Kim Jong Un và Trump : Cặp đôi làm Tập Cận Bình khốn khổ

 Thụy My

 

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình phát biểu trong buổi khai mạc Đại hội lần thứ 19 của ĐCSTQ. Ảnh tại Bắc Kinh ngày 18/10/2017. REUTERS/Jason Lee

 

Chủ tịch Tập Cận Bình sẽ được tái nhiệm chức tổng bí thư đảng Cộng Sản Trung Quốc (ĐCSTQ) trong vài ngày nữa, nhưng hai nhân vật không thể nào đoán định được là Kim Jong Un và Donald Trump, có thể thêm một lần nữa làm hỏng mất ngày vui của ông Tập.

ĐCSTQ từ hôm nay 18/10/2017 khai mạc Đại hội lần thứ 19, kéo dài một tuần lễ. Nếu không có sự cố gì xảy ra, Tập Cận Bình sẽ tiếp tục ở ngôi vị tối cao tổng bí thư thêm một nhiệm kỳ 5 năm nữa.

Nhưng sự kiện này có thể bị quấy đảo bởi ông chủ Nhà Trắng, thường bất chợt tung ra những tin Twitter đả kích chính sách thương mại của Bắc Kinh chẳng hạn, hoặc sự bất lực trước tham vọng nguyên tử của Bình Nhưỡng.

Về phần lãnh đạo Bắc Triều Tiên, có thể cố tình chiếm mất ngôi vị vedette trên mặt trận truyền thông của ông Tập, qua việc cho thử một quả bom nguyên tử, hay bắn vài hỏa tiễn đạn đạo trong lúc Đại hội 19 đang họp.

Những giả thiết xấu này của hai nhà lãnh đạo Hoa Kỳ và Bắc Triều Tiên đã từng xảy ra trong quá khứ.

Hồi tháng Năm, trong dịp khai mại hội nghị thượng đỉnh vừa mang tính ngoại giao vừa thương mại về « Con đường tơ lụa mới » do Bắc Kinh tổ chức, một hỏa tiễn của Bình Nhưỡng đã thu hút mọi sự chú ý. Đồng thời ông Donald Trump còn tố cáo Trung Quốc – đối tác thương mại hàng đầu của Bắc Triều Tiên – đã không nỗ lực đúng mức để kiểm soát người hàng xóm thích quấy nhiễu.

Đến tháng Chín, lại diễn ra một kịch bản tương tự : Kim Jong Un ra lệnh thử bom nguyên tử, vào đúng ngày ông Tập Cận Bình tiếp đón các đối tác khối BRICS, nhóm năm quốc gia mới nổi.

Nhiều nhà phân tích lý giải hành động của Bắc Triều Tiên là một sự đối đầu với Tập Cận Bình. Hoặc là một cách để gây áp lực lên Trung Quốc, để Bắc Kinh thuyết phục Washington nên mở đối thoại với Bình Nhưỡng.

Giáo sư Thành Hiểu Hà (Cheng Xiaohe) chuyên về quan hệ quốc tế ở trường đại học Nhân Dân Bắc Kinh cho rằng, một vụ thử bom nguyên tử trong thời gian diễn ra Đại hội ĐCSTQ « trước hết là làm mất thể diện. Việc này sẽ có ảnh hưởng tai hại cho ông Tập Cận Bình, vào thời điểm mấu chốt ».

Nếu tại Trung Quốc, quyền lực của Tập chủ tịch là không thể bàn cãi, thì ảnh hưởng của ông Tập đối với các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ và Bắc Triều Tiên hiện nay tỏ ra hạn chế. Lời kêu gọi giải quyết cuộc khủng hoảng hạt nhân Bắc Triều Tiên của ông Tập Cận Bình bị cả Donald Trump và Kim Jong Un phớt lờ. Hai lãnh đạo Washington và Bình Nhưỡng cùng lao vào một cuộc khẩu chiến đáng ngại.

Hoa Kỳ cũng bác bỏ đề nghị của Trung Quốc về việc « mỗi bên nhường một nửa » : Bình Nhưỡng ngưng thử hỏa tiễn đạn đạo và nguyên tử, đổi lấy việc quân đội Mỹ-Hàn ngưng tập trận.

Sau khi bị ông Trump chỉ trích mạnh mẽ, Trung Quốc cũng đã áp dụng các biện pháp trừng phạt tăng cường do Liên Hiệp Quốc quy định vào tháng trước. Quan hệ với Washington nhờ đó được sưởi ấm đôi chút, thế nên tổng thống Mỹ sẽ đi thăm Bắc Kinh vào tháng 11 tới.

Nhưng Kim Jong Un thì Tập Cận Bình chưa bao giờ gặp, và quan hệ Trung-Triều có vẻ đang ở mức thấp nhất kể từ bảy thập niên qua.

Ông Triệu Thông (Zhao Tong), chuyên gia về chính sách nguyên tử tại trung tâm nghiên cứu Carnegie-Thanh Hoa ở Bắc Kinh nhận định : « Có thể Bắc Triều Tiên sẽ lại cho bắn tên lửa đạn đạo tầm xa mới » trong dịp Đại hội trọng đại của ĐCSTQ.

Lợi ích của Bình Nhưỡng nếu phóng hỏa tiễn vào lúc này, là chỉ gây ra phản ứng tương đối nơi Trung Quốc, đang quá bận bịu với công việc hệ trọng trong nội bộ, không thể tập trung vào hồ sơ Bắc Triều Tiên. Theo chuyên gia Triệu Thông, « Đối với Bình Nhưỡng, tốt nhất là thử hỏa tiễn trước khi Đại hội Đảng 19 kết thúc ».

Nhưng một số nhà phân tích khác phân vân về tác động đối với các lãnh đạo Trung Quốc, nếu Bắc Triều Tiên bắn tên lửa.

Nhà nghiên cứu Dương Hy Vũ (Yang Xiyu), Viện nghiên cứu quốc tế Trung Quốc, thuộc bộ Ngoại Giao cho rằng : « Các vụ thử nghiệm của Bắc Triều Tiên làm phương hại đến lợi ích quốc gia của Trung Quốc, dù được tiến hành vào bất kỳ thời điểm nào đi nữa ». Đồng thời Bình Nhưỡng « cũng giống như một con kiến cố gắng làm chuyển động một cây cổ thụ » - ông ví von. « Đại hội Đảng lần thứ 19 là một sự kiện rất trọng đại tại Trung Quốc. Những hành vi của Bắc Triều Tiên không thể làm khuấy động được ».