Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, Recep Tayyip Erdogan và nguyên thủ
Nga, Vladimir Putin gặp nhau tại Sotchi, Nga, bàn về Syria gày
22/10/2019.Reuters/Mustafa Kamaci/Turkish Presidential Press Office/
Tối
nay, thời hạn 5 ngày Thổ Nhĩ Kỳ ngừng tấn công ở miền Bắc Syria theo thỏa thuận
với Mỹ hết hiệu lực. Bất chấp mọi sự can ngăn của các đồng minh NATO, Liên Hiệp
Quốc, tổng thống Erdogan, trước khi bay qua Sotchi gặp đồng nhiệm Nga Vladimir
Putin, đã tỏ « quyết tâm lớn » tấn công trở lại truy đuổi đến
cùng lực lượng Kurdistan.
Một lần
nữa phương Tây lại bất lực trước Thổ Nhĩ Kỳ, đang ngày càng chứng tỏ là một
đồng minh khó chịu trong NATO. Tổng thống Recep Tayyip Erdogan đã bác bỏ đề
nghị kéo dài thêm lệnh ngừng bắn tại Syria mà tổng thống Pháp Emmanuel Macron
bàn với tổng thống Nga trong cuộc điện đàm trước đó ít giờ. Lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ
đã chọn cách nói chuyện trực tiếp với ông Vladimir Putin.
Chuyến
thăm Nga lần này của tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ theo lời mời của tổng thống Putin,
diễn ra trong bối cảnh chiến dịch quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ có nguy cơ trở lại và
Damas cùng Matxcơva đang cố gắng dàn xếp với lực lượng Kurdistan để kiểm soát
lại khu vực miền bắc Syria sau khi Mỹ rút quân khỏi khu vực. Trong khi đó
Ankara thì vẫn muốn khu vực này phải « sạch bóng » lực lượng
Kurdistan, tổ chức mà Thổ Nhĩ Kỳ vẫn luôn xem là khủng bố, đe dọa an ninh quốc
gia.
Sau gần
chục ngày tấn công ồ ạt vào lực lượng Kurdistan ở miền bắc Syria, Washington
phải đưa một đoàn do phó tổng thống Mike Pence dẫn đầu sang Ankara để thuyết
phục mới có được thỏa thuận ngừng bắn 5 ngày, cho phép lực lượng Kurdistan rút
ra khỏi khu vực biên giới, tạo một hành lang an toàn cho Thổ Nhĩ Kỳ.
Tổng
thống Erdogan muốn thương lượng trực tiếp với ông Vladimir Putin về số phận
người Kurdistan chứ không phải là các đồng minh phương Tây trong NATO. Bởi lúc
này Nga đã thực sự đang làm chủ bàn cờ chính trị quân sự đầy hỗn loạn ở Syria.
Cả hai phía, Ankara và Matxcơva ít nhiều cũng có những tương đồng về lợi ích
trong khu vực Trung Cận Đông. Còn các đồng minh phương Tây dưới quan điểm của
tổng thống Erdogan giờ là trở ngại cho các tham vọng địa chính trị của Thổ Nhĩ
Kỳ.
Quân
đội Thổ Nhĩ Kỳ mở cuộc tấn công vào lực lượng Kurdistan ở miền bắc Syria hôm
9/10, NATO mà Thổ Nhĩ Kỳ là thành viên, Liên Hiệp Châu Âu rồi đến Liên Hiệp
Quốc đều tỏ ra bất lực không có cách nào cản được Ankara ngoài lời kêu gọi quen
thuộc khi xảy ra các cuộc xung đột là « kiềm chế ».
Theo
chuyên gia Dominique David, cố vấn của Viện Quan Hệ Quốc Tế Pháp, lập trường
của Thổ không có gì ngạc nhiên. Thổ Nhĩ Kỳ vẫn luôn là thành viên quan trọng
của NATO vì lý do chiến lược. Thổ Nhĩ Kỳ là nơi có căn cứ quân sự lớn của Mỹ
phục vụ có hiệu quả cho phương Tây trong chiến lược kiểm soát toàn bộ khu vực
Trung Cận Đông. Nếu phải có phản ứng thì hành động NATO cũng rất hạn chế.
Còn ở
Liên Hiệp Quốc, các văn kiện chính thức để lên án hay răn đe Thổ đã bị Nga và
Trung Quốc, hai thành viên Hội Đồng Bảo An chặn lại. Chuyên gia Dominique David
nhấn mạnh, « Nga một mặt không thể tán đồng chiến dịch quân sự của Thổ
Nhĩ Kỳ nhưng lại đang có những bước xích lại gần với Ankara » thời
gian gần đây rất có lợi cho Nga.
Liên
Hiệp Châu Âu thì không chỉ bất lực mà còn chia rẽ. Các nước châu Âu chỉ có thể
đưa ra tuyên bố chung để mỗi nước thành viên có lập trường cứng rắn hơn trong
việc bán vũ khí cho Thổ Nhĩ Kỳ. Ngoại trưởng Tây Ban Nha, Jossep Borrell, thừa
nhận « chúng ta không có quyền lực kỳ diệu nào ».
Giải
thích về giới hạn của Liên Âu, chuyên gia Dominique David nhấn mạnh : « Các
nước châu Âu không hội tụ được lợi ích chung, nhất là trong việc bán vũ khí ».
Rồi gần đây có vấn đề nhập cư ồ ạt, Thổ Nhĩ Kỳ được các nước châu Âu mặc cả để
ngăn chặn làn sóng người đổ vào châu Âu. Hoàn cảnh đó đã tạo thế cho Ankara
trong các cuộc đối thoại với châu Âu trong các chủ đề khác.
Thổ Nhĩ
Kỳ với vị trí chiến lược quan trọng trong vùng, đang tìm kiếm một vị thế cường
quốc trong vùng, không dễ gì chịu chấp nhận sức ép từ bên ngoài, nhất là khi
lợi ích riêng đã chia rẽ các quan hệ đồng minh cũng như các cường quốc. Nước
Nga, dù bị phương Tây tìm cách cô lập, bây giờ có lẽ là quốc gia duy nhất có
thể nói chuyện cũng như đóng vai trò trung gian được với nhiều nước về bàn cờ
Trung Cận Đông.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét