Biểu tình tại
Kowloon ngày 02/10/2019 phản đối việc bắt giữ 96 người tham gia xuống đường tại
Hồng Kông.REUTERS/Athit Perawongmetha
Theo Le
Monde hôm nay 18/10/2019, đảng Cộng Sản Trung Quốc không hề có ý định
nhượng bộ trước các đòi hỏi dân chủ của người Hồng Kông, và không chịu nhận ra
bản chất của cuộc khủng hoảng. Trong bài « Hồng Kông : Điều mà Bắc Kinh
không thể hiểu », được Courrier International dịch
lại từ báo The Initium tuần này, nhà nghiên cứu Ray Yep Kinman
phân tích về ngõ cụt của chính quyền Trung Quốc.
Thủ phạm của
khủng hoảng Hồng Kông chỉ là vấn đề nhà ở ?
Bắc Kinh muốn
diễn dịch các sự kiện ở Hồng Kông như một cuộc khủng hoảng xã hội, đặc biệt là
khủng hoảng nhà ở, trong một thành phố có giá một mét vuông nhà thuộc loại đắt
đỏ nhất thế giới. Và nếu phải tìm ra các thủ phạm cho chủ đề này, thì đó là bốn
đại gia địa ốc – có nghĩa là giới địa chủ mà Mao từng cho đấu tố vào thời
trước.
Tại Hồng
Kông, bốn gia tộc lớn sở hữu đa số các bất động sản nhà ở và thương mại là gia
đình Quách Đắc Thắng (Kwok Takseng) với tập đoàn Tân Hồng Cơ (Sun Hung Kai), tỉ
phú Lý Gia Thành (Li Kashing) với CK Hutchinson, tập đoàn Henderson của Lý
Triệu Cơ (Lee Shaukee) và tập đoàn New World của gia đình Trịnh Dụ Đồng (Cheng
Yutung). Trong khi đó phân nửa dân số Hồng Kông ở nhà thuê. Các tỉ phú này giờ
đây phải chống chọi với những chỉ trích của báo chí Hoa lục và dư luận viên, dù
họ đã cố thu mình lại ngay từ đầu phong trào phản kháng.
Nhưng theo
ông Kinman, chính đảng Cộng Sản Trung Quốc đã gây ra thảm họa trong thời gian
khoảng 100 ngày vừa qua, khi sử dụng một chiến lược làm thiệt hại nặng nề cho
nguyên tắc « nhất quốc lưỡng chế » (Một đất nước, hai chế độ). Bắc Kinh tìm
cách bôi xấu người dân Hồng Kông, gây ra căng thẳng giữa dân Hoa lục và đặc
khu. Và thay vì bảo đảm cơ chế thị trường như đã cam kết, chính quyền Trung
Quốc lại tấn công vào những căn bản của hệ thống tư bản Hồng Kông.
Chính Bắc
Kinh làm lung lay nguyên tắc « Một đất nước, hai chế độ »
Từ đầu tháng
Bảy, Bắc Kinh cố gắng bóp nghẹt công luận Hồng Kông, gây áp lực lên các đại
công ty để họ ngăn cản nhân viên ủng hộ phong trào phản kháng. Hãng hàng không
Cathay Pacific là đích nhắm đấu tiên, tiếp đến là MTR, công ty quản lý hệ thống
xe điện ngầm Hồng Kông bị yêu cầu đóng cửa métro để người dân không thể đi biểu
tình. Nền kinh tế Hồng Kông chừng như bắt đầu giống với Hoa lục, nơi sinh mệnh
của một công ty không tùy thuộc vào hiệu quả hoạt động, mà là khả năng chiều
theo những đòi hỏi của chính quyền.
Theo nhà
nghiên cứu, lẽ ra trước một tình hình trầm trọng như thế, ê-kíp lãnh đạo Hồng
Kông phải được thay đổi hẳn, và trưởng đặc khu phải từ chức. Tuy nhiên họ vẫn
khẳng định sẽ tại vị cho đến hết nhiệm kỳ. Cách giải thích duy nhất là Bắc Kinh
đã quyết định mọi thứ, đơn giản hóa vấn đề bằng cách lý giải là có bàn tay của
« thế lực thù địch ».
Liệu Bắc Kinh
có từ bỏ nguyên tắc « Một đất nước, hai chế độ » ? Giả thiết này hoàn toàn là
ảo tưởng. « Nhất quốc, lưỡng chế » đã được ghi vào điều lệ Đảng, luôn được coi
là sáng kiến tuyệt vời của Đặng Tiểu Bình, và hiện nay vẫn là cơ sở để chiêu dụ
Đài Loan. Nếu nguyên tắc này chết yểu, thì những nỗ lực của nhiều thế hệ lãnh
đạo để khiến quốc tế công nhận Hồng Kông, Macao, Đài Loan đều là lãnh thổ Trung
Quốc, sẽ trở thành công cốc.
Tính chất
quốc tế và tự trị của Hồng Kông
Từ xưa đến
nay, mỗi lần xảy ra xung đột giữa Hồng Kông và đại lục, thì đảng Cộng Sản đều
siết chặt gọng kềm. Tuy nhiên sau hơn 100 ngày biểu tình liên miên, họ đã nhận
ra rằng Hồng Kông không còn như xưa nữa. Người Hồng Kông tỏ ra quyết tâm hơn
bao giờ hết. Hàng triệu công dân đã đối đầu với bạo quyền bằng vô vàn sáng kiến
và lòng kiên nhẫn đáng khâm phục, mỗi người góp phần nhỏ bé của mình vào phong
trào. Trước sự dấn thân hết mình của mọi thế hệ, mọi tầng lớp dân chúng ở Hồng
Kông, đảng Cộng Sản biết rằng khó thể đàn áp nổi.
Theo nhà
nghiên cứu trên, trước hết Bắc Kinh phải ý thức được tính chất quốc tế của Hồng
Kông. Trung tâm tài chính thế giới này rất quan trọng cho việc thu hút vốn đầu
tư và quốc tế hóa đồng nhân dân tệ, thế nhưng tất cả đều dựa trên sự tôn trọng
Nhà nước pháp quyền, tự do thông tin, tôn trọng quyền sở hữu và quan hệ với
nhiều quốc gia trên thế giới. Nhờ đồng cảm, các doanh nhân và chuyên gia quốc
tế mới đến sống và làm việc tại Hồng Kông. Trong mối quan hệ chồng chéo này, chỉ
cần rút đi một sợi dây là cả hệ thống rung chuyển, vai trò một thành phố quốc
tế bị sút giảm.
Chính quyền
Trung Quốc còn đánh giá sai lầm về quan hệ của các nhà lãnh đạo Hồng Kông trước
đây với Luân Đôn. Trong lịch sử 150 năm thuộc địa, các viên toàn quyền Hồng
Kông thường chống lại Anh quốc để bảo vệ lợi ích của người dân tại chỗ. Hoặc là
họ câu giờ, báo cáo sai lạc, đặt Luân Đôn trước việc đã rồi, hoặc chơi trò nước
đôi, thậm chí ra mặt chống đối. Trong thập niên 60-70, chính quyền Hồng Kông
thời đó xung khắc với Luân Đôn về việc hạ giá đồng bảng Anh, quota hàng dệt
may, và cả chi phí cho quân đội Anh trú đóng. Họ không phải là bù nhìn như
chính quyền hiện nay.
Mang dòng máu
Hoa thì đương nhiên là người Trung Quốc ?
Đặc biệt Bắc
Kinh cần xem lại quan điểm về bản sắc dân tộc. Họ cho rằng người dân Hồng
Kông « có dòng máu Hoa trong huyết quản, da vàng, tóc đen, nói và viết
tiếng Hoa » nên đương nhiên là người Trung Quốc. Tuy nhiên bản sắc
quốc gia phản ánh một sự chọn lựa sau thời gian dài cân nhắc, chứ không chỉ dựa
trên các tiêu chí ngoại hình và văn hóa ; nếu dùng vũ lực để cưỡng bức chỉ gây
phản tác dụng.
Đối với người
Hồng Kông, « chủ nghĩa ái quốc » đang được Bắc Kinh đề cao, có đại diện là
những người như Hà Quân Nghiêu (Junius Ho), dân biểu thân Bắc Kinh bị căm ghét
vì thái độ cực kỳ khiêu khích ; hoặc các thành viên của hội đồng hương Phúc
Kiến, là những kẻ mặc áo trắng đã dùng gậy sắt chận đánh dã man người biểu
tình. Có cư dân Hồng Kông nào muốn con cái họ trở thành những người như thế ?
Sau « mùa hè
tự do » vừa qua, người Hồng Kông quyết tâm muốn được đối xử bình đẳng. Phong
trào chủ yếu nhắm vào chính quyền Lâm Trịnh Nguyệt Nga (Carrie Lam) và lực
lượng cảnh sát, nhưng nay hiện có hai khuynh hướng : tự trị và ly khai. Xu
hướng thứ hai đang lan rộng trong giới trẻ với câu khẩu hiệu « Quang
phục Hương Cảng », muốn lật đổ tất cả để lập nên một trật tự mới.
Nobel Hòa
bình cho Hồng Kông ? Lại là « thế lực thù địch » !
Bắc Kinh cần
phải hiểu rằng trái tim của hàng triệu người Hồng Kông không thể được chinh
phục bằng viễn cảnh phồn vinh vật chất và đại cường thế giới – lý lẽ rất thuyết
phục ở Hoa lục. Tất nhiên đòi hỏi Trung Quốc tôn trọng các giá trị phổ quát sẽ là
ảo tưởng, nhưng nếu muốn tiếp tục ngân nga điệp khúc « Một đất nước, hai chế độ
», Bắc Kinh phải tìm kiếm sự ủng hộ của những người chịu thỏa hiệp với chính
quyền trung ương để duy trì quyền tự trị của đặc khu, như lời hứa lúc trao trả.
Nhưng liệu
chính quyền Trung Quốc vốn ngạo mạn, có chịu hiểu thấu khát vọng dân chủ của
người dân Hồng Kông, mà theo họ là « những đứa trẻ trái tính được nuông
chiều » ?
Những người
dân Hoa lục đã thoát khỏi đói nghèo, có thể hài lòng khi nay được cơm no áo ấm,
chấp nhận sự khống chế của chính quyền. Nhưng người Hồng Kông sau 150 năm sống
dưới chế độ dân chủ, nay kiên quyết bảo vệ các quyền tự do mà lâu nay họ vẫn
được thụ hưởng.
Hôm
17/10/2019, Bắc Kinh tố cáo đề xuất của một dân biểu Na Uy - tặng thưởng Nobel
Hòa bình 2020 cho « người dân Hồng Kông » - là « can
thiệp vào chuyện nội bộ của Trung Quốc ». Một chính thể độc tài khó
thể hiểu được vì sao sống ở một vùng đất có GDP thuộc loại cao nhất thế giới,
hơn gấp nhiều lần Hoa lục, mà người dân cứ vẫn đòi hỏi những khái niệm « xa vời
» như tự do dân chủ. Nhất định phải có một « thế lực thù địch » nào đó giựt dây
: Mỹ, Anh, Pháp…và bây giờ là Na Uy !
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét