Việt Hà, phóng viên RFA
Đại hội đảng cộng sản
Việt Nam lần thứ 12 đã kết thúc với sự ở lại của tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng,
và ra đi của những vị trí chủ chốt khác. Trong năm nay, Việt Nam sẽ có một dàn
lãnh đạo mới bao gồm chủ tịch nước, chủ tịch quốc hội, thủ tướng và các bộ trưởng
trong chính phủ. Hiện đã có những thông tin đồn đoán về những người sẽ nắm giữ
các chức vụ quan trọng này. Vậy ai là những người có nhiều khả năng nhất nắm giữ
các chức vụ quan trọng sắp tới, và liệu những thay đổi này có ý nghĩa thế nào đối
với đường lối đối nội, đối ngoại trong 5 năm tới của Việt Nam?
Việt Hà phỏng vấn
giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng, chuyên gia về quan hệ quốc tế thuộc trường đại học
George Mason, Hoa Kỳ.
Việt Hà: Thưa ông, đại
hội đảng cộng sản VN 12 đã kết thúc, nhìn vào danh sách những ủy viên trung
ương đảng và bộ chính trị, ông có thấy điểm gì khác biệt so với đại hội lần trước?
liệu điều này có mang đến thay đổi nào đáng kể trong chính sách đối nội và đối
ngoại của VN?
Nguyễn Mạnh Hùng:
Trong bộ chính trị và nhất là trong Ban Chấp hành TƯ mới số người ủng hộ ông
Dũng không nhiều như trước. Tại Đại hội này giải quyết tranh chấp cá nhân và loại
ông Dũng quan trọng hơn sự thảo luận về chính sách. Thành phần của bộ chính trị
lần này gồm một số người có khuynh hướng giáo điều (TBT Nguyễn Phú Trọng, Thường
Trực ban Bí thư kiêm Chủ tịch Hội đồng
lý luận TƯ Đinh Thế Huynh, Trưởng ban Tổ chức TƯ Phạm Minh Chính, Trưởng ban
Tuyên giáo TƯ Võ Văn Thưởng.). Tương đối nhiều người có gốc công an nắm các chức
vụ trọng yếu (Đại tướng Trần Đại Quang, Trung tướng Tô Lâm, ông Phạm Minh
Chính), và khá nhiều người có kiến thức hoặc kinh nghiệm quản lý kinh tế (bà
Nguyễn Thị Kim Ngân, ông Nguyễn Xuân Phúc, Chủ nhiệm ban kinh tế trung ương
Vương Đình Huệ, Thống đốc Ngân hang nhà nước Nguyễn Đức Bình, Bộ trưởng Giao
Thông Vận Tải Đinh La Thăng, Phó Thủ Tướng Hoàng Trung Hải.).
Người phụ trách tuyên
giáo, ông Võ Văn Thưởng sinh năm 1970 là người trẻ nhất và, nếu cần, có thể trụ
trong Bộ chính tri nhiều nhiệm kỳ. Với việc đặt ông Đinh thế Huynh, nguyên trưởng
ban tuyên giáo TƯ vào chức vụ Thường trực ban Bí thư với triển vọng kế nghiệp
ông Trọng khi ông rút lui trước nhiệm kỳ và đặt một người trẻ tuổi nhất kế nhiệm
ông Huynh ở chức vụ trưởng ban tuyên giáo, ông Trọng hay đảng của ông ấy sắp xếp
nhân sự để kiên trì chủ nghĩa cộng sản, kiên định con đường Mác Lê nin, duy trì
sự độc tôn của đảng, không đi chệch hướng, không bị tự diễn biến.
Việt Hà: Có thông tin
cho rằng ông Trọng sẽ chỉ ở khoảng nửa nhiệm kỳ để đảng tìm người thay thế,
theo ông, ai là những gương mặt sáng giá cho vị trí này, vì sao?
Nguyễn Mạnh Hùng: Trước
đại hội 12 ông Trọng muốn ông Nghị làm tổng Bí thư nhưng ông Nghị không làm được
thì người ta thấy là ông Trọng nghiêng về phía ông Đinh Thế Huynh. Ông này mới
được đôn lên làm Thường Trực ban Bí Thư, nhân vật thứ hai sau TBT Trọng. Tuy
nhiên, nếu muốn gộp hai chức vụ Chủ Tịch nước và TBT đảng thành một để có thể
chỉ huy thống nhất và làm dễ dàng thủ tục ngoại giao đồng thời tăng uy thế cho
TBT khi tiếp xúc với các nguyên thủ khác, đảng có thể bầu luôn ông Trần Đại
Quang vào chức vụ TBT đảng.
Việt Hà: Đại hội đảng
đã kết thúc nhưng danh sách của những người đứng đầu chính phủ, nhà nước về mặt
chính thức vẫn phải chờ đến khi quốc hội 14 nhóm họp vào giữa năm nay để quyết
định. Tuy nhiên đã có những thông tin đồn đoán về những người sẽ nắm các vị trí
quan trọng là thủ tướng, phó thủ tướng, chủ tịch nước,… ông có những thông tin
gì có thể chia sẻ về những lãnh đạo mới của VN sắp tới?
Nguyễn Mạnh Hùng: Tại
hội nghị toàn quốc lần thứ 12 của ĐCSVN, đảng đã quyết định giới thiệu ông Trần
Đại Quang làm Chủ tịch nước, bà Nguyễn Thi Kim Ngân làm Chủ tích Quốc Hội, và
ông Nguyễn Xuân Phúc làm Thủ tướng chính phủ. QH chỉ làm công việc chính thức hóa
quyết định của đảng mà thôi, vấn đề là làm lúc nào. Trên nguyên tắc thì tháng 5
bầu cử quốc hội, tháng 7 quốc hội mới họp thì lúc bấy giờ mới có mấy ông mới.
Nhưng ông Obama sang thăm tháng 5, không có gì cấm quốc hội hiện tại họp tín
nhiệm mấy ông này. Như vậy khi ông Obama sang thì có dàn lãnh đạo mới để tiếp.
Đó là một giải pháp, nếu không thì đến tháng 7 mới làm. Còn đến tháng 7 thì mấy
nhân vật này gần như là chắc chắn.
Việt Hà: Theo ông di
sản mà ông Nguyễn Tấn Dũng để lại cho người kế nhiệm là gì, đâu là những thuận
lợi và khó khăn cho thủ tướng VN tiếp theo?
Nguyễn Mạnh Hùng: Ông
Nguyễn Tấn Dũng là một người quyết đoán và dám làm, nhưng với kỷ luật “cá nhân
lãnh đạo, tập thể chỉ huy” ông không có toàn quyền làm những điều ông muốn. Dưới
chính quyền của ông Dũng, người ta thấy có mấy điểm đặc biệt sau đây: Về ngoại
giao thì khuynh hướng thân Mỹ tăng khuynh hương thân Tàu giảm.
Về kinh tế thì VN đẩy
mạnh chính sách hội nhập khu vực và hội nhập quốc tế với một số các thương ước
quan trọng, nhưng đồng thời nền kinh tế củng có một số khó khăn: tăng trưởng thấp,
lệ thuộc nhập cảng vào TQ tăng nợ công lớn, ngân sách thiếu hụt, các công ty
nhà nước không được cải tổ đến nơi đến chốn và hoạt động thiếu hiệu quả.
Về xã hội thì nạn
tham nhũng lan tràn làm xói mòn tính chính thống và lòng tin vào chế độ đồng thời
là một sức cản cho cải tổ kinh tế. Về chính trị thì người ta thấy sự hình thành
và lớn mạnh của các nhóm lợi ích song song với hình thức vận động chính trị qua
internet và sự lấp ló của các tổ chức dân sư. Đó là những vấn đề mà chính quyền
kế nhiệm sẽ phải đối phó.
Việt Hà: Một số
chuyên gia nước ngoài cho rằng một số ủy viên trung ương đảng là những nhà kỹ
trị, trong đó có thủ tướng mới, ông có đồng ý với ý kiến này không? Nếu có theo
ông điều này mang lại thuận lợi và bất lợi gì cho VN sắp tới?
Nguyễn Mạnh Hùng: Ứng
cử viên thủ tướng duy nhất đảng đưa ra là ông Nguyễn Xuân Phúc. Ông này có thể
coi là một nhà kỹ trị. Trong Bộ Chính Trị mới người ta thấy một số người hoặc
có kiến thức chuyên môn về kinh tế hoặc đã từng có kinh nghiệm thi hành chính
sách kinh tế, như bà Nguyễn Thị Kim Ngân, ông Nguyễn Xuân Phúc, Chủ nhiệm ban
kinh tế trung ương Vương Đình Huệ, Thống đốc Ngân hàng nhà nước Nguyễn Đức
Bình, Bộ trưởng Giao Thông Vận Tải Đinh La Thăng, Phó Thủ Tướng Hoàng Trung Hải.
Sự hiện diện của các
nhà kỹ trị rất cần thiết vì VN đã ký một số thương ước quan trọng với những cam
kết cải tổ cụ thể; họ sẽ phải thực hiện các cải tổ kinh tế cần thiết để nền
kinh tế VN có khả năng cạnh tranh và lợi dụng được cơ hội do các hiệp ước mở rộng
thị trường này mang lại.
Việt Hà: Vai trò của
chủ tịch nước từ trước đến nay vẫn rất mờ nhạt, có chuyên gia nước ngoài cho rằng
trong cương vị chủ tịch nước, ông Trương Tấn Sang không làm được gì nhiều nhưng
ông cũng cho thấy vai trò nhất định của mình trong việc ủng hộ đổi mới doanh
nghiệp nhà nước, xích lại gần hơn với Mỹ qua TPP. Theo ông vị chủ tịch nước mới
có thể làm được gì để khẳng định vai trò của mình?
Nguyễn Mạnh Hùng: Hiến
Pháp VN cho Chủ tịch nước nhiều quyền hành, nhưng ông Sang chọn không thi hành
hết các quyền ấy.
Hiến Pháp 2013 giao
cho Chủ tịch nước tư cách “đứng đầu Nhà nước, thay mặt nước Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam về đối nội và đối ngoại,” và quyền đề cử để Quốc Hội bầu và mãn
nhiệm các vị trí quan trọng của nhà nước, kể cả Phó chủ tịch nước và Thủ tương.
Chủ tịch nước “thống
lĩnh lực lượng vũ trang nhân dân,” giữ chức Chủ tịch Hội đồng quốc phòng và an
ninh; quyết định thăng, giáng, tước quân hàm cấp tướng, bổ nhiệm, miễn nhiệm,
cách chức Tổng tham mưu trưởng; Chủ nhiệm Tổng cục chính trị Quân đội nhân
dân Việt Nam; Căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội hoặc của Uỷ ban thường vụ Quốc
hội, công bố, bãi bỏ quyết định tuyên bố tình trạng chiến tranh; Căn cứ vào
nghị quyết của Uỷ ban thường vụ Quốc hội, ra lệnh tổng động viên hoặc động viên
cục bộ, công bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp; Trong trường hợp Uỷ ban thường vụ
Quốc hội không thể họp được, công bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp trong cả nước
hoặc ở từng địa phương.
Với tư cách nguyên Bộ
trưởng CA, ông Trần Đại Quang có căn cứ quyền lực lớn hơn ông Sang và, nếu ông ấy
có bản lĩnh, ông có triển vọng đóng vai trò quan trọng hơn so với ông Sang
trong chính quyền mới trong khi đó người ta không nghĩ rằng ông Phúc sẽ là một
Thủ tướng có nhiều quyền uy như ông Dũng.
Việt Hà: Xin cảm ơn
ông.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét