Trung Quốc phá hủy sinh cảnh, vét nạo các đại dương

Ngô Thế Vinh

    “Trung Quốc là gã khổng lồ đang im ngủ. Hãy để nó yên giấc, vì khi thức dậy nó sẽ chuyển dịch cả thế giới”. Napoléon Bonaparte

    “China is a sleeping giant. Let her sleep, for when she wakes she will move the world”. Napoléon Bonaparte, 1816 à Saint Hélène

Hình 1: Con tàu cá lưới rà/trawler Trung Quốc có khả năng vét nạo tới đáy đại dương: những chiếc tàu khủng ấy đang đánh cá lậu ngoài khơi các xứ Tây Phi châu và các nơi khác; một lối đánh cá lùng và diệt nguồn tài nguyên của hành tinh này. [nguồn: India Live Today, July 8, 2016]

Trung Quốc vét cạn nguồn cá

Thời kỳ mà biển còn tràn đầy các loại cá, đời sống ngư dân tốt đẹp no đủ. Nhưng giờ đây ở phía bên kia trái đất, ngư dân các xứ Tây Phi châu như Guinea, Senegal đang than thở là biển hết cá họ chỉ kéo lên được những mẻ lưới gần như trống trơn.(1,2)

Trong khi đó, ở một tỉnh miền Đông Trung Quốc, Zhu Delong 75 tuổi cũng lắc đầu nhìn vào mẻ lưới với lác đác mấy con cá nhỏ và vài con tôm đỏ. Ông ta hồi tưởng: “Khi còn bé, tôi có thể câu được những con cá đù vàng/yellow croakers rất lớn. Nhưng nay thì ngoài biển trống trơn rồi”.

Theo lượng giá của Tổ chức Lương Nông Liên Hiệp Quốc, do bị lưới bắt quá mức, nguồn cá biển trên toàn cầu đang dần cạn kiệt. Trên khắp các đại dương, do đánh cá theo lối lùng và diệt, mà đa phần là các hạm đội tàu cá Trung Quốc, đã ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống bao nhiêu triệu ngư dân các quốc gia nghèo mà tài nguyên biển là nguồn lợi tức chính và cũng là thực phẩm của họ.

Hình 2: Số hạm đội tàu cá Trung Quốc ngày càng gia tăng, tăng mức đánh trộm cá ngày đêm suốt dọc vùng biển Tây Phi châu [nguồn: Greenpeace Africa 20.05.2015]

Hình 3: Với hơn 2,600 tàu cá lớn, Trung Quốc hiện diện cùng khắp: trên Biển Đông, Úc châu, Ấn Độ Dương, Tây Phi châu và Nam Mỹ, họ được mệnh danh là “Vua của Đại dương” [nguồn: The NYT 04.30.2017]

Trung Quốc với ngót 1.4 tỉ dân, chiếm 1/5 dân số toàn cầu, kinh tế phát triển, đã qua giai đoạn đói kém, lợi tức gia tăng mỗi năm, họ có nhu cầu ăn ngon và hải sản trở thành nguồn thức ăn được ưa chuộng. Để cung ứng nhu cầu ấy, Trung Quốc đã thành lập các hạm đội gồm những con tàu sắt lớn, không chỉ là tàu đánh cá mà còn có vai trò bán quân sự/militia trên đại dương, họ được Nhà nước TQ cung cấp ngân khoản đóng tàu, dụng cụ hải hành, nhiên liệu và cả những khoang nước đá ướp giữ cá trong nhiều tuần lễ cho những cuộc hải hành rất xa tới Tây Phi châu hay Nam Mỹ. Các hạm đội tàu cá này còn được hoả lực của hải quân TQ bảo vệ.

Đối với Bắc Kinh, các hạm đội tàu cá này giúp TQ xác định tham vọng chủ quyền về lãnh hải đang có những tranh chấp trên Biển Đông. Chính quyền tỉnh đảo Hải Nam luôn luôn khuyến khích các đoàn tàu cá TQ ra các vùng biển quần đảo Hoàng Sa/Paracels thuộc Việt Nam và trên Trường Sa/Spratlys nơi mà Philippines và cả Việt Nam đều tuyên bố có chủ quyền.

Đáng sợ nhất phải kể những con tàu lưới rà/trawlers Trung Quốc có khả năng tung những mẻ lưới dài hàng dặm đụng tới đáy biển sâu, cào vét mọi sinh vật trong lòng đại dương, bốc lên cả những khối san hô và những bãi sò/oyster beds; và 90% đã bị chết khi bị ném trở lại lòng biển. Loại tàu lưới rà/trawlers này bị cấm ở nhiều quốc gia vì hậu quả huỷ hoại quá lớn trên toàn sinh cảnh đại dương nhưng lại được Trung Quốc tận dụng. [Hình 1]

Do nguồn cá trên biển Trung Quốc gần như cạn kiệt, ngư dân TQ được khuyến khích của Nhà nước đưa những hạm đội tàu đánh cá tới các vùng biển xa của những quốc gia khác.

Những hạm đội tàu cá Trung Quốc này không chỉ vẫy vùng trên Biển Đông, mà còn đi xa tới cả hơn nửa vòng bên kia trái đất, tới vùng biển Tây Phi châu và cả xuống tới Nam Mỹ. [Hình 2, 3]

Theo một nghiên cứu của Đại học Singapore, Nhà nước TQ đã tài trợ cho kỹ nghệ ngư nghiệp/fishing industry 22 tỉ MK tăng gấp 3 lần so với 4 năm trước (2011-2015).

Hạm đội tàu cá TQ tới các vùng biển xa/distant-water đã lên tới 2,600 chiếc (số tàu cá Hoa Kỳ chỉ bằng 1/10). Nơi vùng biển Senegal, những con tàu sắt ấy có thể lưới số lượng cá trong một tuần bằng cả một năm lưới bắt của ngư dân địa phương.

Khi nói tới đánh cá toàn cầu, thì TQ là vua của đại dương/king of the sea. TQ là quốc gia xuất cảng hải sản lớn nhất thế giới, dân TQ tiêu thụ 1/3 lượng cá đánh bắt được, 2/3 cá còn lại là xuất cảng. Kỹ nghệ hải sản cũng đã cung cấp việc làm cho 14 triệu dân TQ.

“Thực chất, cái gọi là đánh cá truyền thống trong vùng biển TQ chỉ còn là một cái tên. Đối với giới lãnh đạo TQ thì việc bảo đảm cung cấp nguồn hải sản không chỉ tốt cho kinh tế mà còn góp phần vào ổn định xã hội và chánh trị”. Theo Zhang, thuộc ĐH Nanyang.

Trung Quốc cướp cơm chim

Tưởng cũng nên mở một dấu ngoặc, giải thích với các bạn trẻ lớn lên ở ngoại quốc về thành ngữ “cướp cơm chim”; đó là một cái gì rất thiết yếu như nắm cơm ít ỏi của những người nghèo khổ nhưng vẫn bị kẻ giàu có nhẫn tâm cướp đi. Đó cũng chính là hình ảnh các hạm đội tàu cá Trung Quốc đánh trộm và cướp cá của những ngư dân nghèo khó trên khắp thế giới.

Senegal điển hình cho một quốc nghèo của Tây Phi châu với 14 triệu dân và 300 dặm bờ biển và nguồn cá như mạch sống của họ. Mạch sống ấy đang bị TQ nạo vét đến cạn kiệt.(1)

Làm sao mà cư dân địa phương chỉ với những chiếc thuyền gỗ mỏng manh có thể đương đầu với hạm đội tàu sắt không khổng lồ với lưới cào trải rộng hàng dặm của Trung Quốc. [Hình 1,4] Hậu quả là những ngư dân Senegal vốn đã nghèo khổ, nay không còn lợi tức, không còn đủ cá để ăn như là nguồn protein chính của họ.

Alssane Samba, nguyên Giám đốc nghiên cứu Hải học viện Senegal đưa ra nhận định: “Chúng tôi đang phải đương đầu với một khủng hoảng chưa từng có, và nếu sự việc cứ tiếp tục như vậy, dân chúng Senegal sẽ phải ăn sứa/jellyfish để sống còn”.(1)

Theo World Bank/Ngân hàng Thế giới thì hải sản không chỉ là nguồn protein của dân chúng Senegal mà kỹ nghệ thuỷ sản còn là nguồn lợi tức xuất khẩu và đem lại 20% công ăn việc làm cho họ.

Trước đây, ngư dân đánh bắt được những con cá mú/grouper và cá thu/tuna rất lớn nhưng bây giờ thì họ phải tranh giành nhau từng mớ cá mòi/sardine nhỏ vụn. Ngư dân Senegal ngày nay muốn đánh bắt cá thì phải chấp nhận hiểm nguy dám ra xa với những chiếc thuyền gỗ của họ, không kể bất chắc về thời tiết nhưng khi gặp hạm đội tàu cá lớn/super trawlers của TQ thì những chiếc ghe gỗ mỏng manh của họ có thể bị húc chìm. Cam phận với những mớ cá nhỏ còn đánh được, tương lai của họ gần như vô vọng.

Thêm nạn hạn hán vì thay đổi khí hậu/climate change, đã lại xô đẩy thêm hàng trăm ngàn nông dân Senegal từ vùng quê ra các vùng duyên hải kiếm sống khiến quốc gia này càng lệ thuộc vào biển, trong khi tài nguyên biển cũng đã bị cạn kiệt.

Do các đợt di dân ra vùng biển đã biến thị trấn duyên hải Joal từ một làng cá nhỏ với vài chục thuyền cá nay đã trở thành một thị trấn 55,000 dân với 4,900 chiếc thuyền gỗ. Abdou Karim Sall chủ tịch hội ngư dân địa phương được coi như một người hùng khi tự tay bắt được 2 thuyền trưởng tàu đánh cá lậu TQ nói: “Chúng tôi vẫn nghĩ cuộc sống biển là vô tận, nhưng nay thì đang phải đối đầu với một thảm hoạ”.

Cuộc sống ngày càng khó khăn, bế tắc cuối cùng đã xô đẩy họ thành đám thuyền nhân tị nạn kinh tế bất đắc dĩ đổ sang các xứ Âu châu. Moustapha Balde 22 tuổi, có đứa em họ vị thành niên vượt biển bị chết do đắm tàu trên Địa Trung Hải, nói: “Người ngoại quốc thì than phiền về đám di dân từ Phi châu nhưng cũng chẳng ai quan tâm gì tới đám người - ám chỉ Trung Quốc tới vùng biển chúng tôi và đánh cắp hết cá”.

Dyhia Belhabib chuyên viên ngư nghiệp đang có những cố gắng lượng giá tình trạng đánh cá lậu dọc bờ biển Tây Phi châu và tệ hại nhất vẫn là những hạm đội tàu cá tới từ TQ. Chỉ riêng vùng biển Senegal, TQ đã đánh trộm 40,000 tấn cá/năm, gây thiệt hại lên tới 28 triệu MK. Con số thiệt hại thật sự lớn hơn nhiều do các tàu cá lậu TQ hoạt động mạnh mẽ trong vùng biển cấm nhất là vào ban đêm.

Thảm cảnh bị TQ cướp cá ấy cũng diễn ra trên xứ Guinea, một quốc gia Tây Phi châu khác. Hải cảng Bonfi thuộc thị trấn Conakri cũng thật ảm đạm với những chiếc thuyền gỗ sơn nhiều màu sắc đã chẳng còn đem về được những mẻ cá sung túc như xưa. Người dân cảng Bonfi chỉ biết giận dữ nhưng cũng bó tay chẳng làm được gì với những đoàn tàu cướp cá của Trung Quốc. Chính phủ Guinea không chỉ thiếu phương tiện bảo vệ biển mà còn bị tê liệt vì nạn tham nhũng.

Với Trung Quốc thì thảm hoạ nơi quốc gia khác lại là cơ hội của họ. Theo tổ chức Greenpeace, thì điều vô cùng tệ hại và cả nhẫn tâm của TQ là khi mà cả đất nước Guinea đang bị khốn đốn để đối phó với trận dịch kinh hoàng Ebola 2014, thì lúc đó thay vì tham gia cứu trợ, thì chính là lúc các hạm đội đánh TQ tăng tốc đưa thêm hạm đội tới khai thác đánh cá lậu của quốc gia này.

Theo nhận định của Tổ chức Công lý Môi trường/Environment Justice Foundation (EJF) thì Tây Phi châu là nơi có mức đánh cá lậu lớn nhất thế giới. Trung Quốc đã làm giàu bằng cách cướp nguồn cá cũng là thực phẩm thiết yếu của những người dân nghèo khổ nhất của các xứ Tây Phi châu như Cape Verde, Mauritania, Gambia, Guinea, Guinea-Bissau, Dierra Leone, Senegal... Nghèo, thiếu phương tiện tự vệ, họ bị nước lớn TQ bắt nạt. Các chính quyền tham nhũng Tây Phi [nuôi dưỡng tham nhũng cũng là sức mạnh mềm của TQ], với không thiếu những khẩu hiệu hô hào bảo vệ biển nhưng dân chúng thì hiểu đó chỉ là những sáo ngữ trống rỗng. Phải đương đầu với một nước lớn như Trung Quốc, từng được mệnh danh là “quốc gia hải tặc/a pirate nation”, thì đây quả là một trận đánh leo dốc/uphill battle, phần thua luôn luôn là phía họ.

Hình 4: Chiếc thuyền gỗ đánh cá mong manh của ngư dân Guinea luôn luôn bị xua đuổi và trấn áp bởi những con tàu sắt lưới rà lớn/super trawlers của Trung Quốc [nguồn: BBC World-Africa 8 July 2016]

TQ có một hạm đội tàu cá lớn nhất thế giới có khả năng đi hàng tháng tới các vùng biển xa trên khắp toàn cầu, và đánh cá lậu trên các vùng lãnh hải thuộc chủ quyền của các quốc gia khác. Có thể nói không một quốc gia nào có biển mà không bị các hạm đội tàu cá TQ xâm nhập đánh cá bất hợp pháp.

Theo lượng giá của LHQ, những đoàn tàu đánh cá lậu, chủ yếu là từ Trung Quốc đã làm thiệt hại nền kinh tế toàn cầu 23 tỉ MK mỗi năm. Và vùng biển Tây Phi châu là nơi có mức đánh cá lậu lớn nhất thế giới, theo nhận định của Tổ chức Công lý Môi trường/Environment Justice Foundation (EJF), là một tổ chức phi chánh phủ của Anh quốc. “Những tay điều hành các vụ cướp cá lậu này đã làm giàu bằng bóc lột chính đám cư dân nghèo khổ nhất của các xứ Tây Phi”.

Rồi nhìn về Biển Đông và Việt Nam

Hàng ngàn ngư dân Phillipines đã bị các tàu hải quân TQ đánh đuổi ra khỏi vùng đánh cá quanh Trường Sa, từ trước đến nay vẫn là vùng đánh cá truyền thống của họ. Ngư dân tỉnh Palawan, do không còn sống được trên biển, họ phải xoay ra đốt rừng làm rẫy nhưng do đất đã bị mưa xói mòn, khô cằn và họ cũng không thể sống bằng canh tác.(1)

Việt Nam với 2,200 km bờ biển, với câu văn giáo khoa thư “rừng vàng, biển bạc” nay đã đi vào quá khứ. Rừng bị phá gần hết, biển thì nhiễm độc và cạn cá. Ngư dân Việt Nam một cổ hai tròng, khổ hơn cả những người dân Tây Phi châu. Không phải chỉ mất nguồn cá, biển của họ cũng đã bị cướp. Họ phải giá bằng sinh mạng nếu muốn ra vùng biển vốn bấy lâu vẫn thuộc ông cha mình.

Hình 5: Đoàn tàu gỗ đánh cá Biển Đông trên Sông Tiền chuẩn bị ra khơi, họ luôn luôn bị Trung Quốc truy đuổi ngay trên vùng biển chủ quyền của Việt Nam mà không được bảo vệ [nguồn: photo by Ngô Thế Vinh]

…

- 07 tháng 6, 2015: tàu TQ dùng những súng vòi rồng/water canons gây hư hại cho tàu cá Việt Nam.

- 10 tháng 6, 2015: bốn tàu TQ vây một tàu cá VN trấn áp 11 ngư dân VN và cướp trọn 6 tấn cá lên 4 con tàu của họ.

- 19 tháng 6, 2015: lính TQ đổ bộ lên một tàu cá VN, phá huỷ lưới cá, tịch thu các dụng cụ truyền tin và la bàn; cướp đi 5 tấn cá.

- 29 tháng 9, 2015: tàu TQ và nhóm võ trang đổ bộ lên một tàu cá VN, tịch thu các dụng cụ hải hành và cướp đi 2 tấn cá và đánh chìm con tàu 12 giờ sau đó.

- 14 tháng 11, 2015: một hạm đội tàu TQ vây hãm 5 thuyền cá VN tại Vịnh Bắc Bộ, phá huỷ cá hết lưới cá cho tới khi được lực lượng hải cảnh VN giải cứu.

- 01 tháng 01, 2016: tàu TQ đã húc và đánh chìm tàu cá VN chỉ cách Cồn Cỏ 40 dặm ngoài khơi tỉnh Quảng Trị, 11 ngư dân VN được các ghe bạn tới cứu sau đó.

- 06 tháng 03, 2016: 11 người từ 2 tàu Hải giám có treo cờ TQ đột nhập lên một tàu cá VN ngoài khơi Hoàng Sa, chúng không chỉ phá huỷ các dụng cụ hải hành, lưới cá mà còn tịch thu hết thức ăn, số thùng dầu dự trữ và cướp đi tất cả lượng cá đánh bắt được.

- 13 tháng 05, 2016: một tàu TQ húc và đánh chìm một tàu cá VN ngoài khơi tỉnh Quảng Nam, 350 hải lý Đông Bắc Đà Nẵng trong vùng quần đảo Hoàng Sa, họ mất toàn bộ thiết bị đánh cá và cả bị cướp đi 30 tấn mực tổn thất lên tới 450.000 MK.

- 09 tháng 07, 2016: tàu cá VN cùng 5 ngư dân đã bị tàu hải cảnh TQ truy đuổi, đâm chìm tại khu vực gần quần đảo Hoàng Sa cách đảo Bông Bay 34 hải lý của Việt Nam và rồi bỏ rơi họ trên biển.

- 10 tháng 11, 2016: tàu cá KH 97580-TS của VN bị tàu hải cảnh TQ húc và truy đuổi ra khỏi vùng biển Hoàng Sa trong khu vực đảo Phú Lâm và đảo Linh Côn.

- 01 tháng 05, 2017: mới đây nhất tàu cá BĐ 93241-TS trên tàu có 15 thuyền viên đã bị “tàu lạ” đâm chìm khiến một ngư dân VN tử vong và một bị thương.

…

Trung Quốc liên tục tấn công vào các đoàn tàu cá Việt Nam(3), rõ ràng không phải là các sự kiện riêng lẻ, nhưng là một chiến lược nhất quán. Bắc Kinh đã bật đèn xanh cho những cuộc tấn công liên tiếp ấy; chính sách “một hòn đá giết hai con chim”. Bằng bạo lực, TQ xác định chủ quyền trên vùng biển đang tranh chấp; cùng một lúc khai thác độc quyền cướp trọn tài nguyên, nguồn dầu, nguồn cá không chỉ trong vùng hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa mà xâm lấn cả vùng cận duyên hiển nhiên là thuộc chủ quyền bất khả xâm phạm của Việt Nam.

Ngư dân Việt Nam thì vẫn dũng cảm bám biển, họ được Nhà nước bảo vệ qua những lời tuyên bố lập lại sáo rỗng của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam: “Lên án mạnh mẽ các hành vi đối xử vô nhân đạo, sử dụng vũ lực đối với ngư dân Việt Nam, yêu cầu Trung Quốc điều tra và xử lý nhân viên tàu hải cảnh đã cố ý đâm chìm tàu cá VN, bỏ mặc ngư dân trong điều kiện nguy hiểm đến tính mạng. Việt Nam yêu cầu Trung Quốc tôn trọng luật pháp quốc tế, không để tái diễn các hành động tương tự và có hình thức bồi thường thoả đáng cho ngư dân Việt Nam”. VnExpress 13.07.2016

Kết quả của các công hàm phản đối đó ra sao, các nạn nhân có được Nhà nước Trung Quốc bồi thường thoả đáng hay không thì chính những ngư dân sống sót ấy họ biết rất rõ. Và như từ bao giờ, mối quan hệ giữa Việt Nam Trung Quốc vẫn được Bộ Chính trị Hà Nội rêu rao đánh giá là tốt đẹp với phương châm 4 tốt và cả 16 chữ vàng.

Hình 6: Tàu Trung Quốc húc chìm tàu cá Việt Nam ngay trong Vùng Kinh tế Đặc quyền/Exclusive Economic Zone của Việt Nam; đây chỉ là một trong chuỗi những sự kiện liên tục TQ tấn công các tàu cá của Việt Nam. [nguồn: Bloomberg News May 26, 2014]

Cũng cần mở thêm một dấu ngoặc ở đây, một sự kiện đáng buồn là do các ngư dân Việt Nam, không được Nhà nước bảo vệ lại bị Trung Quốc dùng võ lực truy đuổi không cho đánh cá trên vùng biển quen thuộc của mình, trong cảnh bần cùng ấy, để có thể sống còn, một số đã liều mạng lái ghe tàu xâm nhập vùng biển của các quốc gia láng giềng như Thái Lan, Mã Lai, Nam Dương và mới đây xuống xa tới cả Úc châu. Số tàu nhỏ nhoi của ngư dân Việt tự phát ấy chẳng là gì so với những hạm đội tàu đánh cá lậu hùng hậu của Tàu được hỗ trợ toàn diện bởi Nhà nước Bắc Kinh nhằm đáp ứng cùng một lúc các nhu cầu kinh tế, xã hội và cả quân sự của một Trung Quốc đang theo chủ nghĩa bành trướng.

Chính sách mềm nắn rắn buông

Trung Quốc đánh trộm cá và ngang nhiên xâm phạm lãnh hải của các quốc gia khác đã đưa tới những vụ tranh chấp. Mức độ tranh chấp với Trung Quốc và phản ứng ra sao là tuỳ thuộc ở sức mạnh của nước sở tại. Chỉ riêng vùng Thái Bình Dương, không kể vùng biển rộng lớn quanh hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa mà TQ hiện chiếm đoạt, TQ còn đưa những đoàn tàu đánh cá lậu vào vùng lãnh hải thuộc chủ quyền của các quốc gia khác như Nhật Bản, Nam Hàn, Nam Dương, Phillipines và Việt Nam. “Mềm nắn rắn buông” là chính sách “bắt nạt” của các hạm đội tàu cá TQ. Gặp lực lượng tuần duyên hùng mạnh như Nhật Bản, Nam Hàn có đủ sức truy đuổi thì các đoàn tàu đánh cá lậu TQ không còn dám bén mảng tới.

Giận dữ và cam chịu là tình cảnh của các nước Tây Phi châu không có khả năng tự vệ. Ngư dân Việt Nam cho dù bị Trung Quốc truy đuổi và trấn áp nhưng họ vẫn kiên cường cố bám biển.

Nhưng với các quốc gia khác thì khác. Nam Dương đã từng bắt giữ nhiều tàu Trung Quốc vào đánh cá lậu trong vùng biển của họ, và cả dùng không lực với các phản lực cơ 5 F-16 ra tới các đảo Natuna đánh chìm các tàu thuyền tàu xâm nhập bất hợp pháp. Chỉ mới đây thôi, tháng 4, 2017 Nam Dương đã lại cho phá huỷ thêm 81 tàu cá lậu ngoại quốc, dĩ nhiên trong số đó có những con tàu Trung Quốc, nâng tổng số lên hơn 300 chiếc kể từ 2014 thời Tổng thống Joko Widodo. Nam Dương rất quyết tâm bảo vệ biển và nguồn cá của mình cho dù đưa tới căng thẳng ngoại giao với Bắc Kinh.

Nam Hàn do có một lực lượng tuần duyên rất mạnh và cả chính sách cứng rắn nên khi phát hiện đoàn tàu đánh cá lậu Trung Quốc, họ đã nổ súng truy đuổi và trấn áp với hậu quả để lại một số tử vong và đoàn tàu đánh cá lậu Trung Quốc đã phải tháo chạy. [Hình 7]

Hình 7: Đoàn tàu đánh cá lậu Trung Quốc bỏ chạy khi bị lực lượng tuần duyên Nam Hàn truy đuổi; liệu bao giờ có một hình ảnh hào hùng như vậy với một lực lượng tuần duyên của Việt Nam [nguồn: báo Dong-A Ilbo]

Ngày 15.03.2016 lực lượng tuần duyên Argentina Nam Mỹ, đã phát hiện một tàu lớn của TQ đang đánh lậu cá trong vùng hải phận của mình và đã yêu cầu con tàu phải rời đi nhưng họ chống cự lại và kết quả là con tàu TQ bị Argentina bắn chìm, 4 ngư phủ bị bắt sống và số thuỷ thủ còn lại đã thoát đi trên một con tàu TQ khác.

Hình 8: Argentina, Nam Mỹ đánh chìm tàu đánh cá lậu Trung Quốc [nguồn: AFP/Getty Images 15 March 2016]

Napoléon và đất nước Trung Hoa

Napoléon một thiên tài quân sự của nước Pháp thế kỷ 19, đã tiên tri về một đất nước Trung Hoa: “Đó là một gã khổng lồ đang im ngủ. Hãy để nó yên giấc, vì khi thức dậy nó sẽ chuyển dịch cả thế giới”.

Sang đầu Thiên niên kỷ thứ Ba, hơn hai thế kỷ sau Napoléon, một Trung Quốc đã thức giấc. Nó không chỉ làm rúng động mà cả xoay lệch trục hành tinh này theo cái nghĩa huỷ hoại. Gã khổng lồ có dân số đông nhất thế giới ấy đã đem tới những tín hiệu xấu cho hành tinh này: vô địch về gây ô nhiễm đất và không khí, phá huỷ cực thứ ba của trái đất là Tây Tạng nơi phát nguồn các dòng sông lớn Châu Á; đang khai thác huỷ diệt đời sống các đại dương/marine life. Nay với thêm chiến lược “một vòng đai một con đường/one border one road” Trung Quốc đang muốn chinh phục và thu hết tài nguyên thế giới với “lý lẽ của kẻ mạnh”.

Trở lại với Việt Nam, không kể tới một thiểu số đại gia tư bản đỏ, với hơn 95 triệu dân, đứng thứ 14 trong số các quốc gia đông nhất thế giới, họ có một mẫu số chung, một giấc mộng rất bình thường: được thở bầu không khí trong lành, uống ly nước tinh khiết, có bữa ăn gia đình đủ mấy chén cơm, với tô cá và mớ rau sạch.

Nhưng với bùn đỏ bauxite đổ ra trên Tây Nguyên, với nhà máy giấy Lee & Man bên bờ Sông Hậu, với nhà máy thép Formosa nơi biển Hà Tĩnh vẫn không ngừng đổ ra các chất độc, đưa ô nhiễm lên mức báo động đỏ, thì một giấc mơ tầm thường đến như vậy xem ra cũng đang vuột xa khỏi tầm tay của người dân Việt. Và câu hỏi đặt ra là vì đâu nên nỗi?

Vẫn có đó một bài học lịch sử: dân tộc muốn sinh tồn phải có nội lực, có sức mạnh đoàn kết bên trong và bên ngoài và phải biết nói “không” với Trung Quốc.