Chinh phục không gian : Robot thay thế con người ?

Anh Vũ

Mô hình Robot Philæ được trưng bày tại Thành phố không gian ở Toulouse.

AFP PHOTO / REMY GABALDA

Trong khi các báo ra hôm nay đều tập trung vào các đề tài chính trị Pháp, với công cuộc tái thiết đảng cánh hữu Những Người Cộng Hòa, chuyến công du của tổng thống Pháp Emmanuel Macron đến châu Phi, hay sự kiện Liên hiệp Châu Âu quyết định cho phép sử dụng thêm 5 năm nữa thuốc diệt cỏ trong nông nghiệp Glysophate, đang gây tranh cãi vì gây độc hại cho môi trường, trang Ý kiến và Tranh luận của nhật báo Les Echos (28/11/2017) có bài về cuộc chinh phục không gian với câu hỏi hình ảnh thú vị : « Liệu robot có đuổi con người ra khỏi không gian ? »

Trong khi tiến bộ khoa học công nghệ tiến nhanh đến chóng mặt như ngày nay, các robot ngày càng trở nên tinh xảo, tự chủ, liệu con người có còn vai trò gì trong cuộc chinh phục vũ trụ ? Đây cũng là vấn đề được đặt ra tại cuộc hội thảo của Viện Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp (CNRS) hôm Chủ Nhật 26/11 vừa rồi với chủ đề « Còn gì để khám phá ? ».

Theo Les Echos, trong cuộc chinh phục vũ trụ, « con người hay robot » không phải là một câu hỏi mới. Nó vẫn luôn được đặt ra, nhưng ngày càng được quan tâm. Theo nhà vật lý thiên văn Sylvestre Maurice, phụ trách phần trang bị cho tàu đổ bộ nghiên cứu sao Hỏa nổi tiếng Curiosity của NASA, thì « cả hai yếu tố bổ trợ cho nhau, chúng ta vẫn cần cả con người và robot ».

Les Echos viết: "Những bước đi đầu tiên của Neil Armstrong trên mặt trăng là một minh họa rõ nét. Trước Armstrong và 11 người khác lui tới mặt trăng từ 1969 đến 1972, Mỹ và Nga đã mở đường bằng hàng loạt các chuyến bay không người lên cung trăng. Không có các máy thăm dò Lunar Orbiter hay Surveyor thu thập dữ liệu thông tin về mặt trăng, thì chuyến đáp xuống mặt Trăng của tàu Appollo chắc chắn sẽ không có."

Tuy nhiên, có một vấn đề đặt ra là làm các thực nghiệm khoa học qua máy móc từ những nơi xa xôi như sao Hỏa cũng có giới hạn nhất định. Ở khía cạnh này, con người mới là công cụ tốt nhất.

Nhà khoa học Sylvestre Maurice lý giải: « Các mẫu đất trên mặt Trăng được các các máy thăm dò Luna của Liên Xô mang về một cách máy móc. Không phải ngẫu nhiên mà các mẫu tốt nhất mà chúng ta có được chính lại là do bàn tay con người lựa chọn… đó là những mẫu của nhà địa chất học Harrison Schmitt trên con tàu Apollo 17 ».

Mặt khác, Les Echos lý giải vai trò của con người trong công cuộc chinh phục vũ trụ còn mang ý nghĩa chính trị. Những chuyến bay hỗn hợp các phi hành gia nhiều nước, Trạm Không gian Quốc tế ISS đã góp phần làm hòa dịu quan hệ đông-tây.

Bài viết cho rằng, đúng là đưa người vào vũ trụ rất tốn kém. Một chuyến bay có người đắt tiền và phức tạp hơn rất nhiều chuyến bay không người. Nhưng trái lại các chuyến bay có người thu hút sự quan tâm và phấn khích của công chúng nhiều hơn chuyến bay đơn thuần của máy móc. Tuy nhiên, với những cuộc chinh phục nơi xa thẳm như sao Hỏa thì một chuyến bay có người là chưa thể có được. Trước mắt vẫn robot vẫn đóng vai trò chính để giúp con người khám phá những vô số những trở ngại trên con đường rất dài đó.

Con người khó lặp lại được kỳ tích đầu tiên

Les Echos còn đặt ra vấn đề khá thú vị khác: Máy tính dùng cho con tàu Apollo chạy chậm hơn so với chiếc máy tính xách tay của chúng ta hiện nay 100 nghìn lần. Một câu hỏi được đặt ra là với thiết bị thô sơ mà người Mỹ đã làm thành công năm 1969, liệu chúng ta sẽ có khả năng làm lại trong năm 2017 hay không ? Đáng ngạc nhiên câu trả lời là không, theo ông Sylvestre Maurice. Vị chuyên gia này cho rằng việc đưa người lên mặt trăng hay sao Hỏa cần phải hội đủ những yếu tố thuận lợi như : Kiến thức chuyên môn của con người, nhà máy, quyết tâm chính trị, ngân sách. Các yếu tố này giờ đây không hội đủ.

Trung Quốc kéo dài « con đường tơ lụa » đến Đông Âu

Một thời sự kinh tế được báo Pháp chú ý nhiều là cuộc họp giữa thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường với 16 nước Đông Âu diễn ra ngày hôm qua (27/11) tại Hungary, một thành viên ngang bướng của Liên Hiệp Châu Âu.

Diễn đàn kinh tế tại Budapest thể hiện rõ tham vọng bành trướng sang châu Âu của Bắc Kinh. Le Figaro nhận định khái quát qua hàng tựa : « Bắc Kinh trải dài những « con đường tơ lụa mới của mình » qua Đông Âu. Việc thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường được đón tiếp long trọng trong một diễn đàn kinh tế quy tụ lãnh đạo chính phủ và các bộ trưởng của 16 nước Đông Âu, trong đó nhiều nước thành viên của Liên Hiệp Châu Âu cho thấy Trung Quốc của ông Tập Cận Bình đang đi từng bước, có phương pháp để « củng cố vị thế và ảnh hưởng tại Trung và Đông Âu ».

Một lần nữa Trung Quốc lại chơi bài vung tiền để lôi kéo. Hôm qua, thủ tướng Lý Kkhắc Cường thông báo dành 3 tỷ euro đầu tư vào các quốc gia Đông Âu. Một chi tiết khác cũng được le Figaro chú ý: Việc chọn thủ đô Hungary là nơi diễn ra cuộc họp cũng không hề ngẫu nhiên chút nào.

Hungary của thủ tướng Viktor Orban là nước châu Âu cởi mở nhất với đầu tư Trung Quốc và cũng là thành viên hay chống đối lại những chủ trương của Bruxelles nhất. Ngoại trưởng Hungary Peter Szijjarto được Le Figaro trích dẫn đã khẳng định : « Trong vùng này, chúng tôi nhìn thấy vai trò lớn của Trung Quốc trong trật tự thế giới mới như là một cơ hội chứ không phải là một đe dọa ».

Còn thủ tướng Hy Lạp, Alexis Tsipras, trong bài phỏng vấn của Le Figaro hôm 24/11 thì lý giải sự hấp dẫn Trung Quốc: « Châu Âu vẫn chỉ ưu tiên phạt Hy Lạp bằng áp đặt chính sách kham khổ mà chẳng đầu tư gì. Với các nước khác thì Hy Lạp rất cuốn hút, vì thế người Trung Quốc đã nắm bắt cơ hội này để đầu tư ».

Theo le Figaro, năm 2016, tập đoàn hàng hải Cosco của Trung Quốc đã kiểm soát cảng Pirée chiến lược của Hy Lạp. Để chuyển được đống của cải « made in China » đến tận trung tâm châu Âu, Bắc Kinh chuyển cấp vốn để hiện đại hóa trục đường sắt nối cảng Pirée-Budapest.

Tờ báo nhận định, « các đầu tư Trung Quốc vào hạ tầng cơ sở ( sân bay, cảng biển, đường sắt) ở châu Âu nằm trong chiến lược « Một con đường, một vành đai » hay còn được gọi bằng một cái tên mỹ miều hơn là "con đường tơ lụa mới" ».

Để thực thi ý đồ lớn này, Trung Quốc đang dệt lên tấm vải của họ không chỉ bằng tiền tỷ mà cả bằng các điểm chuyển tiếp ảnh hưởng mà các nhà ngoại giao ngày nay vẫn thường gọi là "quyền lực mềm". Một thí dụ là tuần trước, Trung Quốc và Bulgari đã kết hợp thành lập trung tâm nghiên cứu về cơ sở hạ tầng giao thông tại Sofia, trong khi mà tại đất nước Đông Âu này đã có 11 cơ sở, tổ chức của Trung Quốc.

Le Figaro dẫn số liệu của Viện Mercator nghiên cứu Trung Quốc cho biết: Đầu tư Trung Quốc năm ngoái đổ vào Liên Hiệp Châu Âu đạt 35 tỷ euro. Hơn 2/3 số này là từ các doanh nghiệp Nhà nước nhằm phục vụ tham vọng lớn của Bắc Kinh.

Chuyến tông du nhạy cảm đến Miến Điện của giáo hoàng

Về thời sự liên quan đến châu Á, nhiều báo Pháp hôm nay vẫn dành chú ý cho chuyến tông du của giáo hoàng Phanxicô tới Miến Điện trong bối cảnh cuộc khủng hoảng người Hồi giáo Rohingya đang trong lúc trầm trọng nhất.

Le Monde bình luận bằng hàng tựa : « Những cái bẫy trong chuyến đi của giáo hoàng đến Miến Điện ». Một trong những cái bẫy là khủng hoảng người Rohingya. Từ đầu cuộc khủng hoảng nổ ra hồi tháng 10 năm 2016, giáo hoàng Phanxicô đã ba lần lưu ý đến số phận của những người thiểu số theo đạo Hồi này.

Lần này ở tại chỗ, giáo hoàng không thể bỏ qua được vấn đề người Rohingya, khi mà cuộc khủng hoảng đã ở cao trào như hiện nay. Có điều những con chiên Miến Điện của giáo hoàng, trong đó có cả những giám mục, chức sắc Công giáo mà ngài đã phong chức, đều không muốn giáo hoàng dùng từ Rohingya, vì sợ sẽ làm người dân khó chịu.

Một yếu tố khác khiến giáo hoàng phải thận trọng là cuộc gặp với bà Aung San Suu Kyi. Lãnh đạo thực sự này của Miến Điện đang bị cộng đồng quốc tế, chỉ trích mạnh mẽ về cách xử lý khủng hoảng Rohingya. Trong khi đó Tòa Thánh cho rằng chỉ tập trung vào chỉ trích lên án bà Aung San Suu Kyi là không công bằng, vì dù có thực sự lãnh đạo chính phủ, quyền hạn của bà vẫn bị hạn chế bởi thế lực quân đội.

Các cuộc tiếp xúc với những nhân vật chủ chốt của chính quyền Miến Điện, trong đó có chỉ huy quân đội Miến Điện tướng Min Aung Hlaing, là phần quan trọng nhất của chuyến đi và cũng sẽ được dư luận báo chí để ý nhiều hơn là các cuộc đón rước, thăm viếng giáo dân ở xứ sở mà đạo Phật chiếm đa số. Một chuyến đi mang nặng màu sắc chính trị nhiều hơn tôn giáo.

Khi hoàng tử Anh tìm được ý trung nhân

Một thông tin đều được các báo nhất loạt nhắc đến là thông báo hoàng tử Anh Harry, chàng độc thân số 1 thế giới, đã tìm được ý trung nhân để thành hôn.

Libération có bài viết ngắn cho thấy chuyện dựng vợ gả chồng cho các ông hoàng bà chúa của cung đình Anh hệ trọng thế nào ở xứ sở sương mù. Theo Libération, « sáng thứ Hai, cả vương quốc như ngừng thở trong giây lát nghe thông báo hoàng tử Hary chính thức đính hôn với diễn viên điện ảnh Mỹ Meghan Markle.

Bà thủ tướng Anh Theresa May, đang chuẩn bị giới thiệu kế hoạch chiến lược công nghiệp của đất nước sau Brexit, đã thở phào với hy vọng truyền thông sẽ tập trung vào sự kiện này mà phần nào quên đi  soi mói kế hoạch của bà và hơn nữa bầu không khí nặng nề giữa Ireland và Vương Quốc Anh do Brexit cũng sẽ bị chìm xuống trong niềm hân hoan của dân chúng ».

Các chương trình truyền hình bị đảo lộn để theo dõi trực tiếp những tin tức, những lời chúc mừng của hoàng gia, của chính khách trong và ngoài nước xung quanh cái thông báo đã được mong chờ từ nhiều tháng nay.

Llibération cũng nhắc lại, trong lịch sử hoàng cung Anh, vua Edouard VIII, chú của nữ hoàng Elisabeth II hiện nay, từng buộc phải thoái vị năm 1936 vì kết hôn Wallis Simpson, một phụ nữ Mỹ bình dân đã 2 lần ly dị. Lần này Meghan Markl, 36 tuổi và cũng là người xuất thân từ tầng lớp bình dân, là con lai, mới chỉ ly dị có 1 lần. Cô có mẹ là giáo viên dạy yoga ở Los angeles và cha là kỹ sư ánh sáng cho đoàn làm phim.

Libération kết luận : « Meghan Markle là người đã quen với nhiều vai diễn, tới đây cô sẽ phải hóa thân hoàn hảo trong cuốn phim nhiều tập của hoàng gia. Mong sao vương quốc Anh được sống trong hân hoan vui vẻ, điều đang rất cần cho đất nước này. »