Trùng tu Nghĩa Trang Quân Ðội Biên Hòa (kỳ 1)

Kỳ 1: Cuộc vận động kiên trì và lâu dài

Huy Phương/Người Việt

LTS - Trong một thời gian dài, một số đoàn thể, cá nhân gốc Việt tại hải ngoại đã có những nỗ lực liên lạc với chính quyền Cộng Sản Hà Nội, tìm cách sửa sang và trùng tu các ngôi mộ hoang phế, đổ nát tại Nghĩa Trang Quân Ðội Biên Hòa. Các nỗ lực đều bất thành. Ðến năm 2007, tổ chức Vietnamese American Foundation - VAF, tham gia vận động từ nhiều phía. Tiến trình vận động mang lại một số kết quả. Cho đến nay, 2,667 ngôi mộ trong tổng số 12,800 mộ đang còn ở Nghĩa Trang đã được trùng tu. Tuy nhiên, diện tích đất của Nghĩa Trang, từ 125 mẫu, nay chỉ còn chưa đầy 29 mẫu. Người Việt, thông qua lời của người trong cuộc cùng các thông tin trao đổi giữa các giới chức Hoa Kỳ có liên quan, kể lại tiến trình vận động và kết quả trùng tu cho đến thời điểm hiện nay.

***

WESTMINSTER (NV) - Trước đây, nhiều đoàn thể và cá nhân trong Cộng Ðồng Người Việt tỵ Nạn Cộng Sản tại Hoa Kỳ, như nhóm Quốc Gia Nghĩa Tử Heritage, trước cảnh hoang tàn đổ nát của Nghĩa Trang Quân Ðội Biên Hòa (NTQÐBH), đã cố gắng tìm cách liên lạc với chính phủ Cộng Sản Việt Nam (CSVN) để tìm cách sửa sang và trùng tu các ngôi mộ hoang phế và đổ nát nơi đây. Các nỗ lực đều bất thành.

            Nghĩa Dũng Ðài sau khi sửa chữa. (Hình: Vietnamese American Foundation)

Ðầu năm 2007, một tổ chức có tên Tổng Hội H.O. (sau này đổi tên là Vietnamese American Foundation - VAF), do cựu Thiếu Tá Việt Nam Cộng Hòa (VNCH), Nguyễn Ðạc Thành, thành lập tại Texas, âm thầm vận động giới Dân Cử và Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ cùng giới chức Việt Nam (gồm cố Thủ Tướng CSVN Võ Văn Kiệt, đại sứ Việt Nam tại Washington DC, Thứ Trưởng Ngoại Giao Nguyễn Phú Bình, Nguyễn Thanh Sơn) với sự cố vấn giúp đỡ của Giáo Sư Lê Xuân Khoa. Qua bao nhiêu trở ngại, cuộc trùng tu NTQDBH đã tạo ra nhiều dư luận và ý kiến trái ngược nhau trong cộng đồng người Việt hải ngoại.

Ngày 15 Tháng Mười, 2012, qua sự sắp đặt của ông Lê Thành Ân, lúc ấy là tổng lãnh sự Hoa Kỳ tại Sài Gòn, Trung Tá Tôn Thất Tuấn (tùy viên quân sự Tòa Ðại Sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam), ông Bùi Chí Mạnh (tham tán chính trị Tòa Ðại Sứ Việt Nam tại Washington DC) và tổng lãnh sự Việt Nam tại Houston, phái đoàn Bộ Ngoại Giao Việt Nam do Thứ Trưởng Ngoại Giao Nguyễn Thanh Sơn hướng dẫn đã đến Houston họp với Ban Chấp Hành VAF, thảo luận việc trùng tu NTQÐBH.

Ðể cho cuộc thảo luận được dễ dàng và hiệu quả, theo đề nghị của Lãnh Sự Việt Nam tại Houston, VAF gởi cho Bộ Ngoại Giao Việt Nam tại Hà Nội, chủ tịch tỉnh Bình Dương, tổng lãnh sự Việt Nam tại Houston, đại sứ Việt Nam tại Washington DC và tổng lãnh sự Mỹ tại Sài Gòn, mỗi nơi một “proposal” cùng với bản vẽ đề nghị trùng tu Nghĩa Dũng Ðài, còn gọi là Ðài Tưởng Niệm.

Ngày 15 Tháng Mười, 2012, Ðại Diện Bộ Ngoại Giao Việt Nam, Thứ Trưởng Nguyễn Thanh Sơn, đồng ý chấp thuận trên nguyên tắc, để VAF trùng tu Nghĩa Dũng Ðài.

Tháng Giêng, 2014, dân biểu Liên Bang Hoa Kỳ, Edward Royce, chủ tịch Ủy Ban Ðối Ngoại Hạ Viện, viết thư cho đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam, David Shear, yêu cầu ông đại sứ thảo luận chính thức với chính phủ Hà Nội cấp giấy phép chính thức để VAF trùng tu Nghĩa Trang. Tháng Bảy, 2014, dân biểu Liên Bang Hoa Kỳ, Alan Lowenthal, cùng 18 dân biểu lưỡng đảng Hoa Kỳ cùng ký tên trên một lá thư gởi nhị vị bộ trưởng, Ngoại Giao và Quốc Phòng Hoa Kỳ, yêu cầu đưa vấn đề trùng tu NTQDBH ra chính thức thảo luận với chính phủ Việt Nam.

Trong phiên họp vào ngày 18 Tháng Ba, 2014, thứ trưởng Ngoại Giao Việt Nam, Nguyễn Thanh Sơn, tuyên bố chính thức giao trách nhiệm trùng tu toàn bộ mộ trong NTQÐBH cho VAF. Sau đó, VAF thông báo kết quả cuộc họp và kêu gọi mọi người tiếp sức trùng tu mộ trong nghĩa trang.

Ðồng bào trong và ngoài nước, những cựu quân nhân VNCH, các hội đoàn ở hải ngoại, hưởng ứng lời kêu gọi của VAF. Hiện đã có 2,667 mộ trong số 12,800 mộ trong nghĩa trang đã được trùng tu. Công việc trùng tu mộ hy vọng sẽ đạt thêm con số 2,000 trong năm nay, 2016.

Theo lời Tiến Sĩ Ðinh Xuân Quân, cố vấn của VAF, Tháng Ba năm nay, phái đoàn VAF sẽ đi Việt Nam. Tại đây, VAF sẽ cùng với Tòa Ðại Sứ Hoa Kỳ làm việc với tỉnh Bình Dương trong kế hoạch trùng tu thêm 2,000 ngôi mộ tử sĩ.

(Kỳ sau: Ông Nguyễn Ðạc Thành, đại diện VAF: Nghĩa Trang Quân Ðội Biên Hòa “không còn là vấn đề của địa phương [Bình Dương]”)

http://www.nguoi-viet.com/absolutenm2/templates/viewarticlesNVO.aspx?articleid=221288&zoneid=430