Trân Văn
Ðứng đầu là tử vong do tai nạn giao thông (chiếm gần 45%),
trung bình trên 15.000 người tử vong/năm
Cho đến nay, dù Việt Nam có hẳn một ủy ban chuyên trách về
an toàn giao thông với sự tham gia của nhiều ngành ở tất cả các cấp nhưng rủi
ro trong giao thông vẫn là vấn nạn nan giải, thường xuyên gây bàng hoàng, tạo
thêm âu lo, căng thẳng vì đủ thứ tổn thất cả về nhân mạng lẫn tài sản.
Trong 20 năm vừa qua, điều duy nhất khiến công chúng Việt
Nam nhớ xứ sở của mình có một ủy ban chuyên trách về an toàn giao thông là những
thống kê có so sánh hàng quý, hàng năm, về số vụ tai nạn giao thông, số người
chết, số người bị thương, thiệt hại tài sản mà ủy ban này công bố mỗi quý, mỗi
năm, suốt từ 1997 đến nay.
Vài năm gần đây, ngoài việc thống kê có so sánh và công bố
các số liệu liên quan đến tai nạn giao thông, ủy ban chuyên trách về an toàn
giao thông của Việt Nam làm thêm được một việc nữa là… thăm hỏi, chia buồn, chi
tiền hỗ trợ các nạn nhân, thân nhân của những người chẳng may gặp tai nạn giao
thông.
***
Cả hệ thống ủy ban chuyên trách về an toàn giao thông lẫn
công an, báo giới cùng bỏ qua một chi tiết quan trọng trong vụ tai nạn giao
thông thảm khốc xảy ra vào sáng 7 tháng 5 ở thị xã Chư Sê, huyện Chư Sê, tỉnh
Gia Lai, khiến 13 người thiệt mạng, 32 người bị thương: Trước khi đâm vào xe
khách, chiếc xe vận tải gây ra tai nạn này đã “đánh đèn, bóp còi liên tục rồi
lao vụt qua một xe tuần tra của cảnh sát giao thông.”
“Đánh đèn, bóp còi liên tục rồi lao vụt qua” xe tuần tra của
cảnh sát giao thông là một chuỗi những hành động hết sức bất thường. Tuy nhiên
trong trường hợp hết sức bất thường này, nhóm cảnh sát giao thông đang tuần tra
bảo vệ trật tự, an toàn giao thông của Công an tỉnh Gia Lai lại vẫn tiếp tục cuộc
“tuần tra” theo hướng ngược lại cho đến khi nhận được tin báo về tai nạn thì mới
cho xe quay đầu, tới điểm xảy ra tai nạn để… giải quyết hậu quả.
Không chỉ đại tá Phạm Văn Uấn, Trưởng Phòng Cảnh sát giao
thông của Công an tỉnh Gia Lai xem việc tổ tuần tra không làm gì cả là bình thường
vì… xe tuần tra đang đi ngược chiều với xe vận tải! Hệ thống ủy ban chuyên
trách về an toàn giao thông cũng xem đó là điều bình thường nên chỉ yêu cầu kiểm
tra ma túy trong máu tài xế xe vận tải thêm một lần nữa, sau khi kết quả kiểm
tra lần đầu không tìm thấy ảnh hưởng của ma túy…
Giới hữu trách đã công bố các số liệu trích xuất từ thiết bị
giám sát hành trình của xe vận tải gây ra tai nạn. Theo đó, xe vận tải này đi
xuyên qua thành phố Pleiku với tốc độ bình thường, sau khi ra tới ngoại ô thì
ngừng lại một phút và từ đó tốc độ tăng dần. Lúc đến Trạm thu phí Đức Phong, xe
vận tải đạt tốc độ hơn 60 km/h, không ngừng lại mà húc gãy thanh chắn của trạm
thu phí này… Xe vận tải tiếp tục đổ dốc với tốc độ tăng dần và đi thêm 20 cây số
nữa, lách qua một chiếc xe đò đi cùng chiều rồi lấn qua dải phân cách vào chiều
ngược lại đâm vào một xe đò khác!
Khả năng chiếc xe vận tải hiệu Chenglong do Trung Quốc sản
xuất năm 2014 bị trục trặc kỹ thuật đã không được xét tới.
Chưa rõ tại sao và dựa vào đâu “một lãnh đạo Sở Giao thông Vận
tải tỉnh Gia Lai” (tờ Người Lao Động không dẫn tên) lập tức loại trừ ngay “các
nguyên nhân xe tải đứt phanh, kẹt chân ga, trục trặc kỹ thuật.” Nếu đem các số
liệu trích xuất từ thiết bị giám sát hành trình của xe vận tải gây ra tai nạn đặt
bên cạnh tình tiết xe vận tải “đánh đèn, bóp còi liên tục rồi lao vụt qua” xe
tuần tra của cảnh sát giao thông thì khả năng tài xế thực hiện chuỗi hành động
bất thường như thế nhằm cầu cứu, cảnh báo là rất lớn.
Tai sao có thể dễ dãi xác định cảnh sát giao thông vô can khi
không hành động trước những tình huống hết sức bất thường, có đầy đủ các dấu hiệu
đe dọa an toàn giao thông như “đánh đèn, bóp còi liên tục rồi lao vụt qua”?
Nếu xem an toàn giao thông là mục tiêu tối thượng tại sao Ủy
ban An toàn giao thông quốc gia có thể làm ngơ chuyện Trạm thu phí Đức Phong
không cấp báo, cảnh sát giao thông không hành động?
Qua vụ tai nạn giao thông thảm khốc này, Ủy ban An toàn giao
thông quốc gia có nên nhận trách nhiệm nghiên cứu, đặt định qui định, qui trình
về cấp báo – tiếp nhận – ứng phó lập tức với những tình huống bất thường, đe dọa
an toàn giao thông để những người tham gia giao thông ứng xử cho phù hợp (ví dụ
như tấp vào lề, nhường đường cho những xe đột nhiên mở đèn cấp cứu, bóp còi,…)
và để cảnh sát giao thông xử lý cho đúng cách?
***
Không tính chuyện xưa, chỉ kể chuyện nay thì cũng đủ để thấy
hệ thống các ủy ban An toàn giao thông của Việt Nam vẫn chỉ kiên trì với vai
trò thống kê có so sánh, công bố các số liệu về tai nạn giao thông và… thăm hỏi,
hỗ trợ các nạn nhân, thân nhân của họ.
Cuối tháng trước, tờ Lao Động kể rằng, trước một khúc quanh
trên tỉnh lộ 17, theo hướng từ Bắc vào Nam, tại đoạn chạy ngang xã Nam Hương,
huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh có một tấm bảng chỉ dẫn - nếu muốn đến huyện Hương
Khê, tỉnh Hà Tĩnh thì đi thẳng. Tuy nhiên nếu đi thẳng theo chỉ dẫn thì xe sẽ
chỉ chạy được vài trăm thước là hết đường, trước mũi xe là một cái vực, dưới
đáy vực là một dòng suối lớn.
Phóng viên tờ Lao Động đã thử kiểm tra chiều ngược lại và
phát hiện trước khúc quanh theo hướng từ Nam ra Bắc cũng có một tấm biển chỉ dẫn
xe cộ rẽ phải nếu muốn đến huyện Hương Khê và thực chất là rẽ vào đường cụt để
đâm xuống vực vừa kể. Video clip do tờ Lao Động đưa lên Internet cho thấy một
điểm đáng lưu ý là mặt đường cụt được kẻ vẽ, chia lane rất cẩn thận. Thậm chí
phần mặt đường sát miệng vực còn được sơn một mũi tên hướng dẫn… đi thẳng.
Một phụ nữ có nhà ngay tại khúc quanh, bảo với phóng viên tờ
Lao Động rằng, cả hai tấm biển chỉ dẫn người lái xe vào chỗ chết đã được dựng
lên từ năm 2015, sau khi tỉnh lộ 17 được cải tạo, mở rộng. Rất nhiều xe đã rẽ
vào đường cụt rồi tài xế phải đạp thắng gấp. Sau đó họ vừa cho xe quay đầu, vừa
chửi thề. Bà nói thêm rằng hai tấm biển chỉ dẫn ấy chẳng khác gì một cái bẫy đẩy
người khác vào chỗ chết nhưng chẳng ai bận tâm.
Điều duy nhất mà ông Hoàng Minh Việt, Phó Ban An toàn giao
thông tỉnh Hà Tĩnh, thực hiện khi biết chuyện là… hứa xem xét.
Dù hứa xem xét một chuyện đã tồn tại suốt hai năm là rất tệ
nhưng vẫn chưa tệ bằng không đoái hoài chuyện cần xem xét ngay.
Trong tháng trước và đầu tháng này, có hai cảnh sát giao
thông thiệt mạng vì chặn xe vi phạm giao thông.
Tối 16 tháng 4 năm 2017, thiếu tá Lê Quang Minh, làm việc tại
Phòng Cảnh sát giao thông, Công an tỉnh Đồng Nai bị một xe vận tải cán chết.
Báo chí thuật rằng, do xe vận tải này không chịu dừng lại theo lệnh của mình
nên có “một người mặc thường phục” chở thiếu tá Minh đuổi theo. Đến Trạm thu
phí cầu Đồng Nai, thiếu tá Minh buộc tài xế xuống làm việc nhưng anh ta không
nghe mà lái xe đi tiếp. Thiếu tá Minh nhảy lên, bám vào kiếng chiếu hậu của xe
tải rồi tuột tay rơi xuống và bị xe tải cán ngang người.
Trước sự kiện đó, một độc giả của VnExpress tên là Hòa Hoàng
bình luận: Trách tài xế mười phần thì cũng trách anh cảnh sát giao thông năm phần,
tại sao phải đu bám phương tiện trong khi có rất nhiều hình thức khác để xử lý
người vi phạm. Công bằng mà nói thì chính anh cảnh sát giao thông coi thường
tính mạng mình, cộng thêm hành vi coi thường pháp luật của tài xế thì mới xảy
ra cơ sự đó.
Không chỉ có Hòa Hoàng, Nguyễn Tiến Lực - một độc giả khác
cũng cho rằng những hành động kiểu như bám cần gạt nước, đu kính chiếu hậu...
là coi thường tính mạng bản thân và coi thường cả tính mạng người điều khiển
phương tiện. Nguyễn Tiến Lực thắc mắc, tại sao không làm như nước ngoài - ghi
hình phạt nguội. Không nộp thì tăng tiền phạt. Chây ì thì truy cứu trách nhiệm
hình sự.
Chỉ tính riêng VnExpress đã có hàng trăm ý kiến như thế với
hàng ngàn người like nhưng ủy ban chuyên trách về an toàn giao thông không bận
tâm.
Có lẽ chỉ có Bộ Công an Việt Nam và báo giới mới xem chuyện
công an, cảnh sát giao thông lao ra chặn đầu xe cộ, nhảy lên bám vào các xe
đang di chuyển trên đường là “anh hùng”.
Sau khi báo giới “phong thánh”, Công an thành phố Hà Nội tưởng
thưởng một thượng sĩ tên là Nguyễn Việt Anh, làm việc tại Đội Cảnh sát giao
thông số 3 của Phòng Cảnh sát giao thông vì chặn đầu một chiếc taxi bằng cách
phóng người, nằm soài trên capot, bám vào cần gạt nước, gây áp lực khiến tài xế
taxi phải ngừng hẳn, từ tháng 6 năm 2007 đến nay, công an, cảnh sát giao thông
liên tục “biểu diễn tinh thần trách nhiệm” theo kiểu đó. Không chỉ có hàng trăm
thường dân thiệt mạng vì công an, cảnh sát giao thông “biểu diễn tinh thần
trách nhiệm” bằng cách chặn đầu, rượt đuổi không cần thiết mà trong nhiều trường
hợp, chính công an, cảnh sát giao thông cũng thiệt mạng.
Khoảng hai tuần sau khi thiếu tá Minh uổng mạng, trưa ngày 2
tháng 5 năm 2017, hạ sĩ Võ Duy Khánh, làm việc tại Phòng Cảnh sát giao thông,
Công an tỉnh Thừa Thiên – Huế bị trọng thương rồi chết khi chặn một thanh niên
chạy xe hai bánh gắn máy quá tốc độ.
Gọi việc chặn đầu, rượt đuổi một số phương tiện vi phạm luật
lệ về giao thông giữa thanh thiên, bạch nhật là “biểu diễn tinh thần trách nhiệm”
có thể bị xem là “thiếu thiện chí” với công an Việt Nam song làm sao có thế gọi
khác khi trong nhiều trường hợp khác, an toàn giao thông bị đe dọa thật sự thì
công an, cảnh sát giao thông lại vắng mặt?
Tinh thần trách nhiệm của công an, cảnh sát giao thông ở đâu
khi đoạn tiếp giáp giữa hai huyện Long Thanh (tỉnh Đồng Nai) và Tân Thành (tỉnh
Bà Rịa - Vũng Tàu) trên quốc lộ 51 bị hàng ngàn thanh niên chặn lại suốt từ 1
giờ sáng đến 3 giờ sáng ngày 1 tháng 5 để hàng trăm thanh niên khác đua xe –
phát trực tiếp trên facebook, biến những người trên các xe hơi, xe vận tải trở
thành khán giả bất đắc dĩ, khiến nhiều người đi qua đoạn đường này vào thời điểm
đó dúm dó vì sợ?
Công an, cảnh sát giao thông ở đâu khi những cuộc đua xe táo
tợn như thế diễn ra ở nhiều nơi khác trên khắp Việt Nam?
Và có lẽ chỉ có hệ thống các ủy ban an toàn giao thông như ở
Việt Nam mới xem những chuyện như vừa kể là nhỏ, không đáng phải bận tâm điều
chỉnh. Có lẽ cũng chỉ ở Việt Nam người ta mới xem rủi ro trong giao thông nói
riêng, các loại “tai bay vạ gió” khác nói chung là chuyện… “Trời kêu ai nấy dạ!”.
Ai cũng có thể bị “Trời kêu” và dù không muốn cũng phải “Dạ!”. Không ai thắc mắc
tại sao “Trời kêu” người Việt quá nhiều như vậy!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét