BAO GIỜ XĂNG LẠI RẺ?

Bao giờ xăng lại rẻ?

HÀ TƯỜNG CÁT / Người Việt

Dầu lửa rớt giá thảm hại cuối năm ngoái làm điên đầu nhiều nước sản xuất nhưng lại là điều vui mừng cho giới tiêu thụ. Nhưng rồi trong 5 tuần lễ gần đây, giá xăng dần dần tăng lên và người lái xe đang tự hỏi liệu có khi nào xăng lại rẻ như thế?

Bảng giá gần $6 một gallon xăng  ngày 3 tháng 3, 2015, tại cây xăng  Bridgeway Gas ở Sausalito, phía Bắc San Francisco, bên kia cầu Golden Bridge, đắt nhất ở California. (Hình: Justin Sullivan/Getty Images)

Giá trung bình trên toàn quốc vào đầu mùa Xuân là $2.426 một gallon xăng thường, đứng giá, và đầu tuần này giảm 4 cents, lần đầu tiên từ nhiều tuần lễ. Giá trung bình ở California là $3.268. So với năm ngoái mỗi gallon xăng vẫn còn rẻ khoảng $1.

Vào lúc dầu lửa mất giá nhanh chóng nhất, đã có những dự đoán giá dầu thô có thể tiếp tục xuống tới dưới $30 một thùng và xăng sẽ xuống dưới $2 một gallon. Tuy nhiên theo nhận định của các chuyên gia ngành kỹ nghệ dầu khí, điều này sẽ không xảy ra và có lẽ giá xăng dầu sẽ quanh quẩn ở tình trạng như hiện nay trong năm 2015.

Giá dầu biến chuyển do một cơ chế rất phức tạp của thị trường. Tuy nhiên trong thời gian qua nguyên nhân chính là theo luật cung cầu, mức cung cấp nhiều hơn mức tiêu thụ. Từ 2009, sản lượng dầu của Hoa Kỳ tăng khoảng 4 triệu thùng mỗi ngày và mức dầu nhập cảng giảm xuống. Không chỉ riêng Hoa Kỳ, tiêu thụ dầu lửa ở tất cả mọi nước trên thế giới đều giảm, do phát triển kinh tế thấp, do tiết kiệm nhiên liệu của xe hơi – ngành tiêu thụ quan trọng nhất – dùng các loại máy có hiệu suất cao hơn ít tốn xăng hơn, và do kỹ nghệ sử dụng những loại năng lượng sạch ngày càng nhiều.

Thêm nữa, OPEC, tổ chức của các quốc gia xuất cảng dầu lửa, từ lâu vẫn nắm vai trò quyết định giá cả, trước tình thế ấy, thay vì giảm đã quyết định giữ nguyên sản lượng 30 triệu thùng mỗi ngày. Saudi Arabia, quốc gia dẫn đầu trong tổ chức, không muốn để mất thị phần và hy vọng rằng với giá dầu rẻ, những nguồn sản xuất có chi phí cao – như dầu đá phiến ở  Hoa Kỳ – về lâu về dài sẽ không còn hiệu quả kinh tế và phải ngưng hoạt động, khi ấy giá cả sẽ trở lại mức bình thường.

Mong chờ này có lẽ không dễ dàng xảy đến. Nhưng vấn đề năng lượng không chỉ là kỹ nghệ, kinh tế và tài chính mà còn liên hệ đến chính trị, vì vậy không ai có thể quyết đoán được tương lai như thế nào.

Những nước như Venezuela và Nigeria chịu thiệt hại nặng nhất khi dầu mất giá. Nhưng OPEC cho đến nay đoàn kết trong chiến lược đã định. Nga, quốc gia xuất cảng dầu lửa nhiều nhất nhưng không phải thành viên OPEC, nỗ lực - nhưng bất thành - vận động OPEC giảm sản lượng, và đành phải chấp nhận tiếp tục duy trì mức sản xuất để thu nhập đừng bị hụt đi quá nặng.

Về phần khu vực sản xuất với chi phí cao, như khai thác dầu đá phiến ở Hoa Kỳ, một số phải ngưng phát triển thêm. Tuy nhiên những giếng dầu đã bắt đầu sản xuất thì tiếp tục khai thác vẫn là hơn, dù rằng lỗ, bởi lẽ thu về ít tiền còn hơn là không thu được đồng nào.

Thực tế từ tháng 11 đến nay các công ty khai thác dầu đá phiến Mỹ sa thải 74,000 công nhân và giảm 38% số giếng khoan mới. Cowboyistan, công ty khai thác dầu đá phiến từ 2008 ở các khu mỏ Eagle Ford, Texas; Bakken, North Dakota và Permian Bassin, Tây Texas qua New Mexico, đã giúp tăng sản lượng dầu nội địa Mỹ lên 70%. Dưới áp lực giá dầu rẻ, sản xuất của những khu vực này đang gặp khó khăn lớn và để vượt qua, dầu thô tại đây cần phải  được xuất cảng.

Nhưng từ thời Tổng Thống Richard Nixon đầu thập niên 1970, vào thời kỳ cuộc khủng hoảng năng lượng trên thế giới, đã có đạo luật hạn chế xuất cảng dầu thô, đến nay vẫn còn giá trị. Để thay đổi quy định này phải cần tới chính sách mới của tòa Bạch Ốc và Quốc Hội, cả hai nơi này đều đang chuyển hướng chậm chạp vì những lý do chính trị riêng.

Tổng Thống Obama có quyền bằng sắc lệnh Hành Pháp sửa đổi hạn chế ấy nhưng có lẽ ông không muốn làm như thế sau khi sắc lệnh về di dân vẫn đang còn bị những người Cộng Hòa chống đối mạnh mẽ, viện lý do vi hiến. Cũng có thể ông không cho rằng Hoa Kỳ nên sản xuất quá nhiều dầu lửa, trái với chủ trương của ông muốn phát triển những loại năng lượng sạch thay vì nhiên liệu dầu mỏ tác động đến sự biến đổi khí hậu địa cầu.

Thái độ này khiến những người Cộng Hòa có cơ hội để giải thích với dân chúng rằng hạn chế xuất cảng dầu thô thiệt hại cho việc làm của công nhân, các nhà sản xuất cũng như giới tiêu thụ. Nhưng họ chưa hành động, đưa ra một dự luật để chắc chắn là Tổng Thống sẽ nhanh chóng ký ban hành, và những người Dân Chủ có thể khai thác tuyên truyền cho mục tiêu dân túy (populist) mà họ vẫn chủ trương.

Dầu lửa sản xuất tại Hoa Kỳ thuộc loại ngọt (hàm lượng lưu huỳnh thấp), nhẹ (tỷ trọng nhỏ), trên thị trường được gọi tên là WTI (West Texas Intemediate) để phân biệt với loại dầu Brent, định chuẩn Âu Châu và quốc tế. Đầu tuần này, dầu WTI giá $47.45 một thùng, dầu Brent crude $55.90. Sự lên giá chút ít này là do đồng dollars hạ, mặc dầu sản lượng của Saudi Arabia lên tới kỷ lục 10 triệu thùng/ngày nghĩa là cao hơn mức của tháng 2 khoảng 350,000 thùng/ngày.

Nhiều nhà máy ở Mỹ đã được quy hoạch để lọc loại dầu nặng nhập cảng từ Mexico, Venezuela, Brazil. Dầu đá phiến loại WTI có lúc phải bán hạ 20% so với giá thị trường cho những nhà máy lọc dầu và càng tạo thêm áp lực vì mức tối thiểu để còn có hiệu quả kinh tế là $40/thùng. Trong khi đó những nhà máy lọc dầu ở Âu Châu và nước ngoài rất muốn mua dầu WTI. Theo dự trù Cowboyistan sẽ phải giảm sản lượng xuống còn 1.55 triệu thùng/ngày nếu tình trạng này tiếp tục đến giữa năm.

Mỗi năm dân Mỹ tiêu thụ gần 140 tỷ gallons xăng; trung bình với mỗi thùng dầu thô (barrel=42 gallons) lọc được 19 gallons xăng và 12 gallons diesel. Khoảng 90% các cây xăng bán loại xăng có pha ethanol (cồn) để tăng khả năng cháy tiêu, đáp ứng với quy định hạn chế khí thải. Hiện nay hầu hết là xăng E-10 nghĩa là chứa 10% ethanol và tương lai có lẽ là xăng E-15 dùng được cho xe hơi và xe truck nhỏ các đời sau 2001. Những xe có bảng ghi Flex-fuel có thể sử dụng xăng chứa tới 85% ethanol.

Theo lời các chuyên gia, trong tình thế hiện nay không thể nào dự đoán là giá dầu thô trong năm nay sẽ xuống tới $30-$40 một thùng hay trên $60/thùng, tuy nhiên sẽ không thể có giá $110 như 9 tháng trước. Giá xăng cho người lái xe do đó cũng không biết sẽ ở mức nào và cũng đừng nên quên rằng giá dầu vẫn được nói đến trên thị trường là dầu tương lai, nghĩa là được giao từ một đến 2 tháng sau đó. Giá xăng cũng khác biệt nhau rất nhiều ở từng nơi vì vấn đề cung cấp và chuyên chở, và vì tình hình của các nhà máy lọc dầu.

Ngoài ra giá xăng bán ở các cây xăng đều đã phải tính tiền thuế dù thuế nhiên liệu tại Mỹ thấp hơn rất nhiều so với Âu Châu, Nhật Bản, Trung Quốc và nhiều nước khác trên thế giới. Một gallon xăng ở Mỹ chịu 18,40% thuế liên bang, cộng với thuế tiểu bang trung bình 24.12%. Xăng tại California thuộc hạng đắt so với nhiều tiểu bang khác vì mức thuế cao, 37.56%.

http://www.nguoi-viet.com/absolutenm2/templates/viewarticlesNVO.aspx?articleid=204799&zoneid=403#.VRWn4cpR7CY