Vũ khí châu Á: Hàn Quốc nổi bật là bên bán, Việt Nam là bên mua

Trọng Nghĩa

Gian hàng của công ty quốc phòng Hàn Quốc và nhà sản xuất tên lửa LIG Nex1 tại Triển lãm Quốc Phòng Và Vũ Trụ Quốc Tế Seoul ADEX) tại Seongnam, nam Seoul, vào ngày 16/10/2017.

Ed JONES / AFP

Trong bản báo cáo thường niên về tình hình buôn bán vũ khí trên toàn thế giới được công bố hôm nay, 11/12/2017 tại Stockholm, Thụy Điển, Viện Nghiên Cứu Hòa Bình Quốc Tế Stockholm (SIPRI) ghi nhận là sau 5 năm sụt giảm, hoạt động buôn bán vũ khí đã gia tăng trở lại trong năm 2016.

Danh sách các "đại gia" vũ khí vẫn không thay đổi, với Mỹ đi đầu, bán ra 57,9% lượng vũ khí trên toàn cầu, đứng thứ nhì là Anh Quốc, nhưng rất xa đằng sau với 9,6%, bám sát là Nga với 7,1%, và Pháp đứng thứ tư với 5%.

Một trong những nguyên nhân thúc đẩy các thương vụ vũ khí, theo Viện SIPRI, là tình hình căng thẳng gia tăng tại một số khu vực trên thế giới, đứng đầu là tại châu Á, mà cụ thể là ở khu vực bán đảo Triều Tiên, với mối đe dọa tên lửa và hạt nhân Bình Nhưỡng ngày càng rõ nét, và ở Biển Đông, nơi các hành động bành trướng của Trung Quốc buộc các láng giềng tăng cường năng lực quân sự để đối phó.

Báo cáo năm nay của SIPRI đặc biệt ghi nhận sự vươn lên của Hàn Quốc trong vai trò nước sản xuất vũ khí quan trọng trên thế giới, chủ yếu là để tự trang bị cho quân đội của mình, nhưng đồng thời cũng đã bắt đầu xuất qua nhiều nước khác trong vùng và ngoài vùng.

Vào năm 2016, ngành công nghiệp vũ khí Hàn Quốc chiếm giữ đến 2,2% doanh thu của 100 nhà sản xuất vũ khí hàng đầu trên thế giới. Tình hình căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên rõ ràng đã khiến chính phủ Hàn Quốc gia tăng đáng kể chi phí quân sự của minh và đặt hàng cho ngành công nghiệp vũ khí trong nước. Theo số liệu của SIPRI, tỷ lệ chi tiêu của chính phủ Hàn Quốc dành cho quốc phòng trong năm 2016 thuộc hàng cao nhất thế giới.

Từ sản xuất cho nhu cầu trong nước, Hàn Quốc đã nhanh chóng chuyển qua cung cấp cho các nước khác, với mục tiêu là trở thành một nhà cung cấp vũ khí quan trọng trên thế giới.

Theo số liệu chính thức, xuất khẩu vũ khí của Hàn Quốc trong năm 2006 chỉ đạt 253 triệu đô la, nhưng qua năm 2016 đã đạt 2,5 tỷ đô la. Các loại tên lửa, pháo phản lực, tàu ngầm và máy bay chiến đấu của Hàn Quốc được đặc biệt ưa chuộng tại vùng Đông Nam Á, Đông Âu và Nam Mỹ.

Theo SIPRI, 7 tập đoàn vũ khí Hàn Quốc hiện thuộc số 100 hãng sản xuất vũ khí hàng đầu trên thế giới. Nổi bật là Tập đoàn Công Nghiệp Hàng Không Hàn Quốc (KAI) xếp hạng thứ 48. Đây là nhóm đã phát triển loại phi cơ huấn luyên siêu âm T-50 Golden Eagle với hãng Lockheed Martin của Hoa Kỳ.

Nếu Hàn Quốc được nhắc tới trong tư cách nhà cung cấp, thì Việt Nam đã được SIPRI chú ý trong tư cách khách hàng.

Chuyên gia Aude Fleurant, giám đốc Chương trình Chi phí quân sự và Chi tiêu quân sự tại SIPRI, cho rằng động lực thúc đẩy các vụ mua bán vũ khí cũng là các tranh chấp khu vực, chẳng hạn như tranh chấp Biển Đông giữa Trung Quốc, Đài Loan, Việt Nam, Philippines, Malaysia và Brunei.

Theo chuyên gia này, căng thẳng đã tăng hẳn lên từ năm 2014 khi Trung Quốc cho xây đảo nhân tạo, biến các nơi do Bắc Kinh chiếm giữ thành căn cứ có sân bay, bến cảng và các hệ thống vũ khí, đồng thời đòi tàu chiến và máy bay Mỹ rời đi xa.

Trong tình hình đó, đối với bà Fleurant : « Các quốc gia như Việt Nam đã đặt mua tàu ngầm và máy bay tuần tra biển, nhằm ứng phó với hành vi được cho là quyết đoán của Trung Quốc trong tranh chấp lãnh thổ ».