Tranh luận về mạng xã hội gây tranh cãi

Chương trình "60 Phút Mở" của VTV hôm cuối tuần làm nhiều người quan tâm với chủ đề cá chết ở Vũng Áng

Một chương trình của VTV gây sóng dư luận khi người dẫn căn vặn khách mời về 'động cơ' chia sẻ tin cá chết trên Facebook cá nhân.

Bà Tạ Bích Loan – Giám đốc kênh VTV6 của đài Truyền hình Việt Nam – xuất hiện trong vai trò dẫn chương trình '60 phút mở' của VTV đặt câu hỏi cho vị khách - MC Phan Anh: "Tại sao bạn lại phải chia sẻ clip hai con cá chết của Vũng Áng?"

Clip này do kênh VTC thực hiện trong bối cảnh xảy ra thảm họa cá chết tại miền Trung Việt Nam, cho thấy cá chết sau ít phút thả vào nước lấy từ Vũng Áng.

'Nhu cầu quyền lực'

 

         MC Phan Anh trong chương trình 60 Phút mở

Tại chương trình “60 phút Mở” của VTV, MC Phan Anh nói ông chia sẻ clip trên Facebook cá nhân vì “đó là việc có ích và nên làm và "muốn đóng góp vào cái chung”.

Được biết, thảo luận kéo dài hơn hai giờ, nhưng đã được biên tập lại cho phù hợp với thời lượng và có sản phẩm cuối cùng dài gần 40 phút.

Trong đó có bốn khách mời chính đặt câu hỏi cho MC Phan Anh, và một khách mời bày tỏ quan điểm ủng hộ ông.

Chuyên gia tâm lý hành vi Phạm Mạnh Hà, phân tích và cho rằng ông Phan Anh chia sẻ clip hai con cá chết do một số nhu cầu, trong đó có "nhu cầu quyền lực".

Nhà thơ Hồng Thanh Quang, Tổng biên tập báo Đại Đoàn kết, nói với ông Phan Anh: “Bạn đã làm nhiều người đặt niềm tin vào chỗ không nên đặt niềm tin”.

Nhà báo Hoàng Minh Trí (Facebook Cu Trí) cáo buộc "Phan Anh chia sẻ mà không cần biết con cá ấy là loại gì, nước múc lên ấy là loại gì".

Ông Minh Trí nói "khi cộng đồng đang đói tin về Vũng Áng" và so sánh việc đưa tin lên Facebook của MC Phan Anh như "nhỏ thêm một giọt nước", là "củng cố một cái tin thất thiệt".

Tuy nhiên, ông Phan Anh nhiều lần nhấn mạnh, ông ngợi khen lòng dũng cảm của một cơ quan truyền thông, mà mọi người 'không đọc kỹ'.

“Đấy là một cơ quan truyền thông dũng cảm nói về một vấn đề mà xã hội quan tâm trong thời gian gần đây”, ông nói về VTC News và việc thực hiện clip thử nghiệm.

'Clip tạo dựng'

 

                 Hình chụp màn hình từ phóng sự của VTC

Trong phóng sự thực hiện hôm 26/4, phóng viên kênh VTC thử nghiệm đặt hai con cá vào một chậu nước được cho là lấy từ khu vực Vũng Áng. Cá chết chỉ vài phút sau đó. Sau một ngày, nhiều báo tại Việt Nam và chủ bè cá cáo buộc phóng viên VTC "đưa thông tin sai lệch".

Giám đốc trung tâm quan trắc và phân tích môi trường, Sở tài nguyên và môi trường Hà Tĩnh phủ nhận việc "cùng với" phóng viên VTC News thực hiện phóng sự - theo báo điện tử Infonet.

Tuy nhiên, VTC News ngay sau đó đã thực hiện một bản tin nói rõ về hoạt động tác nghiệp mà họ thực hiện, bao gồm phỏng vấn về loại cá và mẫu nước họ thực hiện.

"Việc lấy mẫu nước tại Vũng Áng được phóng viên Bá Thăng thực hiện cùng thời gian, địa điểm với đoàn cán bộ quan trắc của tỉnh Hà Tĩnh nhưng việc tiến hành thực nghiệm là hoàn toàn độc lập," VTC News trả lời về thử nghiệm.

VTC cũng công bố, loại cá họ dùng để thử nghiệm do ngư dân cung cấp và là cá nước mặn.

Người dẫn dắt chương trình '60 Phút mở', bà Tạ Bích Loan khẳng định clip hai con cá chết là “tạo dựng”.

Tuy nhiên, trong bài viết của nhiếp ảnh gia Nguyễn Sơn, ký tên Na Sơn trên trang VietnamNet cho biết, chương trình đã bị cắt nhiều đoạn để vừa với thời lượng, trong đó "Phan Anh có một câu rất hay:

"Tôi tin VTC chứ! Vì đấy là một nguồn tin chính thống, một đài truyền hình lâu đời của nhà nước. Cũng giống như rất nhiều người đã tin vào cái phóng sự dùng chổi quét rau giả làm sâu trên VTV vậy.""

"Đây là một điểm khá thú vị. Cho đến nay chưa có kết luận chính thức là clip của VTC có ngụy tạo hay không," nhiếp ảnh gia có mặt trong chương trình '60 Phút mở' viết.

Cuối chương trình, ông Phan Anh chia sẻ hashtag #Đừng im lặng. "Mỗi chúng ta đều có quyền lên tiếng về quan điểm của mình. Và quan điểm đó cần được mọi người tôn trọng và tôi rất mong những quan điểm đó sẽ được tranh luận một cách có văn hóa," ông nói trên chương trình của đài truyền hình Việt Nam.

Phản ứng của khán giả

 

Đoạn viết trên Facebook của MC Phan Anh hôm 27/04 về clip cá chết của kênh VTC

Trả lời BBC Tiếng Việt, nhiếp ảnh gia Nguyễn Sơn cho rằng "việc định hướng và ngăn chặn thông tin là điều bất khả" trong thời đại thông tin bùng nổ như hiện nay, "nhất là thông tin trên mạng xã hội với tính chất, nhanh và rộng."

"Người đọc không có lỗi khi họ chưa đủ kiến thức, kỹ năng và nguồn để kiểm chứng như các chuyên gia hay nhà báo khi tiếp nhận những thông tin được cho là không tốt. Cái chính là những thông tin minh bạch, chính xác cần được đưa nhiều hơn, nhanh hơn.

"Như thế, tự chúng sẽ đẩy lùi được những thông tin thất thiệt hay sai trái. Tất nhiên, tôi cũng mong muốn ý thức của mọi cá nhân khi tham gia chia sẻ trên mạng xã hội. #Share_có_ý_thức 1 hashtag tôi hay dùng trên mạng.

"Tôi mong muốn mọi người khi đọc được điều gì đó từ bất cứ nguồn nào thì hãy suy xét nếu có thể thì kiểm chứng trước khi share [chia sẻ] nó. Tránh việc chúng ta trở thành những cái loa không công cho những mục đích không trong sáng của bất kỳ ai, tổ chức nào.

Chia sẻ quan điểm về nguồn tin từ kênh chính thống, Bùi Thiện An, một thanh niên từ Sài Gòn, nói với BBC: "Phan Anh cũng trả lời rất rõ đó chỉ là nhu cầu lên tiếng, đừng im lặng trước những gì xảy ra xung quanh mình nhưng mọi người vẫn quy chụp đó là nhu cầu thể hiện quyền lực.

"Vậy thì nhìn lại, khi một ca sĩ diễn viên chụp hình đồ ăn, thức uống nó cũng chỉ đơn thuần là chia sẻ thông tin, không riêng gì Phan Anh mà giới trẻ đều quan tâm đến vấn đề ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường và sức khoẻ của mình.

"Không thể trách Phan Anh cũng như không thể trách nhiều bạn trẻ chia sẻ mà không kiểm chứng vì việc kiểm chứng từ một nguồn kênh như VTC - đài truyền hình chính thống là rất khó. Điều đó là thứ mà nhà báo như anh Trí, anh Quang làm chứ không phải những đứa trẻ."

"Việc chia sẻ thông tin sẽ khiến cho những người có quyền hành, chịu trách nhiệm về vấn đề nóng này phải có câu trả lời xác đáng, phải có sự minh bạch rõ ràng để cư dân không bị đầu độc thông tin," An cho biết.

BBC Tiếng Việt