Ngày 29/12/1890: Mỹ thảm sát người da đỏ ở Wounded Knee

Biên dịch: Nguyễn Huy Hoàng

Nguồn: “U.S. Army massacres Indians at Wounded Knee,” History.com (truy cập ngày 28/12/2015).

Ảnh: Phong trào Ghost Dance. Nguồn: Sioux Ghost Dance Philadelphia Publishers Union 1891 aut: Boyd, James P. (James Penny), 1836-1910 | Wikimedia Commons.

Vào ngày này năm 1890, trong chương cuối cùng của các cuộc chiến tranh Da đỏ kéo dài ở Mỹ, Kỵ binh Mỹ đã sát hại 146 người da đỏ Sioux tại Wounded Knee ở khu bảo tồn Pine Ridge thuộc tiểu bang Nam Dakota. Trong suốt năm 1890, chính phủ Mỹ đã lo ngại về ảnh hưởng ngày càng tăng ở Pine Ridge của phong trào tinh thần Ghost Dance (vũ điệu ma quỷ), vốn truyền bá rằng người da đỏ bị đánh bại và bị giam lỏng trong các khu bảo tồn người da đỏ là vì họ đã khiến các vị thần nổi giận bằng cách từ bỏ phong tục truyền thống. 

Nhiều người Sioux tin rằng nếu họ đi theo Ghost Dance và bác bỏ tôn giáo của người da trắng thì những vị thần sẽ tạo ra một thế giới mới và hủy diệt tất cả những ai không phải tín đồ, bao gồm cả người phi da đỏ.

Ngày 15 tháng 12 năm 1890, cảnh sát khu bảo tồn bắt giữ Sitting Bull (“Bò mộng ngồi”), tù trưởng nổi tiếng của người Sioux, do hiểu nhầm ông là người theo đạo Ghost Dance, và sát hại ông, khiến căng thẳng gia tăng tại Pine Ridge.

Ngày 29 tháng 12, Trung đoàn 7 Kỵ binh Mỹ bao vây một nhóm Ghost Dance cùng tù trưởng người Sioux tên là Big Foot (“Bàn chân to”) gần rạch Wounded Knee và yêu cầu họ buông vũ khí. Tuy nhiên, một trận chiến đã nổ ra giữa một người da đỏ và một lính Mỹ và có tiếng súng nổ, dù không rõ là từ phía nào. Sau đó diễn ra một vụ thảm sát dã man, khiến ước tính gần 150 người da đỏ thiệt mạng (một số sử gia cho rằng số này cao gấp đôi), gần một nửa trong số đó là phụ nữ và trẻ em. Kỵ binh Mỹ mất 25 người.

Cuộc xung đột ở Wounded Knee ban đầu được gọi là một trận đánh, nhưng trên thực tế nó là một vụ thảm sát bi thảm và có thể tránh được. Bị quân đội có trang bị vũ khí vây quanh, ít có khả năng nhóm người của Big Foot đã cố ý gây chiến. Một số sử gia cho rằng các chiến sĩ của Trung đoàn 7 đã cố tình trả thù cho thất bại của họ tại Little Bighorn năm 1876. Dù động cơ là gì thì vụ thảm sát cũng đã chấm dứt phong trào Ghost Dance và là cuộc đối đầu lớn cuối cùng trong cuộc chiến chết chóc của Mỹ với người da đỏ ở vùng Đồng bằng Lớn.

Xung đột đã trở lại Wounded Knee một lần nữa vào tháng 2 năm 1973 khi nó trở thành nơi chiếm đóng kéo dài 71 ngày của nhóm vận động AIM (Phong trào Da đỏ Hoa Kỳ) cùng những người ủng hộ, những người phản đối sự ngược đãi của chính phủ Mỹ đối với người Mỹ bản địa. Trong cuộc giằng co, hai người da đỏ đã thiệt mạng, một cảnh sát tư pháp liên bang bị thương nặng và nhiều người đã bị bắt.