Những người vợ hy sinh bội phần

Lan Hương-RFA

                 Gia đình nhà hoạt động Bạch Hồng Quyền. Photo: fb Bach Hong Quyen

Thông thường phụ nữ luôn được coi là phái yếu và là đối tượng chịu nhiều thiệt thòi hơn trong xã hội cũng như cuộc sống gia đình. Trong thời buổi hiện đại, hầu hết phụ nữ đều tham gia lao động phụ giúp tài chính, về nhà lại lo việc nhà và con cái, lo đối xử nội ngoại sao cho phải đạo,… Nhưng ít nhất phần đông trong số họ có sự giúp đỡ, sẻ chia từ chồng nên vơi bớt phần nào.

Tuy nhiên, những người vợ có chồng tham gia đấu tranh cho dân chủ, nhân quyền Việt Nam chịu nhiều thiệt thòi hơn những người vợ bình thường vì công việc của chồng họ.

Vợ anh Bạch Hồng Quyền

Gặp anh Quyền khi cả hai cùng lên tiếng đấu tranh lấy lại đất cho một nhà thờ địa phương, chị Linh đã thầm mến người đàn ông quên đi lợi ích của bản thân để tìm lại công bằng cho mọi người. Cả hai đều cùng chung chí hướng nên ngay từ những ngày đầu yêu nhau, chị đã luôn ủng hộ và giúp đỡ anh Quyền trên con đường anh chọn:

Trước khi yêu nhau bọn mình cùng lên tiếng về vụ đất đai ở giáo xứ Thái Hà những năm 2008 – 2010. Cả hai cùng đi đòi đất cho nhà thờ nên mình đã biết và xác định con đường anh Quyền sẽ đi rồi.

Anh Bạch Hồng Quyền là một nhà hoạt động môi trường, một trong những nhân vật có tiếng nói tích cực và hiệu quả nhất về thảm họa môi trường do nhà máy Formosa ở Hà Tĩnh gây ra từ tháng 4 năm ngoái. Ngày 12/5 Công An Hà Tĩnh đã phát lệnh truy nã anh sau khi quyết định khởi tố anh với tội danh “Gây rối trật tự công cộng” theo Điều 245 BLHS. Trước đó anh bị cáo buộc “chủ mưu, kích động” vụ 2.000 người dân mang băng rôn, khẩu hiệu đến UBND huyện Lộc Hà khiếu nại bồi thường thiệt hại sự cố môi trường biển trong hôm 3/4/2017.

Lấy anh Quyền đã nhiều năm nay, chị Linh vẫn luôn là một người vợ ủng hộ từng bước đi của chồng nhưng chị cũng không phủ nhận con đường ấy mang lại nhiều gian nan cho gia đình.

Quan trọng nhất là vấn đề nhà cầm quyền. Họ luôn làm khó gia đình. Vốn dĩ họ đã o ép về kinh tế, khiến gia đình không thể làm ăn bất cứ chuyện gì. Nếu có sự kiện thì họ canh gác, khủng bố và phá hoại tài sản của mình.

Chị cho biết đến chỗ ở của gia đình cũng không được yên ổn, phải thường xuyên thay đổi vì chủ nhà “ngại” không muốn cho thuê. Hơn nữa chính quyền thường xuyên truyền bá các thông tin không hay về gia đình chị, khiến dư luận lời ra tiếng vào, gây áp lực lớn cho cả gia đình.

Tất cả những khu dân cư chỗ mình thuê họ không hề hiểu, họ tỏ ra rất sợ hãi gia đình mình kiểu như gia đình mình làm việc gì đó không được đàng hoàng và nguy hiểm. Họ không muốn tiếp xúc với gia đình mình, và nhìn mình với ánh mắt dị nghị. Rồi những lời nói không hay lắm đằng sau lưng. Nhưng mình và bố mẹ mình rất hiểu công việc anh Quyền đang làm nên bỏ ngoài tai hết những lời nói đó và chỉ biết cầu nguyện mọi người sớm nhận ra rằng công việc anh Quyền và những anh em khác đang làm chỉ là muốn mọi người được nhận thức rõ hơn về quyền con người.

Vợ chồng anh Bạch Hồng Quyền hiện tại có hai con nhỏ, một cháu 4 tuổi rưỡi và một cháu mới được hai tuổi:

Hai cháu vẫn còn bé nên hiện tại chưa bị gì hết. Chỉ có điều bố không có nhà nên các cháu thiếu sự quan tâm chăm sóc của bố thôi. Hiện tại các cháu đang học trên trường dòng là trường của các sơ nên chưa thấy chính quyền đả động gì đến việc làm khó chuyện học hành của các cháu.

Cũng là một phụ nữ tuổi xuân thì nhưng thay vì được sống hạnh phúc với gia đình, được chồng yêu thương chiều chuộng, chị Linh lại phải một thân một mình nuôi 2 con nhỏ và sống trong những lời đàm tiếu của xã hội. Tuy vậy nhưng khi được hỏi liệu khi các cháu lớn lên chị có muốn cho các cháu theo con đường con đường của bố không, chị Linh vẫn hoàn toàn đồng ý:

Mình mong muốn khi con mình lớn lên đất nước sẽ thay đổi rồi, chứ nếu tình trạng đất nước vẫn còn bạo quyền và không có quyền con người như thế này các cháu sẽ rất khổ. Mình muốn các cháu đi theo con đường của bố nhưng là khi các cháu được hưởng trọn vẹn các quyền xứng đáng được hưởng và sẽ đi phổ biến quyền con người theo cách bình yên hơn chứ không có bất công, đổ máu hay bạo lực như tình trạng đất nước bây giờ.

Từ ngày anh Quyền bỏ trốn đến nay đã mấy tuần vợ không được gặp chồng, con không được gặp bố. Tuy nhiên qua trang phụ nữ của RFA, chị Linh muốn nhắn gửi tới chồng mình rằng hãy yên tâm và tự hào vì những điều anh làm vì sau anh là vô số tiếng nói ủng hộ:

Mình muốn nhắn với chồng rằng hãy cố gắng vững bước trên con đường đã chọn. Mọi người, anh em, bạn bè luôn ở cạnh anh. Và chúng mình không hề cô đơn, gia đình luôn tiếp tục đấu tranh cho anh. Những người anh em ở Việt Nam đang bị tù đày áp bức hay đang ở ngoài mà phải chịu bất công từ chính quyền, họ không hề cô đơn vì luôn có mọi người ủng hộ.

Vợ anh Nguyễn Văn Oai

                  Chị Linh Châu cùng chồng, anh Nguyễn Văn Oai. Photo: fb Linh Châu

Cách nhà chị Linh chừng 200 km, ở một vùng quê nghèo tỉnh Nghệ An nơi có những mảnh đất cằn cỗi đã gắn bao đời với người nông dân bán mặt cho đất bán lưng cho trời, chị Châu cũng như họ phải lao động cực khổ trên mấy thửa ruộng để chăm lo cho mẹ già và đứa con sắp chào đời.

Chồng chị là cự tù nhân lương tâm Nguyễn Văn Oai bị công an Nghệ An bắt vào hôm 19/1 vừa qua với cáo buộc “chống người thi hành công vụ” và “không thi hành bản án quản chế."

Trước đó cũng vào cuối tháng 7 năm 2011, anh Oai bị an ninh Việt Nam bắt tại sân bay Tân Sơn Nhất - Sài Gòn và sau đó bị toà án kết án 4 năm tù giam và 4 năm quản chế với cáo buộc "Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân", theo điều 79 BLHS. Anh ra tù tháng 8 năm 2015.

Khi còn ở nhà, anh Oai một tay lo kinh tế cho gia đình và chăm sóc mẹ già, là trụ cột của gia đình. Nhưng kể từ khi anh bị bắt, mọi trách nhiệm lớn nhỏ trong gia đình chị Châu phải gánh vác thay chồng:

Trước khi anh bị bắt người ta thường xuyên đến “thăm” anh để tạo áp lực và để hàng xóm dị nghị nói rằng thằng này làm gì mà công an đến thăm suốt, rồi thằng này thế nọ thế kia, toàn những lời xấu xa để anh ấy bị cô lập. Giờ anh ấy bị bắt rồi thì họ bảo mình vào khuyên chồng nhận tội rồi sẽ được khoan hồng. Rồi họ nói với hàng xóm để người ta xa lánh mình vì mình có người chồng tù tội. Nhưng tôi vẫn nói với họ rằng chồng tôi có tội đâu mà khuyên tôi bảo chồng nhận tội.

Sau ngày anh Oai bị bắt, truyền thông trong nước liên tục đăng những bài viết gọi anh bằng những từ ngữ như “thằng phản động”, “thằng hám tiền”, và còn có bài viết gọi niềm tin chị Châu dành cho chồng là nhuốm màu lừa mị, viển vông và là hệ quả của nhận thức thiếu chín chắn.

Trước đây người ta ủng hộ việc anh làm vì đó là việc đúng, hơn nữa anh lại hay giúp đỡ người khác. Nhưng sau khi nghe những điều trên TV nói anh ấy làm những việc đó vì tiền, bị người ta xúi giục làm phản động, những người họ dùng Facebook họ hiểu thì vẫn ủng hộ anh, còn nếu chỉ xem trên báo đài thì họ cho rằng anh làm việc đó vì tiền chứ không phải vì lòng tốt.

Chị Châu cho biết trước đó anh Oai làm việc ở bất cứ đâu, chủ cũng đều bị người ta làm phiền tới mức ngại không muốn thuê anh nữa. Ngay cả người mẹ già yếu cũng thường xuyên bị dư luận buông lời “chửi rủa”:

Dân làng người ta bảo bà này không biết dạy con, ham tiền, vì họ nghĩ anh làm như vậy được nhiều tiền, để con phá làng phá xóm. Rồi bên chính quyền thì bảo là làm như thế chỉ được cho dân làng thôi chứ mình được cái gì. Rồi bảo bà khuyên anh đừng làm vậy. Mà anh thì tìm lại công bằng cho làng xóm, thuế đất hay tiền học phí của học sinh anh đều đòi lại hết nhưng chính quyền lại bảo bà như vậy.

Cuối buổi trò chuyện với chúng tôi, chị Châu đã bật khóc khi nghĩ về ước muốn nhỏ nhoi là được hạnh phúc bên chồng của chị mà khó thực hiện được. Chị nói nhìn vào những gia đình khác thấy gia đình người ta hạnh phúc chị cũng thấy phần ghen tị và tủi lòng. Dẫu vậy chị vẫn quyết ủng hộ anh Oai đến cùng vì chị muốn hạnh phúc đó dù có đến muộn nhưng phải được xây đắp trong một xã hội tự do:

Mong đất nước thay đổi sớm để anh được tự do, và chị cũng muốn được hạnh phúc. Nhìn vào các gia đình khác chị cũng muốn được hạnh phúc lắm. Nhưng phải là hạnh phúc trong đất nước tự do!

Chị muốn anh ấy yên tâm, vững mạnh. Mẹ con chị luôn ủng hộ anh ấy và sẽ chờ ngày anh ấy trở về. Anh là một người đứng đắn, biết giúp đỡ người khác. Từ khi yêu anh, biết anh đến nay chị chưa bao giờ thấy anh làm điều gì sai.

Dù là vợ của tù nhân hay đối tượng truy nã đi chăng nữa, những người phụ nữ như chị Linh, chị Châu cũng cần được hưởng những hạnh phúc mà họ xứng đáng được hưởng như những người phụ nữ bình thường.

Hai chị chỉ là những ví dụ nhỏ trong số những những người vợ, người mẹ, người thân của rất nhiều tù nhân chính trị, nhà hoạt động, blogger đang bị bắt giữ và hàng loạt các nhà hoạt động khác đang bị hành hung, sách nhiễu từng ngày.

Theo thống kê của bộ ngoại giao Mỹ, Việt Nam hiện đang giam cầm 96 tù nhân chính trị. Chỉ tính riêng từ đầu năm đến nay, Việt Nam đã bắt 9 nhà hoạt động dân chủ và truy nã 2 người.