Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte sẽ đến thăm Việt Nam
từ ngày 28 đến ngày 29 tháng 9. Philippines là đối tác chiến lược của Việt Nam
và đã nhiều lần cùng Việt Nam lên tiếng chỉ trích Trung Quốc ở diễn đàn ASEAN
liên quan đến vấn đề tranh chấp biển Đông.
Tuy nhiên Tổng thống Duterte gần đây cũng cho thấy ông có xu
hướng mềm mỏng hơn với Trung Quốc bất chấp những hành động lấn lướt của nước
này trong khu vực. Liệu những căng thẳng
ở biển Đông và lập trường gần đây của Philippines đối với Trung Quốc sẽ được đề
cập ra sao trong chuyến thăm tới. Việt Hà có bài tìm hiểu và tường trình
Căng thẳng biển Đông và quan hệ với Trung Quốc
Căng thẳng tại biển Đông và phán quyết của tòa thường trực
trọng tài quốc tế (PCA) trong vụ kiện về tranh chấp trên biển Đông giữa
Phillipines và Trung Quốc được trông đợi sẽ là những vấn đề được thảo luận giữa
lãnh đạo hai nước Philippines và Việt nam nhân chuyến thăm sắp tới của Tổng thống
Rodrigo Duterte tới Việt Nam từ ngày 28 đến 29 tháng 9 tới.
Nói với đài Á châu Tự Do vào hôm trước chuyến thăm của Tổng
thống Duterte, chuyên gia về quan hệ quốc tế thuộc trường đại học De la Salle,
Philippines, giáo sư Renato Cruz de Castro nhận định:
Tôi hy vọng là Việt Nam sẽ truyền cho Tổng thống Duterte sự
khôn ngoan vì trước đó ông ta đã nói những điều liên quan đến quan hệ với Trung
Quốc, liên minh với Mỹ, rồi nói rằng phán quyết của tòa PCA chỉ như là một tập
giấy, rằng hành động xây lấp đòi chủ quyền của Trung Quốc là có ý tốt. Cho nên
tôi hy vọng là Việt Nam sẽ nói với Trung Quốc vấn đề thực sự ở biển Đông, quan
hệ với Trung quốc và quan hệ với các nước ủng hộ mình trong việc thách thức
Trung Quốc đối với các hành động của nước này ở biển Đông.
Hôm 12 tháng 7 vừa qua, tòa PCA ở The Hague đã ra tuyên bố về
vụ kiện giữa Philippines và Trung Quốc.
Phán quyết của tòa bác bỏ tính pháp lý và lịch sử của đường đứt khúc 9 đoạn mà
Trung Quốc vẽ ra ở biển Đông. Phán quyết cũng không công nhận các thực thể ở quần
đảo Trường Sa đang tranh chấp giữa Trung Quốc với các nước láng giềng bao gồm
Philippines và Việt Nam là các đảo. Do đó Trường Sa không có vùng đặc quyền
kinh tế. Theo các chuyên gia quốc tế, phán quyết này có lợi cho Philippines và
gây bất lợi lớn với Trung Quốc.
Trung Quốc sau đó đã lên tiếng bác bỏ phán quyết của tòa và
khẳng định sẽ tiếp tục có những hành động gia tăng và bảo vệ chủ quyền của nước
này ở biển Đông.
Tổng thống mới đắc cử của Philippines Rodrigo Duterte sau
khi lên nắm chức cũng đã có những tuyên bố cho thấy lập trường mềm mỏng hơn đối
với Trung Quốc. Ông cũng nói sẵn sàng gạt phán quyết của PCA sang một bên để thảo
luận với Trung Quốc.
Tiến sĩ Đinh Hoàng Thắng, nguyên đại sứ Việt Nam tại Hà Lan,
cựu Tổng biên tập báo Quốc tế, Bộ Ngoại giao Việt nam nhận định
Tình hình mới mà người ta quan tâm nhất là chính sách của
tân Tổng thống Phi đối với vấn đề biển Đông và quan hệ với Trung Quốc và mối
quan hệ với ASEAN. Phải nói là tình hình này từ khi ông ấy lên cầm quyền thì có
nhiều biến động. Biến động lớn nhất là Philippines thắng vụ kiện nhưng ông Tổng
thống lại nói là không muốn đưa vấn đề này vào tuyên bố của ASEAN trong khi nhiều
nước khác thì lại muốn đưa điều này vào. Ở đây ta thấy là Philippines có một
chính sách nhìn bề ngoài không nhất quán, khi thì đa phương, khi thì song
phương. Bây giờ ông kiện xong thì giờ ông lại nói không muốn đưa vấn đề này ra để
dồn Trung Quốc vào chân tường.
Vì vậy, theo Tiến sĩ Đinh Hoàng Thắng, chuyến thăm sẽ là dịp
để hai nước bày tỏ lập trường về vấn đề biển Đông vì lợi ích của mỗi nước.
Đây là dịp để hai bên trao đổi nhất là trên cơ sở về đối tác
chiến lược giữa Philippines và Việt Nam đặc biệt trong bối cảnh có phán quyết của
tòa PCA. Cái này là rất quan trọng, trong lịch sử chưa có cái này.
Cụ thể hóa nội hàm đối tác chiến lược
000_F29QB.jpg-400.jpg
Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte. AFP photo
Theo giáo sư Renato Cruz de Castro, chuyến thăm tới Việt Nam
cũng cho thấy Tổng thống Philippines vẫn đánh giá cao vai trò của ASEAN và quan
hệ với Việt Nam.
Chuyến đi này có nghĩa là Tổng thống Duterte đánh giá cao
vai trò của ASEAN, mối quan hệ đối tác chiến lược với Việt Nam. Cả hai nước đã
cùng thách thức Trung Quốc trong diễn đàn ASEAN. Cả hai nước đã lên tiếng đối với
những đòi hỏi về chủ quyền của Trung Quốc ở biển Đông. Cho nên chuyến đi này
cho thấy là ông ấy vẫn đánh giá cao mối quan hệ đối tác với Việt Nam và sẵn
sàng lắng nghe Việt Nam trong việc làm thế nào để đối phó với những thách thức ở
biển Đông.
Việt Nam và Philippines đã thiết lập quan hệ đối tác chiến
lược vào năm 2015. Hiện Philippines là đối tác chiến lược thứ 5 của Việt Nam
trong ASEAN và là một trong 15 nước trên thế giới đã thiết lập quan hệ đối tác
chiến lược với Việt Nam. Theo Tiến sĩ Đinh Hoàng Thắng, chuyến đi lần này sẽ
giúp hai bên cụ thể hóa nội hàm đối tác chiến lược giữa hai nước.
Tôi nghĩ đây là dịp hai bên cụ thể hóa thêm nội hàm đối tác
chiến lược giữa hai nước. Trước đây hai nước đã có chương trình hành động 2011
2016 cách đây 1 năm họ nâng lên thành quan hệ đối tác chiến lược, nó sẽ được thể
hiện trong các quan hệ đối tác chính trị, kinh tế, an ninh quốc phòng thế nào,
đó là quan trọng. Đặc biệt vấn đề biển và đại dương là lĩnh vực hợp tác chủ chốt
của hai nước.
Tuyên bố chung nói gì về PCA?
Theo tiến sĩ Đinh Hoàng Thắng, bên cạnh những thảo luận về đối
tác chiến lược, và biển Đông, ông hy vọng hai bên cũng sẽ đề cập đến phán quyết
của tòa PCA, qua đó cho thấy lập trường của hai phía.
PCA cần phải đặt cao, vì PCA không chỉ là vấn đề biển Đông
mà còn là vai trò của luật pháp quốc tế trong cuộc đấu tranh ở giai đoạn mới,
chứ không chỉ là vấn đề biển Đông.
Ngay sau khi tòa trọng tài Quốc tế ra phán quyết hôm 12
tháng 7, Bộ Ngoại giao Việt Nam chỉ nói rằng Việt Nam hoan nghênh tuyến bố của
tòa nhưng không nói thêm cụ thể lập trường của Việt Nam đối với phán quyết. Tiến
sĩ Đinh Hoàng Thắng đặt câu hỏi về khả năng tuyên bố chung hai nước có đề cập đến
PCA hay không.
Nếu tuyên bố chung mà có đề cập đến PCA thì sẽ là một thắng
lợi vĩ đại… Liệu Việt Nam có đủ bản lĩnh để cùng với Philippines nói rằng hai
nước ủng hộ phán quyết của PCA và các nước liên quan phải tôn trọng phán quyết
của tòa quốc tế?
Tiến sĩ Đinh Hoàng Thắng tỏ ra nghi ngờ về khả năng tuyên bố
chung giữa hai nước sẽ đề cập đến phán quyết của PCA. Theo ông, nhiều khả năng,
những từ ngữ của tuyên bố chung về vấn đề căng thẳng biển Đông sẽ rất chung
tính vì cả hai nước lúc này đều không muốn làm Trung Quốc tức giận.
Nguồn:
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét