức
hệ của họ rất là lớn, cho nên họ sẽ không nhượng bộ những vấn đề như là quyền lợi
của người lao động, những vấn đề như là doanh nghiệp nhà nước.”
Ông Lâm cũng nhắc lại thời điểm Việt Nam gia nhập Tổ chức
thương mại thế giới (WTO) nhiều người cũng hy vọng là việc làm thành viên của
WTO sẽ thúc đẩy Việt Nam cải cách, nhưng theo ông thì dù có những cải cách nhỏ
nhưng những việc đáng phải cải cách thì lại không diễn ra. Ông cho rằng TPP cũng
không phải là một liều thuốc thần để thúc đẩy Việt Nam cải cách.
Ông Nguyễn Đình Hùng thì kể ra một kinh nghiệm tại Miến Điện
khi nghiệp đoàn bí mật được thành lập ở đây dưới chế độ độc tài mà không có một
sức ép nào giống như TPP. Tổ chức nghiệp đoàn này đã công khai hoạt động khi Miến
Điện thay đổi sang chế độ dân sự, dân chủ hơn. Khi liên hệ với tình hình Việt
Nam, ông Hùng cho rằng sự phát triển của các tổ chức dân sự độc lập đang diễn
ra cũng góp phần thúc đẩy sự hình thành là hoạt động của các nghiệp đoàn độc lập
tại Việt Nam.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét