Phạm Chí Dũng
Đòi chứng từ và ‘nguồn gốc, mục đích, lý do giao dịch’
Tiêu chí “hỗ trợ nhu cầu của khách hàng một cách tốt nhất” của
Ngân hàng HSBC Vietnam đã được “đưa vào thực tiễn” một cách cấp tốc đối với tôi
– nhà báo chuyên viết phản biện.
Sau một thời gian mở tài khoản tại HSBC Vietnam, đến giữa
tháng 12/2016, tôi bất ngờ nhận được một bản thông báo của ngân hàng này, người
gửi là Trần Thu Hoài ở bộ phận Quản lý dịch vụ khách hàng nhưng không chữ ký và
không dấu, yêu cầu tôi phải cập nhật một số thông tin cá nhân để “bảo vệ quý
khách trước nguy cơ tội phạm lừa đảo và tội phạm tài chính ngày càng gia tăng”.
Ngay sau đó, tôi đã đến một chi nhánh của HSBC Vietnam ở
TP.HCM để xuất trình bản sao chứng minh nhân dân và hộ khẩu của tôi theo yêu cầu
cập nhật thông tin trên.
Tuy nhiên, nhân viên của HSBC Vietnam là Trần Thu Hoài vẫn
yêu cầu tôi phải xuất trình những chứng từ giao dịch, đặc biệt là giao dịch nhận
tiền từ nước ngoài, và nếu không trình ra được chứng từ thì tài khoản của tôi sẽ
bị HSBC Vietnam đóng.
Tôi đã cố gắng giải thích với nhân viên HSBC Vietnam là tài
khoản của tôi chỉ dùng để nhận nhuận bút của cá nhân tôi và để chuyển nhuận bút
cho các tác giả viết cho trang mạng Việt Nam Thời Báo (trang này thuộc Hội Nhà
báo độc lập Việt Nam – một tổ chức xã hội dân sự không thuộc kiểm soát của nhà
cầm quyền). Đây là những giao dịch rất thông thường với giá trị tiền quá nhỏ và
không có chứng từ.
Sau giải thích của tôi, phía HSBC Vietnam vẫn tiếp tục đòi
tôi phải xuất trình chứng từ, và hơn nữa phải nói rõ nguồn gốc, mục đích và lý
do giao dịch thì mới không đóng tài khoản của tôi.
Đến lúc này, tôi rất ngạc nhiên. Tôi đã tham khảo một số người
quen có tài khoản ở một số ngân hàng Việt Nam và cả ngân hàng nước ngoài có chi
nhánh tại Việt Nam, họ cho biết hiếm ngân hàng nào có yêu cầu khách hàng phải
nói rõ với ngân hàng về nguồn gốc, mục đích, lý do các giao dịch, trừ trường hợp
đặc biệt.
Thấy quá vô lý về trường hợp của mình, tôi đã phản ánh với
HSBC Vietnam về đòi hỏi trên. Tôi bắt đầu tự hỏi HSBC Vietnam cập nhật thông
tin của tôi có thật để “bảo vệ khách hàng” hay nhằm một mục đích khác – thâm
sâu và rất thiếu thiện ý?
Nhưng đến ngày 17/1/2017, HSBC Vietnam đã chính thức gửi
thông báo (không dấu, không chữ ký) cho tôi về việc tài khoản của tôi tại ngân
hàng này đã bị tạm khóa và không thể có bất cứ giao dịch nào. Cảm thấy bị xúc
phạm nặng nề, tôi đã yêu cầu HSBC Vietnam tất toán tài khoản của tôi và đóng
vĩnh viễn tài khoản này.
Vào lúc này, tôi bắt buộc phải liên hệ trường hợp mình với
nhiều trường hợp những người đấu tranh dân chủ nhân quyền ở Việt Nam. Theo
thông tin lan rộng trong giới đấu tranh dân chủ nhân quyền, nhiều người đấu
tranh đã bị ngân hàng – nơi họ mở tài khoản – ngăn chặn những khoản tiền của
người Việt hải ngoại gửi về cho họ để giúp dân oan đất đai, nạn nhân môi trường,
tù nhân lương tâm… mà không nêu lý do. Một số khoản tiền của người Việt hải ngoại
gửi về đã bị trả lại.
Nhưng vì sao ngân hàng lại dùng cái cách ngăn chặn thô thiển
và sống sượng như thế?
“Lệnh của Bộ Công an”
Trường hợp của Tiến sĩ Nguyễn Thanh Giang – sinh năm 1936, một
hội viên Hội Nhà báo độc lập Việt Nam, sống tại Hà Nội, đã bị Ngân hàng
Vietcombank không trả tiền trong tài khoản của ông – là minh chứng điển hình mà
tôi thấy cần tóm lược lại dưới đây:
Năm 1995, ông Nguyễn Thanh Giang mở tài khoản tại
Vietcombank. Mọi việc bình thường đến cuối năm 2011, bỗng dưng chi nhánh
Vietcombank không cho ông rút tiền mà không có lý do chính đáng nào được đưa ra
một cách nghiêm túc tối thiểu (tức bằng văn bản). Cả chục lần ông tới chi nhánh
đều quay về trong tức tưởi. Nhân viên ngân hàng luôn nói làm “Theo lệnh cấp
trên.” Thỉnh thoảng có nhân viên lại nói “Theo lệnh Bộ Công An”. Họ bảo ông lên
trụ sở chính Vietcombank mà hỏi. Dù ông yêu cầu thế nào chi nhánh này cũng nhất
quyết không lập bất kỳ biên bản làm việc hay ghi giấy giới thiệu ông đến gặp “cấp
trên” hay “Bộ Công An” thần bí nào đó để làm việc, nếu như chi nhánh này không
làm gì sai.
Sự việc cứ thế kéo dài suốt 5 năm. Ông Nguyễn Thanh Giang rất
mệt mỏi, phẫn nộ và bế tắc đến nỗi gửi chi nhánh 1 lá thư tuyên bố nếu chi
nhánh không trả tiền cho ông và vẫn cứ im lặng khinh thường, vô luật với khách
hàng như vậy thì ông sẽ đến chi nhánh ngân hàng này tuyệt thực cho đến khi nào
họ giải quyết hoặc đến chết !
Khi biết tin này, những người bạn của ông Nguyễn Thanh Giang
đã rất phẫn nộ, không tưởng tượng nổi ngân hàng Vietcombank được coi là lớn,
chuyên nghiệp và uy tín nhất nước, giao dịch toàn cầu lại hành xử như vậy. Ngay
lập tức, họ đã đến chi nhánh Vietcombank để yêu cầu lần cuối cùng – có trả tiền
cho ông Nguyễn Thanh Giang hay không. Nếu không trả thì phải làm giấy giới thiệu
nói rõ phải đến chỗ nào đề đòi.
Khi họ đến chi nhánh Vietcombank Thanh Xuân, đầu tiên ông
Nguyễn Thành Trung (ban đầu còn không xưng tên) – Phó phòng Giao dịch, nói là
“Theo lệnh Bộ Công an.” Sau đó, ông Viễn (xưng tên cộc lốc, hỏi họ tên đầy đủ
thì không nói) – Phó Giám đốc chi nhánh, nói “ Trụ sở chính Vietcombank khóa
tài khoản. Chi nhánh không liên quan gì và không làm gì được.” Khi họ hỏi tại
sao anh Trung kia lại nói là “Theo lệnh Bộ Công an.”, ông Viễn luống cuống đáp
“Làm gì có lệnh Bộ Công an nào.” trong khi anh Trung vẫn đứng ngay đấy… Mãi
sau, ông Viễn mới đưa họ xem một công văn của chi nhánh này gửi Trụ sở chính
Vietcombank, trong đó ghi rõ việc khóa tài khoản là theo lệnh Bộ Công an.
Tóm lại, chỉ sau cuộc biểu tình mini quyết liệt ấy,
Vietcombank mới chịu trả tiền lại cho ông Nguyễn Thanh Giang.
Cộng tác với công an?
Sẽ chẳng ngạc nhiên nếu nối kết câu chuyện của Tiến sĩ Nguyễn
Thanh Giang với trường hợp tài khoản của tôi bị HSBC Vietnam nhanh nhẩu khóa lại.
Những ai sống ở Việt Nam đều có ít nhất một lần cảm thấy bàn tay can thiệp và cả
thao túng của ngành công an trong lĩnh vực kinh tế, kể cả vào khối ngân hàng nước
ngoài. Lý do ngắn gọn và mơ hồ nhất được nêu ra là “bảo vệ an ninh quốc gia”.
Khó mà hiểu theo cách nào khác, tôi phải đặt nặng mối nghi
ngờ về việc đã có bàn tay của công an gây sức ép đối với HSBC Vietnam để đưa ra
những đòi hỏi khó khăn về thủ tục đối với tôi, về thái độ tự nguyện cộng tác của
HSBC Vietnam với công an, khiến tài khoản của tôi tại HSBC Vietnam phải bị
“giam” vĩnh viễn.
Tôi cũng nghi ngờ rằng biết đâu đấy, nhân viên nào đó của
HSBC Vietnam lại là “đặc tình” của ngành công an…
Tôi còn nghi ngờ rằng nếu quả thực Bộ Công an can dự vào việc
ngăn chặn tiền của “kiều bào ta” gửi về nhằm giúp cho từ thiện xã hội, chủ
trương vận động và thu hút kiều hối càng nhiều càng tốt của “đảng và nhà nước
ta” sẽ càng thất bại thê thảm.
Trong khi chưa quyết định việc khởi kiện HSBC Vietnam về việc
“giam” tài khoản một cách hết sức vô lý, tôi thật tiếc rằng HSBC Vietnam đã thẳng
tay “bảo vệ khách hàng” như đối với trường hợp tôi. Một ngân hàng nước ngoài được
xem là uy tín mà làm ăn như thế thì làm sao tránh được việc khách hàng có thể
liên tưởng ngay một thực tế rằng HSBC Vietnam đã cộng tác với công an để xâm hại
lợi ích khách hàng? Và làm sao những người có chút am hiểu về chính trị còn an
tâm để gửi tiền và giao dịch tại HSBC Vietnam?
Phạm Chí Dũng - https://anhbasam.wordpress.com/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét