Ngày 13/05/1568: Nữ hoàng Mary xứ Scotland bị đánh bại

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Nguồn: Mary Queen of Scots defeated, History.com

 

Vào ngày này năm 1568, trong trận Langside, lực lượng của Nữ hoàng Mary xứ Scotland (theo Công giáo) đã bị đánh bại bởi liên minh những người Scotland theo đạo Tin lành do James Stewart lãnh đạo. Steward vốn là quan nhiếp chính, thay cho con trai của Mary là vua James VI xứ Scotland. Trong trận chiến xảy ra ở Glasgow – một vùng ngoại ô miền nam, một đoàn kỵ binh đã được gửi đến để chiến đấu với 6.000 lính Công giáo của Mary, và họ đã chạy trốn. Ba ngày sau, Mary trốn thoát đến Cumberland, nước Anh, nơi bà xin Nữ hoàng Elizabeth I bảo vệ mình.

Năm 1542, khi chỉ mới sáu ngày tuổi, Mary đã kế thừa ngai vàng Scotland sau cái chết của cha bà, vua James V. Ông chú của bà là Henry VIII, vị vua đầu tiên của vương triều Tudor. Mẹ của Mary đã gửi bà sang Pháp nuôi nấng, và năm 1558, bà kết hôn với hoàng thái tử Pháp, người mà sau này, vào năm 1559, đã trở thành vua Francis II. Sau khi Francis qua đời vào năm 1960, Mary trở về Scotland để đảm nhận vai trò Nữ hoàng được chỉ định cho mình. Năm 1565, bà kết hôn với người anh họ người Anh là Lãnh chúa Darnley, cũng thuộc nhà Tudor, giúp bà củng cố thêm quyền tiếp quản ngôi vua nước Anh và khiến Nữ hoàng Elizabeth tức giận.

Năm 1567, Darnley bị giết chết một cách bí ẩn trong một vụ nổ ở Kirk o ‘Field, và tình nhân của Mary, James Hepburn, Bá tước xứ Bothwell, trở thành nghi can chính. Dù Bothwell đã được tha bổng, nhưng việc ông kết hôn với Mary ngay trong năm đó đã làm cho giới quý tộc phẫn nộ, và Mary bị buộc phải thoái vị và nhường ngôi cho con trai James. Năm 1568, bà thoát khỏi cảnh giam giữ và đã lập ra một đạo quân khá lớn, nhưng đã bị đánh bại và phải bỏ chạy sang Anh. Ban đầu, Elizabeth chào đón Mary, nhưng rồi cũng nhanh chóng buộc phải ra lệnh quản thúc tại gia cô em họ, sau khi Mary trở thành tâm điểm trong nhiều âm mưu của người Công giáo Anh và Tây Ban Nha nhằm lật đổ bà.

Năm 1586, một âm mưu của phe Công giáo nhằm ám sát Elizabeth đã bại lộ, và Mary bị đưa ra xét xử, bị buộc tội đồng lõa, và bị kết án tử hình. Ngày 08/02/1587, tại Lâu đài Fotheringhay ở Anh, Nữ hoàng Mary xứ Scotland đã bị chặt đầu vì tội phản bội. Con trai bà, Vua James VI xứ Scotland, đã chấp nhận bản án của mẹ mình một cách rất bình tĩnh. Sau khi Nữ hoàng Elizabeth qua đời vào năm 1603, ông trở thành James I, vua của Vương quốc Anh, Scotland và Ireland.