PHIẾM LUẬN VỀ MẮT, MIỆNG, MŨI

Đào Hiếu
 

1. Mắt

Phàm đóng xong một cái thuyền, sơn phết hoàn chỉnh, vẫn phải làm một việc quan trọng: đó là vẽ con mắt. Cầm bút vẽ con mắt thuyền không phải ai cũng làm được.Người đó phải là thợ cả. Trước khi vẽ mắt thuyền, phải lễ bái trời biển. Mắt vẽ xong, thuyền mới được phép hạ thủy, đủ thấy con mắt quan trọng dường nào!

Con mắt đã quan trọng nhưng “cái nhìn” còn quan trọng hơn. Không kể những biểu lộ thái quá như tròn xoe (kinh ngạc), long lên sòng sọc (giận dữ) hay đẫm lệ (buồn khổ)… đôi mắt còn có nhiều cách biểu lộ khác tinh tế không gì sánh được.

Cùng một đôi mắt của cùng một con người, nhưng khi thì trách móc, lúc thì mời gọi,van nài, lúc lại như lời tỏ tình, như câu hẹn hò hay biểu lộ sự hoài nghi, sự hờn dỗi, sự tha thứ… Qua các biểu lộ tâm trạng ấy, hình dạng của con mắt gần như không thay đổi nhưng chúng ta vẫn cảm nhận được thông điệp từ cái nhìn. Thế thì cái gì trong đôi mắt kia biểu lộ thông điệp ấy? Con mắt như có cái hồn riêng của nó. Cái hồn ấy biết giao cảm với tâm hồn người khác bằng những xung động bí ẩn, những rung cảm siêu hình. Một tâm hồn càng nhạy cảm thì sự biểu lộ của đôi mắt càng tinh tế và càng dễ tiếp nhận tâm trạng người khác qua ánh mắt.

2. Miệng

Cùng với mắt, miệng là cặp bài trùng. Há hốc miệng, bĩu môi, mím môi, cắn răng, mỉm cười…biểu lộ điều gì thì ai cũng biết, nhưng một cái liếc mắt hoài nghi thường đi kèm với một đôi môi hơi mím lại, một cái nhìn âu yếm thì miệng cũng thoáng một chút mỉm cười. Như thế, miệng cũng chỉ mới là kẻ hát bè trong một màn hợp xướng, là người múa nền minh họa cho một giọng ca…Miệng không thể làm diễn viên chính sao?

Hãy nhớ lại bức tranh La Joconde. Leonard de Vinci đã vẽ một cái miệng. Người ta nói đó là miệng của nàng Monna Lisa, nhưng điều đó không quan trọng. Điều quan trọng là nụ cười bí ẩn. Nhìn tranh, ai cũng thấy Monna Lisa cười nhưng hai môi không nhếch lên, có thể có một tí gì đó ở khóe môi, nhưng cái “một tí” ấy là cái gì, không ai diễn tả được. Có người nói đó là một cái miệng vừa mới hôn xong và người hôn là chàng họa sĩ. Nhưng thử hỏi trên đời này có mấy ai vẽ được một cái miệng vừa mới hôn xong như chàng họa sĩ thiên tài người Italia nọ?

Cái miệng nhờ có Leonard de Vinci mà nổi tiếng khắp thế giới.

Nhưng thực ra MIỆNG là nhân vật không cần danh vọng vì nó đã có tất cả. Chẳng phải nó là nhân vật đầu tiên đón nhận những rung động ngây ngất của nụ hôn sao? Nó thưởng thức những vị ngọt của tình yêu nhưng đồng thời cũng thưởng thức những món ngon vật lạ trên trần thế. Nó là kẻ may mắn nhất, được hưởng thụ nhiều nhất nên có khi cũng huênh hoang khoác lác khiến thiên hạ phải than: “Tai họa từ trong miệng mà ra, bệnh tật từ ngoài miệng đi vào.” Tai họa vì nói bậy, nhưng đó là tai họa cho chính bản thân nó, còn những lời độc ác mà nó phun ra thì có khi còn gây ra cái chết cho người khác, còn gieo tai họa cho cả một dân tộc. Thực ra cũng lắm khi nó nói những lời hiền triết, nó ca những khúc trữ tình, những lời nhân nghĩa, những đạo lý có thể cứu độ chúng sinh. Tất nhiên đó không phải là những lời ở đầu môi của những kẻ “miệng nam mô, bụng một bồ dao găm” như dân gian thường nói.

3. Mũi

Nếu không có nàng Cléopatre thì cái mũi xem ra bị lép vế trước đôi mắt và cái miệng. Các sử gia phương Tây nhận xét: “Nếu cái mũi của nàng Cléopatre mà ngắn hơn một tí thì bản đồ châu Âu đã đổi khác”. Có nghĩa là nếu nữ hoàng Cléopatre không đẹp thì Césare đã nuốt chửng Ai Cập và tiếp tục bành trướng khắp châu Âu chứ không phải vì yêu Cléopatre mà Césare bị ám sát dẫn đến sự suy yếu nghiêm trọng của đế quốc La Mã.

Thực ra, cùng với mắt và miệng, mũi đóng vai trò quan trọng trong vẻ đẹp của một khuôn mặt. Một cái mũi đẹp thì không thể là mũi két, mũi trâu hay mũi hếch như chàng họ Trư trong truyện Tây Du. Nhưng phải là thầy tướng số mới biết được mũi nào giàu, mũi nào nghèo mạt rệp. Rõ ràng là mũi có dính dáng đến chuyện tiền bạc hơn các bộ phận khác. Đôi mắt có thể đá lông nheo để kiếm tiền, cái miệng thì tìm cách hưởng thụ những đồng tiền ấy, còn cái mũi thì cất giữ chúng. Người nào mũi kín thì giỏi giữ tiền, ngược lại mũi trống thì tiền cứ theo đó mà bay đi mất.

Trong chuyện tình yêu trai gái, dường như mũi là một trở ngại đáng kể. Khi hôn nhau thường bị vướng mũi nên hai cái mặt phải xoay ngược chiều nhau, điều đó có thể gây bất bình cho cái miệng vì thế thỉnh thoảng nó hay cắn vào mũi. Tuy nhiên đố cái miệng dám gây thương tích cho anh mũi vì nếu như anh Mũi mà bị sứt một miếng thì cũng chẳng ai thèm ngó ngàng gì tới đôi mắt và cái miệng đâu.