Tư tưởng Tập Cận Bình có cái gì?

Ngô Nhân Dụng

Tập Cận Bình đã được nâng lên gần ngang hàng với Mao Trạch Đông trên bảng phong thần những lãnh tụ Cộng Sản Trung Quốc. Trước khi kết thúc, đại hội đảng lần thứ 19 đã biểu quyết ghi “Tư tưởng Tập Cận Bình” vào cương lĩnh đảng. Trong gần 100 năm lịch sử, Cộng Sản Trung Quốc chỉ ghi tên hai người với vai trò lý thuyết gia là Mao và Đặng. “Tư tưởng Mao Trạch Đông” được coi là chủ đạo từ năm 1945. “Lý luận Đặng Tiểu Bình,” khi ông ta xóa bỏ chính sách tập thể hóa của họ Mao, bắt đầu đổi mới kinh tế theo lối tư bản, được ghi vào cương lĩnh từ năm 1997, sau khi họ Đặng qua đời. Tập Cận Bình có thể coi đã đạt địa vị cao hơn Đặng Tiểu Bình; vì giờ này Tập vẫn còn sống. Hơn nữa, “Tư tưởng” chắc chắn được coi trọng hơn “Lý luận.”

Nhưng Tư tưởng Tập Cận Bình là cái gì?

Bản Cương lĩnh của Trung Cộng viết đầy đủ 16 chữ “Tư tưởng Tập Cận Bình (về) Chủ nghĩa Xã hội (với) Đặc sắc Trung Quốc (trong) Thời đại mới” (习近平新时代中国特色社会主义思想). Điều được nhấn mạnh ở đây là “Tư tưởng Tập Cận Bình” vẫn được coi là một thứ “chủ nghĩa xã hội.” Bốn chữ này đã được dùng hơn hai trăm năm nay, ý nghĩa đã hao mòn, rỉ sét, khó biết được nội dung chứa những gì. Mao Trạch Đông có thể coi là người có sáng kiến biến đổi chủ nghĩa Marx-Lenin áp dụng vào nước Tàu: Cho nông dân đóng vai chính thay cho công nhân trong giấc mộng hoang đường của Karl Marx. Cuộc cách mạng vô sản toàn thế giới Mao muốn thực hiện sẽ “lấy nông thôn bao vây thành thị,” dùng các nước Châu Á, Châu Phi bao vây các nước tư bản Âu Mỹ.

Tư tưởng Mao Trạch Đông đã đưa nước Tàu xuống vực thẳm: các cuộc thí nghiệm kinh tế của họ Mao làm ba chục triệu người đói, chết; Cuốn sách Đỏ của Mao gây bạo loạn chết chóc hàng triệu người khác. Giấc mộng cách mạng thế giới của Mao Trạch Đông đã tan ra khói trước khi Liên Xô sụp đổ, nhưng ít nhất ông ta có suy nghĩ các vấn đề sâu xa, đáng gọi là có tư tưởng.

Đặng Tiểu Bình không có chiều sâu như họ Mao, chỉ nổi bật về tính toán thực dụng: Mèo trắng hay mèo đen không quan trọng, miễn mèo bắt chuột là được! Cộng Sản Trung Quốc đã đề cao “Lý luận Đặng Tiểu Bình” (邓小平理论) sau gần 20 năm theo ý ông ta thay đổi cơ chế kinh tế và đã thấy kết quả tốt đẹp: Con mèo “thị trường” bắt được con chuột to!

Nhưng còn cái gọi là Tư tưởng Tập Cận Bình, nó là cái gì?

Trong mấy năm qua, chánh văn phòng của Tập là Lật Chiến Thư đã đề ra từ ngữ Tư tưởng Tập Cận Bình. Lật Chiến Thư gom các bài diễn văn của ông chủ in thành sách, bắt quân đội và học sinh phải học tập. Nội dung những diễn văn đó gồm các khẩu hiệu và chính sách đối phó với các vấn đề  thực tế, đã được Tập Cận Bình nói trong năm năm qua. Nếu gọi đó là “Chính sách Tập Cận Bình” thì đúng nghĩa hơn là “Tư tưởng!” Nhưng ngay các chính sách đó cũng chỉ được họ Tập nêu ra như là những mục tiêu muốn đạt tới, chứ chưa được áp dụng và thi hành! Nên gọi đó là những “mơ ước” đúng hơn là chương trình hay đường lối. Tập Cận Bình đã tóm tắt trong ba chữ “Trung Quốc Mộng.”

Thí dụ, một cột trụ trong chính sách kinh tế của Tập Cận Bình là muốn từ bỏ lối bỏ tiền của nhà nước ra kích thích kinh tế như hai đời lãnh đạo trước. Tập Cận Bình muốn đặt trọng tâm vào phần “Cung” và thay đổi phần Cung, tức là cải tổ các doanh nghiệp nhà nước để họ theo đúng các nguyên tắc thị trường hơn. Nhưng năm năm sau khi công bố chủ trương “gia tăng vai trò của thị trường” trong sinh hoạt kinh tế, Trung Cộng đã làm ngược lại. Trong năm 2016, họ nỗ lực củng cố các doanh nghiệp nhà nước, gây khó dễ cho các xí nghiệp tư nhân, nhất là người ngoại quốc. Tại sao họ lại quay ngược chiều như vậy? Lý do rất thực tế: Bỏ rơi hệ thống các doanh nghiệp nhà nước thì thiếu chỗ để nuôi dưỡng, ban thưởng, chia chác cho cấp dưới, bảo vệ lòng trung thành của gần 90 triệu các đảng viên Cộng Sản.

Một điều được nhấn mạnh trong Tư tưởng Tập Cận Bình là đề cao vai trò của quân đội. Ngay sau khi lên, Tập Cận Bình đã nắm lấy chức chủ tịch Quân Ủy Trung Ương, mà những người tiền nhiệm thường không làm được. Đặng Tiểu Bình nắm Quân Ủy khi Giang Trạch Dân đã lên làm tổng bí thư, và Giang vẫn tiếp tục giữ chức đó cả năm trời sau khi Hồ Cẩm Đào lên thay mình. Tập Cận Bình đã củng cố địa vị trong quân lực bằng cách thay thế hàng trăm tướng lãnh, trong chiến dịch chống tham nhũng. Tập còn lập ra thêm cơ quan Hợp Đồng Tác Chiến, mà chính ông ta đóng vai chủ tịch. Để chinh phục lòng trung thành của giới quân nhân, Tập Cận Bình phải tăng ngân sách quốc phòng, và hứa hẹn trong 30 năm nữa quân Trung Cộng sẽ hùng mạnh nhất thế giới! Trong việc suy tôn Tập Cận Bình thành “Lãnh Đạo Hạt Nhân” và sử dụng chữ “Lãnh Tụ” để gọi ông ta, các tướng lãnh đi tiên phong! Hai danh hiệu đó không hề được sử dụng kể từ sau thời Mao Trạch Đông!

Nhưng tất cả những dự tính đó có đáng gọi là “Tư tưởng” hay không? Thực ra, bất cứ một lãnh tụ Trung Quốc nào, giống như tất cả các hoàng đế Trung Hoa đời trước, khi đã nuôi tham vọng bành trướng, cũng sẽ củng cố quân lực, không khác gì Tập Cận Bình! Phải gọi đúng tên, đó là Tư tưởng Hán Vũ Đế, hay Tư tưởng Minh Thành Tổ, Tư tưởng Càn Long!

Đối với người dân Trung Hoa trong lục địa, có lẽ phần hấp dẫn nhất trong Tư tưởng Tập Cận Bình là chính sách ngoại giao của ông ta. Đầu năm nay, đài truyền hình của đảng Cộng Sản đã chiếu một chương trình dài về những thành tích ngoại giao của Tập Cận Bình. Ý tưởng chính được đề cao là: Nước Trung Hoa đang được cả thế giới kính nể!

Tập Cận Bình tấn công đúng một nhược điểm trong tâm lý người dân nước Tàu: Họ vẫn xấu hổ và còn uất hận khi nhớ đến hơn một thế kỷ bị thế giới khinh khi. Tập Cận Bình hứa hẹn một tương lai huy hoàng, người Trung Hoa đi tới đâu cũng được kính trọng, qua hình ảnh chính ông ta khi gặp nữ hoàng Anh hoặc tổng thống Mỹ. Nhưng tham vọng của Tập Cận Bình cao hơn việc gây ảnh hưởng bằng tiền hoặc bắt ép buộc bằng súng đạn. Trong chương trình dài hạn, ông ta còn muốn cả thế giới phải ngưỡng mộ và học hỏi “văn minh Trung Quốc.” Đó gọi là “chiến lược sức mạnh mềm.”

Nhưng sự thật là hiện nay trên thế giới người ta không thấy một thứ gì của Trung Quốc đáng làm gương cho mọi người bắt chước. Không có một nhãn hiệu hàng tiêu thụ nào của Trung Quốc được người ta giành mua, như xe hơi Nhật Bản hay điện thoại cầm tay của Mỹ. Trung Cộng cũng không sản xuất được một sản phẩm văn hóa nào thu hút người ngoại quốc, nhất là giới trẻ, như phim ảnh, sách báo, ca nhạc. Hy vọng của Tập Cận Bình là Trung Quốc sẽ “làm gương” cho cả loài người một”mô hình” làm mẫu về cách tổ chức xã hội, kinh tế, chính trị để mang lại hạnh phúc cho con người, có thể so sánh với những mô hình xã hội tự do, dân chủ của Tây phương.

Đó quả là một “giấc mộng lớn.” Vì cho tới nay, chưa thấy có dấu hiệu nào điều Tập Cận Bình mơ ước có thể thành sự thực. Kinh tế Trung Quốc đang trì trệ, càng chậm cải tổ càng nguy hiểm. Chế độ độc tài toàn trị của Trung Cộng chắc chỉ có ông Nguyễn Phú Trọng và ông Duterte muốn bắt chước.

Chính cái gọi là “Tư tưởng Tập Cận Bình” cũng chỉ là một cái thùng rỗng. Theo một giáo sư Đại Học Bắc Kinh nhận xét, mặc dù Tập Cận Bình đã thâu tóm được rất nhiều quyền lực, nhưng suốt năm năm qua không thấy một chính sách nào của ông ta được thi hành để cải tổ hệ thống kinh tế, nâng cao mức sống của nông dân, và giảm bớt bất công xã hội. Đó là những điều ông ta vẫn hô hào. Một lý do gây ra tình trạng này là, cả hệ thống hành chánh của đảng cũng như của nhà nước đang trở nên ù lì, có thể gọi là bị tê liệt, vì sợ bị tố cáo tham nhũng. Vị giáo sư này so sánh: Mao và Đặng nói, lời họ nói đưa tới những hành động cụ thể, gây kết quả rõ ràng. Họ đúng là “Hạch Tâm Lãnh Đạo” (lãnh đạo hạt nhân) Còn Tập Cận Bình cũng nói, mà không thấy điều nào được thực hiện cả. Đó là một hạt nhân trống rỗng!