Tượng đài Lênin bị
kéo đổ.
Trong thời gian qua,
hầu hết bài viết dù phê bình việc dựng tượng đài Hồ Chí Minh ở Sơn La đều nhấn
mạnh đến những yếu tố như tốn kém tiền bạc, nuôi sống tham nhũng, làm cho dân
tình thêm đói khổ v.v.. Những phê bình đó không sai nhưng chỉ là những tác hại
về vật chất, các tác hại tinh thần do những tượng đài CS gây ra còn sâu xa và
nguy hiểm hơn nhiều.
Tượng đài CS, một vấn
nạn của các nước cựu CS
Khi người dân giành lại
được quyền tự do, tượng đài cũng là nơi họ trút hết những hờn căm, phẫn uất đã
bị dồn nén, chịu đựng bao nhiêu năm. Để bày tỏ thái độ dứt khoát với quá khứ,
phản ứng cụ thể nhất của phong trào dân chủ cũng là giật sập tượng đài. Chỉ
trong tháng 11, 1990, tại Ukraine và các quốc gia vùng Baltic, 70 tượng đài
Lenin bị giật đổ. Để ngăn chận làn sóng giật sập tượng Lenin, tháng 10, 1990
Mikhail Gorbachev, lúc đó còn là Tổng Bí Thư CS Liên Xô, ra sắc lịnh ngăn cấm
việc phá hủy tượng Lenin. Nhưng đã quá trễ, phong trào giật đổ tượng đài các
lãnh đạo CS đã lan rộng không chỉ các quốc gia Trung Á thuộc Liên Xô mà ngay cả
tại quê hương Nga của y.
Từ cuối năm 1989,
hàng ngàn tượng đài các lãnh đạo CS tại 15 nước thuộc Liên Xô cũ, các quốc gia
Đông Âu, Mông Cổ, Ghana, Ethiopia, Afghanistan đã bị giật sập, đập phá hay hủy
hoại. Tuy nhiên, số lượng tượng đài các lãnh tụ CS cũng còn lại khá nhiều bởi
vì kéo đổ hết là một việc khó khăn, đơn giản vì chúng quá nhiều, quá tốn kém và
trong nhiều trường hợp dân chúng chẳng còn quan tâm đến những khối xi măng vô
tri không làm ai sợ hãi nữa.
Hành động kéo đổ tượng
Lenin tại thành phố Kharkiv, Ukraine vào tháng Chín năm ngoái, do đó, không phải
là mới lạ. Tượng đài Lenin ở Kharkiv cũng không phải là tượng đầu tiên mà là tượng
thứ 390 bị kéo xuống chỉ trong vòng 2 năm 2013 và 2014. Trước đây, Ukraine đã từng
là một trong vài nước đầu tiên phá đổ tượng đài Lenin vào đầu thập niên1990. Việc
kéo đổ tượng Lenin ở Ukranie lần này chỉ là cách để chứng tỏ là thái độ dứt
khoát đối với Nga.
Số lượng tượng đài
Lenin tại Nga còn lại nhiều nhưng không có nghĩa người dân Nga xem Lenin như là
biểu tượng của ngước Nga. Dân chúng Nga yêu dân chủ kết án Lenin như một tội đồ
dân tộc vì đã (1) xây dựng một chính quyền khủng bố có hệ thống để cai trị Nga
suốt 74 năm; (2) tàn phá Đế Quốc Nga và giết sạch gia đình Nga hoàng; (3) ký hiệp
ước bán nước Brest-Litovsk sang nhượng đất đai của Nga cho Đức và các cường quốc
Trung Âu; (4) gây ra cuộc nội chiến Nga sau khi cướp chính quyền 1917 dẫn đến
cái chết của 15 triệu dân Nga vô tội; (5) tịch thu tài sản dân chúng, tàn phá
nhà thờ, tu viện; (6) ký hàng loạt mật lịnh ám sát nhiều trăm ngàn người dân vô
tội, nông dân có đất dai, tu sĩ và tín đồ Thiên Chúa Giáo.
Nguồn gốc của chính
sách “Tuyên truyền Tượng đài”
Gần như quốc gia nào
cũng có xây một số tượng đài để tưởng niệm các danh nhân, các anh hùng dân tộc
của quốc gia họ như George Washington, Abraham Lincoln của Mỹ, Simon Bolivar,
Manuel Carlos Piar của Venezuela, Trần Hưng Đạo,Quang Trung của Việt Nam v.v..
nhưng chỉ có dưới các chế độ CS, tượng đài các lãnh đạo CS được sử dụng như một
phương tiện tuyên truyền gây tác hại vô cùng độc hại, nhất là đối với các thế hệ
trẻ.
Sắc lịnh “Tuyên truyền
Tượng đài” do Lenin đề xướng có một tên khá dài “Về việc dời các Tượng đài được
Dựng lên để Vinh danh các Nga Hoàng và Quan chức và việc Phát triển Đề án Tượng
đài đã Cống hiến cho Cách mạng Xã hội chủ nghĩa Nga” (On Removing Monuments
Erected in Honor of Tsars and Their Servants and Developing a Project for
Monuments Dedicated to the Russian Socialist Revolution) được công bố ngày 12
tháng Tư, 1918.
Chỉ trong vòng một
tháng, các tượng đài vua chúa Nga bị kéo sập hay bị dời đi. Thời đó Lenin còn sống
nên tượng đài được dựng lên đầu tiên là tượng đài Karl Marx do điêu khắc gia E.
V. Revde đúc và đặt tại Penza. Hội đồng Ủy Viên Nhân Dân ngày 30 tháng Bảy,
1918 chấp thuận một danh sách đảng viên CS gồm 69 tên được xây tượng đài tưởng
niệm. Lễ khai mạc mỗi tượng đài được tổ chức trọng thể. Sau khi Lenin chết, bộ
máy tuyên truyền đảng CS tập trung vào việc biến Lenin thành bất tử qua việc
đúc hàng ngàn tượng Lenin đủ kiểu và đặt tại khắp nơi.
Để gia tăng sản xuất
tượng đài Nhà Máy Điêu Khắc Tượng Đài được chính thức khai mạc tại Leningrad
năm 1922 để đúc tượng các “anh hùng lao động”, “anh hùng Sô Viết”, các lãnh đạo
CS. Có nhiều năm nhà máy sản xuất đến 5 ngàn tượng đài CS. Trả lời phỏng vấn của
báo Christian Science Monitor tháng 11, 1990, điêu khắc gia Albert Charkin, tác
giả của nhiều mẫu tượng Lenin cho biết những hình ảnh Lenin đơn giản, khiêm
cung, thân mật, gần gũi chỉ là những hình ảnh giả tạo.
Người đời nguyền rủa
Stalin nhiều hơn Lenin nhưng quên rằng tất cả tội ác của Stalin đều phát sinh từ
nền móng của cơ chế toàn trị do Lenin dựng lên, trong đó có cơ quan mật vụ
Cheka khủng khiếp do hung thần Felix Dzerzhinsky lãnh đạo. Chỉ trong vòng một
tháng từ tháng Chín đến tháng Mười, 1918, ước lượng đã có 10 ngàn đến 15 ngàn
người bị cơ quan Cheka thủ tiêu. Danh từ “Khủng bố Đỏ” xuất hiện trong giai đoạn
này.
Tượng đài các lãnh đạo
CS tại 5 nước CS
Tại Bắc Hàn, toàn quốc
có khoảng 34 ngàn tượng đài Kim Nhật Thành. Một tượng đài cho mỗi 3.5 kilomet
và cứ 750 người dân có một tượng đài họ Kim. Không giống như một số tượng Lenin
làm bằng đá, tượng cha con họ Kim đúc bằng đồng rất tốn kém. Tháng Bảy vừa qua,
hai bức tượng đồng của cha con họ Kim được khánh thành một cách trọng thể tại tỉnh
Pyongan. Để củng cố đặc điểm kế nghiệp, Kim Jong Un sẽ lần lượt cho thay thế tượng
ông nội y đứng một mình bằng tượng của ông nội và cha y đứng cạnh nhau.
Tại Trung Cộng, theo
BBC, nhiếp ảnh gia Cheng Wenjun đã đi khắp Trung Hoa lục địa để chụp hình các
tượng đài Mao Trạch Đông và ông ta ghi nhận khoảng 2 ngàn tượng đài. Điều đáng
lưu ý, một phần ba số tượng đài nằm trong khu vực các trường đại học. Nhân dịp
kỷ niệm 120 năm sinh nhật của Mao, lãnh đạo Trung Cộng cho đúc một tượng Mao ngồi
gác chân trên ghế bằng vàng và cẩm thạch, cao chỉ 80 cm, nặng 50 kilograms
nhưng có giá thành lên đến 16 triệu đô la.
Tại Lào, tượng lãnh tụ
CS Kaysone Phomvihane cũng có mặt trên nhiều công viên, cơ quan nhà nước. Năm
2004, Bắc Hàn đúc tặng Lào 200 tượng Kaysone Phomvihane bằng đồng để đặt tại
các cơ quan đảng và nhà nước Lào.
Tại Cuba, mặc dù
Fidel Castro chưa chết, tượng đài của y cùng với Che Guevara cũng đã được dựng
nhiều nơi trên quốc gia hải đảo này.
Tại Việt Nam, theo số
liệu của Bộ Văn Hóa-Thanh Niên & Du Lịch, Việt Nam hiện có 134 tượng đài Hồ
Chí Minh, trong đó gồm 103 tượng đặt tại các trụ sở cơ quan, 31 tượng được dựng
tại các quảng trường. Theo kế hoạch từ nay đến 2030 sẽ xây thêm 58 tượng họ Hồ,
nâng tổng số lên 192 tượng.
Tượng đài CS không phải
là biểu tượng văn hóa của một dân tộc
Để binh vực việc xây
tượng đài Hồ Chí Minh, ông Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch và phát
triển đô thị Việt nam, phát biểu: “Tôi cho rằng, không nên đặt vấn đề xây dựng
những tượng như thế đắt hay rẻ. Trước khi phán xét phải nhìn nhận tổng thể giá
trị văn hóa. Tượng đài sẽ là động lực cho sự phát triển, nên không thể nói vì
còn nhiều người đói thì phải mua cơm trước. Đôi khi văn hóa cũng phải đi trước."
Ông Đào Ngọc Nghiêm không hiểu văn hóa là gì mà nói sảng, tượng đài Hồ Chí Minh
không có liên hệ gì đến văn hóa Việt Nam.
Văn hóa được định
nghĩa khác nhau ít nhiều tùy thuộc vào mục đích nghiên cứu nhưng tựu chung là đời
sống vật chất và tinh thần đặc thù của một dân tộc. Trong tuyên bố về các dạng
văn hóa thế giới vào ngày 2 tháng 11, 2001, UNESCO định nghĩa văn hóa là “tập hợp
của các đặc điểm cảm xúc, trí thức, vật chất, tinh thần riêng biệt của một xã hội
hay một nhóm xã hội trong đó bao gồm cách sống, hệ thống các giá trị, truyền thống
và niềm tin”.
Tạm gác qua chuyện
đói no, chỉ bàn về văn hóa thôi thì tượng đài Hồ Chí Minh không phải là biểu tượng
văn hóa hay một phần của văn hóa dân tộc Việt Nam vì hai lý do chính:
1. Tượng đài CS không
mang tính văn hóa đặc thù
Với định nghĩa của
UNESCO, các tượng đài CS, trong trường hợp này là tượng đài Hồ Chí Minh, không
phải là biểu tượng văn hóa đặc thù của một dân tộc mà chỉ là sản phẩm tuyên
truyền phát xuất từ một nguồn gốc CS do Lenin đề ra vào ngày 12 tháng Tư, 1918
tại Nga và đã đước áp dụng giống nhau một cách chính xác tại hầu hết các quốc
gia CS.
Lấy hình tượng các
lãnh tụ CS hôn nhi đồng làm một thí dụ. Để che giấu tội ác, bộ máy tuyên truyền
Liên Xô giới thiệu một Stalin hiền từ yêu nhi đồng. Ngay sau đó, Hồ Chí Minh ở
Việt Nam cũng yêu nhi đồng, Mao Trạch Đông ở Trung Cộng yêu nhi đồng, Todor
Zhivkov ở Bulgary yêu nhi đồng, Kim Nhật Thành ở Bắc Hàn yêu nhi đồng. Lãnh tụ
khác nhưng cách thức, nội dung và mục đích đều giống hệt nhau.
2. Tượng đài CS không
tồn tại với thời gian và truyền thống dân tộc
Như lịch sử thế giới
cận đại chứng minh và người viết đã phân tích ở trên, tượng đài các lãnh đạo CS
được dựng lên vì mục đích tuyên truyền nên phải bị phá hủy sau khi cơ chế chính
trị tồn tại nhờ tuyên truyền và khủng bố sụp đổ. Như hai tác giả W. Logan và K
Reeves viết trong tác phẩm biên khảo Những nơi đau nhức và nhục nhã, đương đầu
với một “gia tài nan giải” (Places of pain and shame: dealing with
"difficult heritage"), chế độ CS sụp đổ để lại những tượng đài như một
gia tài không ai muốn nhận.
Chính sách “Tuyên
truyền Tượng đài” dù đã chấm dứt trên quê hương của tác giả nó tròn một phần tư
thế kỷ nhưng chất độc tư tưởng vẫn còn gieo rắc lên các thế hệ Việt Nam cho đến
hôm nay. Tiền bạc của cải dù thiếu thốn bao nhiêu cũng có ngày làm lại được,
tương tự, các phương tiện khoa học kỹ thuật dù tiên tiến bao nhiêu cũng có thể
học được nhưng giá trị văn hóa dân tộc rất khó phục hưng. Cuộc tranh đấu để chống
lại các tư tưởng CS ngoại lai, vong bản, vì thế, là một cuộc đấu tranh đầy khó
khăn, đòi hỏi nhiều hy sinh, kiên nhẫn và phải bắt đầu ngay hôm nay chứ không
phải đợi đến khi chế độ CS sụp đổ.
Trần Trung Đạo
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét