Ngày 29/12/1956: Mỹ chuẩn bị chiến lược mới về Trung Đông

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1956, chỉ vài ngày trước khi thông báo chính thức được ban hành bởi chính quyền Eisenhower, tờ New York Times đã tiết lộ thông tin rằng nước Mỹ đang chuẩn bị một tuyên bố chính sách quan trọng về Trung Đông. Sau những căng thẳng gia tăng trong khu vực do cuộc xâm lăng Ai Cập của liên quân Pháp-Anh-Israel vào tháng 11, lời tuyên bố đã được chào đón một cách thận trọng ở cả trong và ngoài nước.

Theo tờ báo, Ngoại trưởng John Foster Dulles đã xuất hiện trước Quốc Hội và yêu cầu hai điều. Điều thứ nhất là Quốc Hội sẽ ủng hộ một tuyên bố của chính quyền Eisenhower rằng Mỹ sẽ phản đối bất kỳ sự can thiệp quân sự nào của Liên Xô ở Trung Đông. Kể từ khi xảy ra các cuộc xung đột giữa Ai Cập và liên minh Pháp, Anh và Israel vào tháng 11, Liên Xô đã đe doạ việc sử dụng quân đội để hỗ trợ cho Ai Cập.

Thứ hai, Dulles yêu cầu Quốc Hội thành lập một kế hoạch hỗ trợ kinh tế lớn cho Trung Đông. Điều này phần lớn là để phản ứng lại trước các báo cáo rằng Liên Xô đã có những bước xâm nhập kinh tế mạnh mẽ vào khu vực này. Báo chí nêu quan điểm rằng Mỹ muốn “các cường quốc Trung Đông biết rằng họ không bị phương Tây bỏ rơi và họ có thể trông cậy vào sự trợ giúp kinh tế, và nếu họ muốn thì cả sự hỗ trợ quân sự, nhằm chống lại bất cứ cuộc xâm lược nào của Liên Xô.”

Phản ứng của Quốc Hội trước bản tin này khá thú vị. Một số nghị sĩ lo ngại rằng Mỹ đang hướng tới một cuộc chạm trán vũ trang với Liên Xô ở Trung Đông. Còn người Anh và Pháp lại vui mừng khi biết rằng Mỹ sẽ chống lại sự bành trướng của cộng sản trong khu vực, nhưng cũng cảnh giác với việc mở rộng các vấn đề ở Trung Đông thành một đấu trường cho va chạm quân sự Đông – Tây. Phản ứng từ Ai Cập khá tiêu cực khi chính phủ nước này tuyên bố rằng họ không muốn có sự can thiệp từ bên ngoài vào các vấn đề của khu vực.

Mặc cho các phản ứng thiếu nhiệt tình trước đề xuất chính sách này, rõ ràng Mỹ đã quyết tâm đóng vai trò mở rộng và tích cực hơn ở Trung Đông. Câu chuyện của tờ NYT đã được xác nhận khi tuyên bố chính sách chính thức được đưa ra vào tháng 01/1957 – đúng như dự đoán của tờ báo, dù đích thân Tổng thống Eisenhower, chứ không phải Ngoại trưởng Dulles, mới là người đã yêu cầu Quốc hội ra nghị quyết ủng hộ sự hiện diện kinh tế và quân sự lớn hơn của Mỹ ở Trung Đông.