Sau một năm cầm quyền, Tổng thống Cộng hòa Donald Trump đã
phạm nhiều lỗi lầm ngoại giao khiến nước Mỹ mất vai trò lãnh đạo trên thế giới.
Ông Trump cũng hành động bất nhất, ăn nói văng mạng, gây
chia rẽ, bị lên án là “kỳ thị chủng tộc” mà không cần biết hậu quả sẽ ra sao.
Ông cũng là Tổng thống đầu tiên sử dụng điện thọai để gửi đi các thông điệp chứa
đựng nhiều ngôn từ khinh miệt, khích bác và bịa đặt để hạ uy tín đối phương, kể
cả đối với các nghị sỹ và dân biểu Dân chủ và Cộng hòa. Ông Trump cũng đã làm mất
lòng lãnh tụ một số nước đồng minh qua những lời nói mất thân thiện và thiếu ngọai
giao khiến cho uy tín của chức vị Tổng thống được kính trọng nhất thế giới bị tụt
xuống hạng chót so với các đời Tổng thống Mỹ tiền nhiệm.
Tai nạn vạ miệng “lịch sử” để đời của ông Trump đã gây bất
bình lớn nhất ở Liên Hiệp Quốc và nhiều nước trên thế giới, xảy ra vào ngày
11/01/2018, tại cuộc họp kín ở Tòa Bạch Ốc với một số dân biểu và nghị sỹ về vấn
đề di dân.
Lời nói của ông Trump được một số nghị sỹ Dân chủ và Cộng
hòa hiện diện thuật lại, theo đó khi bàn về số di dân đến từ các nước Phi châu,
Haiti và El Salvador, ông nói: “Why are we having all these people from
shithole countries come here? … The United States should instead bring more
people from countries such as Norway…” (Tạm dịch: Tại sao chúng ta lại phải nhận
những thứ người từ các nước bần cùng này?… Thay vào đó, Hoa Kỳ nên nhận thêm những
cư dân từ các nước như Norway…)
Ngay lập tức Tổng thống Trump đã bị phần lớn cơ quan báo
chí, đài phát thanh và truyền hình danh tiếng Mỹ, trong đó có CNN, CBS, ABC,
NBC, New York Times, Washingtion Post v.v… gọi đích danh ông “racist” (kẻ kỳ thị
chủng tộc).
Một tuyên bố của Liên Hiệp Quốc nói: “Không có lời diễn dịch
nào khác dành cho lời nói của ông ta (Trump), ngoài chữ “racist” (kỳ thị). Tòa
thánh Vatican gọi lời nói của Donald Trump bất lịch sự và xúc phạm. (In a
strongly-worded statement, the UN said it was impossible to describe his
remarks as anything other than racist, while the Vatican decried Trump’s words
as “particularly harsh and offensive”).
Trong khi đó, khối 55 quốc gia trong Liên hiệp Phi Châu
(African Union) tuyên bố, “lời nói rõ ràng là kỳ thị” (the remarks were “clearly
racist”).
Tín nhiệm thấp
Về chủ trương “đặt quyền lợi Mỹ lên trên hết” trong mọi hành
động, và chỉ “hợp tác kinh tế song phương cùng có lợi” với từng quốc gia, ông
Trump đã cô lập Hoa Thịnh Đốn với các nước chủ trương “hợp tác mậu dịch đa
phương´ và “hội nhập toàn cầu”, trong đó có đối tác quan trọng Trung Hoa.
Vì vậy, trong cuộc thăm dò ý kiến sau 1 năm cầm quyền của
ông Trump do đài Truyền hình CBS thực hiện, có đa số 2 chống 1 người Mỹ đồng ý
tình hình kinh tế tuy khá hơn, nhưng có tới 3 trong số 4 người Mỹ cho rằng nước
Mỹ chia rẽ hơn và 6 trong số 10 người không tin tưởng vào hệ thống chính trị của
nước Mỹ, và 6 trong số 10 người Hoa Kỳ cho rằng tình trạng phân hoá chủng tộc
đã gia tăng… Nhìn chung thì số người Mỹ cho rằng có Donald Trump ở cương vị Tổng
thống đã khiến họ thiếu lạc quan, tăng cao hơn 1 năm trước đây.
(By a two to one margin, more say that the country is doing
well economically than that it isn’t. But three in four Americans say the
country is divided, six in 10 don’t have much confidence in the U.S. political
system and six in 10 say racial tensions have increased… Overall, the number of
Americans who say having Donald Trump as president makes them feel
“pessimistic” is higher than it was a year ago.” (CBS Poll on Jan 14/2018)
Trong khi đó, Viện thăm dò nổi tiếng Gallup cho biết, sau một
năm chỉ có 38% người dân Mỹ chấp thuận đường lối lãnh đạo của ông Trump, so với
từ 58 đến 60% chống. Gallup cũng nói, so với các đời Tổng thống từ 1938 đến
2018 thì trung bình các vị Tổng thống khác được dân chấp thuận tới 53% trong
năm thứ nhất.
Như vậy, ông Trump là người được chấp thuận thấp nhất.
(Gallup, 16/01/2018)
Đó là lý do tại sao cuộc thăm dò ý kiến của báo điện tử nổi
tiếng Politicol/ Morning Consult, phổ biến trước ngày một năm của Donald Trump,
cho biết trên 35% người dân Mỹ đã cho ông Trump điểm “F”. Số còn lại thì cho điểm
“C” (14%) và “D” (11%). (Politicol, 16/01/2018)
Mất uy tín quốc tế
Ngọai giao Mỹ-EU: Trước và sau khi vào Bạch Ốc, từ ứng cử
viên thành Tổng thống, Donald Trump đã có nhiều lời nói gây mất lòng khối Liên
hiệp châu Âu (European Union, EU), cách riêng đối với các Tổng thống Pháp, Thủ
tướng Anh và đặc biệt Thủ tướng Đức, bà Angela Merkel là những đồng minh cật ruột
và lâu đời của Mỹ. Đến nỗi bà Merkel phải nói với khối EU rằng “chúng ta không
còn tin vào Hoa Kỳ như trước đây nữa mà chúng ta phải tự tìm đường mà đi”. Lập
trường của bà Merkel đã đưa uy tín của bà lên cao hơn ông Trump ở châu Âu.
Sự lạnh nhạt của EU đối với ông Trump còn dẫn chứng bởi
không ai muốn tự ý mời ông Trump thăm nước họ, ít ra trong năm đầu tiên vì đã
có một bộ phận dân biểu và lãnh tụ đảng phái không muốn tiếp đón Donald Trump.
Tuy nhiên, ông Trump đã không dám cắt quan hệ quốc phòng và
ngọai giao với khối Liên minh Bắc Đại tây Dương (NATO, North Atlantic Treaty
Organization). Và mặc dù Donald Trump từng chỉ trích các nước NATO đã không
đóng góp đủ mức 2% tổng lợi tức Quốc gia vào ngân sách bảo vệ NATO mà chỉ biết
trông chờ vào Mỹ, Bộ Quốc phòng Mỹ vẫn âm thầm tiếp tục các khoản chi tiêu cho
ngân sách NATO.
Theo nhiều viên chức EU thì điều mà khối NATO quan ngại là,
liệu Mỹ có phản ứng quyết liệt nếu một trong số các nước NATO bị Nga tấn công
trong tương lai.
Về tình hình Trung Đông: Khả năng hòa bình và một giải pháp
chính trị hai quốc gia Do Thái và Palestine có thể sống bên nhau như từng trông
đợi, đã tiêu tan khi ông Trump tuyên bố nhìn nhận Jerusalem là Thủ đô của Do
Thái, một việc mà các đời Tổng thống Mỹ trước đây không bao giờ nghĩ đến.
Bằng chứng là cả khối Ả Rập đã nổi loạn chống Donald Trump
và đốt cờ Mỹ để phản đối, đồng thời lên án ông Trump đã thiên vị Do Thái. Khối Ả
Rập coi Donald Trump là người cản trở hòa bình ở Trung Đông.
Đối với tình hình Syria, chính quyền Trump đã từ bỏ đòi hỏi
Tổng thống Bashar Hafez al-Assad, người cầm quyền từ năm 2000, phải ra đi trong
khi cuộc nội chiến vẫn diễn ra giữa quân đội chính phủ, có Nga và Iran yểm trợ.
Tuy Assad vẫn còn đó, nhưng nước Syria đã tan tác. Khoảng từ 250 đến 300 ngàn
dân Syria bị chết sau 6 năm nội chiến. Quân đội chính phủ được Nga và Iran yểm
trợ không thắng nổi Quân nhà nước Hồi giáo (ISSIS) và các phe kháng chiến thân
Turkey, Jordan và Iraq chống Tổng thống Assad.
Tuy nhiên, sau khi Nga tuyên bố cuộc chiến đã nghiêng chiến
thắng về quân đội chính phủ, và sẽ rút quân khỏi Syria thì Mỹ cũng tuyên bố để
cho ông Assad nắm quyền cho đến năm 2021, khi có cuộc bầu cử mới ở Syria.
Không ai biết liệu đây có phải là thỏa hiệp ngầm về Syria giữa
Mỹ và Nga hay không, nhưng nước Mỹ đã thấy rõ là muốn thay Assad ngay không phải
là chuyện dễ, nếu không là bất khả thi vì phe kháng chiến cũng không có ai nổi
trội hơn Assad, trong khi chiến trường vẫn bất phân thắng bại.
Từ TPP đến khí hậu
Về những vấn đề quốc tế khác, chỉ 3 ngày sau nhận chức, ngày
23/01/2017, ông Trump đã ký lệnh rút Hoa Kỳ ra khỏi TPP (Trans Pacific
Partnership), Hiệp định Đối tác Kinh tế Chiến lược Xuyên Thái Bình Dương. TPP
coi như đã chết vì mất nền kinh tế hàng đầu trong nhóm 12 nước ký Hiệp định
này.
Khối kinh tế này, nếu hoạt động, sẽ có trị giá 28,000 tỷ
dollars ($28 trillion dollars), chiếm lối 40% tổng sản lượng của thế giới và là
một khối kinh tế hùng mạnh, có khả năng cầm chân Trung Quốc.
11 Quốc gia còn lại gồm Úc, Brunei, Canada, Chile, Japan,
Malaysia, Mexico, Singapore, New Zealand, Peru, và Việt Nam.
Nhật Bản, Úc và Tân Tây Lan đang nỗ lực tập hợp 11 quốc gia
để định hướng cho tương lai hợp tác, dưới hình thức khác không có Mỹ. Khi nào
thì sự biến dạng này sẽ thành hình và sẽ có sức mạnh kinh tế ra sao, thì hãy
còn quá sớm để định hình.
Chỉ thấy hiển nhiên một điều là giờ đây, nhờ vào quyết định
của ông Trump mà vai trò lãnh đạo kinh tế trong khu vực Á châu và Thái Bình
Dương của Trung Quốc càng nổi lên hơn bao giờ hết. Trung Quốc hiện đang thúc đẩy
thành hình khối kinh tế 16 nước được gọi là Regional Comprehensive Economic
Partnership (RCEP), Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP).
Ngay từ đầu, không có Mỹ vì Hoa Thịnh Đốn tin rằng TPP sẽ
thành công và đáp ứng được các điều kiện về lao động, môi trường, nhất là các
quyền tự do của công nhân như được lập nghiệp đoàn tự do và được bảo đảm quyền
được thông tin và thông tin. Nói chung là các quyền cơ bản của con người mà Hoa
Kỳ vẫn thường xuyên cổ võ và thúc đầy các nước trên thế giới làm theo đều chứa
đựng trong TPP.
Giờ đây, sau khi Tổng thống Trump đình chỉ TPP và chưa biết
chính quyền này sẽ thương thảo các hiệp ước thương mại “song phương” như thế
nào với từng quốc gia ở Châu Á và các nước khác thì hy vọng của người lao động
Việt Nam rất mơ hồ.
Dù có mất TPP nhưng Việt Nam vẫn có chân trong khối RCEP,
cùng với 9 nước khác của AQSEAN, Hiệp hội các nước Đông Nam Á và Trung Quốc, Nhật
Bản, Hàn Quốc, Australia, New Zealand và Ấn Độ.
Về mặt kinh tế thì Việt Nam còn nhiều thoả hiệp hợp tác kinh
tế với Hoa Kỳ, châu Âu, Nam Hàn, Nhật Bản, Ấn Độ và nhiều nước khác. Nhưng về mặt
chính trị thì chắc chắn những gì TPP có triển vọng đem lại cho Việt Nam trong
tương lai đã biến mất sau chữ ký của ông Trump hôm 23/01/2017.
Vì vậy, các cá nhân tranh đấu cho dân chủ, tự do, quyền con
người và phong trào Xã hội Dân sự non trẻ ở Việt Nam từng nuôi hy vọng vào TPP
sẽ tạo những áp lực đối với CSVN để các hoạt động của giới dân chủ dễ dàng hơn,
từ nay sẽ phải tự gồng mình để đối phó với quyết định của ông Donald Trump.
Khi Mỹ rút khỏi TPP thì không những ông Trump đã mở ra một
sinh lộ bành trướng kinh tế mới cho Trung Quốc mà còn lấy đi gánh nặng bị ràng
buộc vào dân chủ và nhân quyền của TPP cho cả nhà nước CSVN.
Ông Trump cũng đã hủy bỏ chính sách hợp tác kinh tế rộng khắp
của nhiều đời Tổng thống Mỹ để co cụm lại với mục đích mọi hành động và mọi thỏa
hiệp phải bảo đảm cho quyền lợi của Mỹ trên hết.
Chủ trương bảo hộ này đã được ông Trump cổ võ khi tranh cử
và ngay trong diễn văn nhậm chức ngày 10/01/2017, Tổng thống Trump đã nhắc lại
nhiều lần khẩu hiệu “America First”.
Đối với Thỏa hiệp làm sạch khí hậu (Paris climate accord),
đã được 196 nước đồng ý vào tháng 12/2015, tại kỳ họp thứ 21 của Conference of
the Parties of the UNFCCC in Paris (United Nations Framework Convention on
Climate Change), Donald Trump cho biết Hoa Kỳ sẽ rút lui vì tiêu chuẩn gỉam khối
lượng chất than trong không khí có hại cho phát triển kinh tế.
Quyết định của Trump đã bị các nước lên án vì Mỹ là một
trong số nước đứng đầu kinh tế thế giới đã không muốn làm gương cho các nước
khác.
Thỏa hiệp này có thời hạn đến năm 2020 để cho các nước ký
tham gia, trong đó có Mỹ. Cho đến tháng 1/2018, đã có 173 nước ký tên trong tổng
số 197 nước tham gia hội nghị Paris năm 2015.
Nhiều viên chức chính quyền Trump nói bóng gió, có thể Mỹ sẽ
xét lại quyết định sơ khởi và “rất có thể sẽ ngối lại, thay vì rút lui”. Tuy
nhiên, thời gian 2 năm còn lại cho Mỹ quyết định lại rơi vào đúng thời gian nước
Mỹ có các cuộc bầu cử Quốc hội và Tổng thống năm 2020. Do đó, chưa biết ông
Donald Trump sẽ chọn con đường nào.
Á châu – Thái Bình Dương
Trong khi nước Mỹ còn tiến thối lưỡng nan thì chính sách
“không tìm cách kìm hãm Trung Hoa ở Á châu – Thái Bình Dương, kể cả các hoạt động
quân sự hoá của Bắc Kinh ở Biển Đông”, của ông Trump đã đảo ngược chủ trương của
thời Tổng thống Dân chủ Barack Obama.
Dưới thời 8 năm cầm quyền của ông Obama, chính sách chuyển
trục Quốc phòng từ Tây sang Đông của Mỹ đã được thực hiện nhằm ngăn chặn sự
bành trướng quân sự ở Á châu-Thái Bình Dương của Trung Hoa. Hạm đội số 7 của Mỹ
được tăng cường quân số, vũ khí và máy bay để tuần tra lưu thông và bảo vệ an
ninh hàng hải ở vùng biển chiến lược quan trọng này. Bởi lẽ trị giá hàng hoá vận
chuyển qua vùng biển này được ước tính là 5 ngàn tỷ dollars và là đường biển
huyết mạch thương mại từ Á châu sang Âu châu.
Vì vậy, nếu có xung đột quân sự ở Biển Đông thì thiệt hại
kinh tế vả ảnh hưởng quốc phòng sẽ vô lường. Vì vậy, từ thời Tổng thống Obama
và dưới thời các Tổng thống tiền nhiệm, việc bảo vệ lưu thông hàng hải và trên
không ở Biển Đông luôn luôn được đặt lên hàng đầu, qua theo dõi hành động của
Trung Hoa trong ý đồ “quân sự hóa” các vùng chiếm đóng bất hợp pháp ở Hoàng Sa,
Trung Sa (Macclesfield Bank) và Trường Sa.
Tuy nhiên qua thời Donald Trump thì hầu như Hoa Kỳ không còn
coi việc “coi chừng” Trung Hoa là việc ưu tiên hàng đầu khiến các nước đồng
minh của Mỹ trong khu vực quan ngại. Nhật Bản, Phi Luật Tân, Nam Dương, Mã Lai
Á, Tân Gia Ba, Thái Lan, Ấn Độ, Úc và Tây Tây Lan đã từng kín đáo thuyết phục
chính quyền Trump không nên lơ là với Bắc Kinh.
Ngược lại thì chính quyền Trump lại tạo ra một lo ngại mới
trong khu vực khi công khai đe dọa Bắc Triều Tiên vì nước này không muốn từ bỏ
kế họach chế tạo vũ khí nguyên tử và thử hỏa tiễn có tầm bắn xa, có thể tấn
công thẳng sang lục địa Mỹ. Tuy nhiên, chưa có chỉ dấu nào cho thấy lãnh tụ trẻ
tuổi Kim Jong-un của Bắc Hàn sẽ sẵn sàng đương đầu với Donald Trump.
Ông Trump từng kêu gọi Trung Hoa dùng biện pháp kinh tế để
kiềm chề Bắc Hàn vì Bắc Triều Tiên phải lệ thuộc vào Bắc Kinh để tồn tại. Phản ứng
của Bắc Kinh không rõ rệt, nhưng trong diễn văn về an ninh và ngọai giao ngày
18/12/2017, ông Trump vẫn coi cả Nga và Trung Hoa là “đối thủ quyền lực”
(“rival powers”), đang tìm cách chống lại ảnh hưởng, giá trị và sự giầu mạnh của
Hoa Kỳ.
(Trump called Russia and China “rival powers” who “seek to
challenge American influence, values and wealth.” (theo CNN, 19/12/2017).
Nhân quyền không bằng dollar
Song song với thay đổi chính sách ở Biển Đông, chính quyền
Trump đã làm cho một số đông nạn nhân của các chính phủ cai trị hà khắc, phi
dân chủ và vi phạm nhân quyền ở Trung Hoa, Việt Nam và Phi Luật Tân bất mãn. Bởi
vì ông Trump đã bằng hành động và lời nói không coi chuyện vi phạm quyền con
người của các chính phủ này là chuyện của nước Mỹ.
Ngược lại, Donald Trump đã gạt nhân quyền sang một bên để
mưu cầu cho quyền lợi kinh tế toàn cầu của Mỹ. Bộ ngọai giao Mỹ, thời Donald
Trump, biện hộ cho hành động “rút lui vào hậu trường” là cách làm kín đáo để đạt
nhiều kết quả hơn.
Tuy nhiên, sau một năm cầm quyền, mọi việc đã chứng minh
Donald Trump không coi nhân quyền là vũ khí lợi hại của Mỹ vẫn được các đời Tổng
thống Mỹ tiền nhiệm sử dụng mỗi khi muốn áp lực ngọai giao với Bắc Kinh, Hà Nội
hay các nước khác.
Hành động của ông Trump không những chỉ diễn ra trong Diễn
văn trước 20 nhà lãnh đạo các nền kinh tế của khối Á châu-Thái Bình Dương
(APEC, Asia-Pacific Economic Cooperation) tham dự hội nghị tại Đà Nẵng ngày
10/11/2017, mà còn trong Tuyên bố chung Việt-Mỹ, đưa ra tại Hà Nội ngày
12/11/2017 sau chuyến viếng thăm chính thức Việt Nam.
Lập trường coi nhân quyền không quan trọng và cần thiết bằng
đồng dollar của Chính quyền Trump còn diễn ra ở Bắc Kinh, nơi ông Trump gặp và
thảo luận hợp tác kinh tế với Chủ tịch, Tổng Bí thư đảng Cộng sản Trung Hoa Tập
Cận Bình nhưng không hề nói gì về nhân quyền, trước khi sang Việt Nam. Thay vào
đó là 15 thỏa thuận kinh tế trị giá 250 tỷ dollars đã được ký kết giữa các Công
ty Mỹ và Công ty Trung Hoa.
Và sau đó, vào ngày 12/11/2017, khi thăm chính thức Phi Luật
Tân, ông Trump cũng không hé răng nửa lời về những vụ tàn sát khoảng 7000 người
Phi trong chiến dịch bài trừ băng đảng và ma túy hơn năm qua của Tổng thống
Rodrigo Duterte. Nhiều nhà lập pháp Mỹ và các tổ chức nhân quyền của Mỹ và thế
giới đã lên án ông Duerte hà khắc, coi thường mạng sống con người vì đa số các
nạn nhân đã bị vây bắt để hành quyết ngay tại những khu nhà ổ chuột, trước mặt
mọi người mà không được đưa ra xét xử trước tòa án.
Tại cả 3 nước Việt Nam, Trung Hoa và Phi Luật Tân, ông
Trump, một tỷ phú giàu lên vì biết “có tiền mua tiên cũng được” nên đã không ngại
quay lưng trước những ánh mắt đau khổ và gương mặt tang thương của nhiều tầng lớp
người dân bị chính phủ của họ cướp đi quyền sống và các quyền tự do ở Việt Nam,
Trung Hoa và Phi Luật Tân.
Vì vậy hành động của ông Trump đã xoá đi tất cả những thành
tích bảo vệ và tôn trọng quyền con người là điều kiện quan trọng trong quan hệ
ngoại giao với Mỹ mà các vị Tổng Thống Hoa Kỳ thuộc cả hai đảng Dân chủ và Cộng
hòa đã đặt ra với Chính phủ Việt Nam trong 24 năm, từ thời Tổng thống Bill
Clinton (Dân chủ); George W. Bush (Cộng hòa) và Barack Obama (Dân chủ).
Rất tiếc ông Trump đã bịt mắt, che tai trước những vi phạm
nhân quyền nghiêm trọng ở Trung Hoa, Việt Nam và Phi Luật Tân để dành thời gian
kiếm bạc cắc cho các công ty Mỹ và nước Mỹ.
Sau Đà Nẵng, ông Trump đến Hà Nội để chính thức thăm Việt
Nam hai ngày, 11 và 12/11/2017. Trong thời gian ngắn ngủi này, đoàn Mỹ đã tập
trung vào ký kết các thỏa thuận thương mại trị giá 12 tỷ dollars với Việt Nam.
Trong tất cả các cuộc họp chính thức với Chủ tịch nước CSVN
Trần Đại Quang, hay 2 cuộc thăm xã giao với Tổng Bí thư đảng Nguyễn Phú Trọng
và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, vấn đề nhân quyền và nhu cầu tự do, dân chủ của
người dân Việt Nam đã không được nói tới.
Trong Tuyên bố chung 14 điểm phổ biến trước giờ Donald Trump
rời Hà Nội, hai bên chỉ ghi 19 chữ ngắn ngủi: “Lãnh đạo hai nước ghi nhận tầm
quan trọng của việc bảo đảm và thúc đẩy quyền con người”.
Thật tẻ nhạt và tầm thường. Tổng thống một cường quốc đứng đấu
thế giới về bảo vệ nhân quyền và các quyền tự do căn bản của con người mà chỉ
biết “ghi nhận” thì sự quan tâm về tình hình nhân quyền ở Việt Nam của ông
Trump quá tệ hại, hay là ông ta đã bị Trần Đại Quang xỏ mũi lôi đi mà vẫn thỏa
mãn với chuyến đi Việt Nam đầu tiên trong cuộc đời ông?
Tuy nhiên, khi hành động như thế, ông Trump đã chà đạp lên
những giá trị truyền thống của nước Mỹ về quyền con người. đồng thời cũng dung
dưỡng nhà nước Cộng sản Việt Nam được tự do đàn áp những ai chống chính sách
cai trị độc tài và phản dân chủ của đảng CSVN.
Càng nghiêm trọng và mất thể diện hơn là chủ trương không
quan tâm đến những vi phạm nhân quyền ở Việt Nam của ông Trump đã đi ngược với
lập trường của Bộ Ngọai giao Mỹ trong phúc trình đưa ra hồi tháng 3/2017, sau 2
tháng ông Trump bước vào Bạch ốc.
Bản phúc trình về tình hình nhân quyền ở Việt Nam năm 2016
viết rằng: “Những vấn đề nổi bật nhất về quyền con người ở Việt Nam là sự hạn
chế nghiêm ngặt của chính quyền đối với quyền chính trị của công dân, đặc biệt
là quyền của công dân trong việc thay đổi chính quyền thông qua các cuộc bầu cử
tự do và công bằng; hạn chế các quyền tự do của công dân bao gồm tự do hội họp,
tự do lập hội và tự do biểu đạt; chưa có sự bảo vệ đầy đủ đối với các quyền về
quy trình tố tụng hợp pháp của công dân, bao gồm sự bảo vệ chống giam giữ tùy
tiện. Những vi phạm quyền con người khác bao gồm việc tước đoạt sinh mạng tùy
tiện và trái luật; công an tấn công và dùng nhục hình; bắt giữ người và giam cầm
tùy tiện do các hoạt động chính trị; công an tiếp tục ngược đãi nghi can trong
quá trình bắt và giam giữ, kể cả việc sử dụng vũ lực làm chết người, cũng như
các điều kiện khắc khổ của trại giam; từ chối quyền được xét xử nhanh chóng và
công bằng.”
Bản phúc trình viết tiếp: “Chính quyền hạn chế tự do ngôn luận
và trấn áp những người bất đồng quan điểm; thực hiện kiểm soát và kiểm duyệt
báo chí; hạn chế quyền tự do sử dụng Internet và tự do tôn giáo; duy trì việc
theo dõi chặt chẽ thường xuyên các nhà hoạt động; tiếp tục hạn chế quyền riêng
tư và quyền tự do hội họp, tự do lập hội, tự do đi lại. Chính quyền tiếp tục kiểm
soát chặt chẽ việc đăng ký của các tổ chức phi chính phủ (NGO), trong đó có các
tổ chức nhân quyền. Nhà chức trách hạn chế sự thăm viếng của các tổ chức phi
chính phủ về nhân quyền.” (Trích bản tiếng Việt của Sứ quán Mỹ ở Hà Nội, Việt
Nam).
Thất vọng
Ngoài ra, khi ông Trump coi các mối lợi kinh tế to hơn bảo vệ
quyền con người cho các dân tộc bị đàn áp, như trường hợp Việt Nam, thì ông còn
bôi tro trát phấn vào mặt 17 tổ chức phi chính phủ và 40 học giả trên thế giới.
Họ là số người đã gửi thư yêu cầu ông Trump và lãnh đạo các nước APEC đặt vấn đề
vi phạm nhân quyền với nhà cầm quyền Việt Nam và đòi Hà Nội trả tự do cho những
nhà đấu tranh đang bị giam giữ, đặc biệt hai bà Trần Thị Nga, và Nguyễn Ngọc
Như Quỳnh, tức Mẹ Nấm. Bà Quỳnh, bị bắt hồi tháng 10 năm 2016 và bị kết án 10
năm tù, trong khi bà Nga, bị bắt hồi tháng giêng năm nay, bị tuyên án 9 năm tù.
Như vậy, khi Donald Trump chỉ cần đồng ý không đào sâu hay
công khai đặt vấn đề những vi phạm nhân quyền ở Việt Nam và Trung Hoa mà được tới
12 tỷ dollars thương mại với Hà Nội và 250 tỷ dollars với Bắc Kinh thì chính
sách đặt quyền lợi “nước Mỹ trên hết” của Chính quyền Trump đã thành công vượt
bậc khi ông ta sẵn sàng hy sinh danh dự của một cường quốc nổi tiếng dân chủ và
nhân quyền bậc nhất trên Thế giới.
Giờ đây, khi bước sang năm 2018, ông Donald Trump tiếp tục
phải đối phó với 2 “cơn bão chính trị” lớn sẽ ảnh hưởng đến 3 năm còn lại của
nhiệm kỳ Tổng thống.
Thứ nhất là cuộc điều tra của ông Robert Mueller đối với cá
nhân ông Trump sẽ bước vào giai đọan khẩn trương và đào sâu hơn vào chi tiết.
Ông Trump và các cộng sự viên trong Ủy ban Tranh cử Tổng thống năm 2016 đang bị
điều tra xem “có” hay “không” việc họ toa rập với Nga để phá hoại và lũng đọan
cuộc tranh cử chống ứng cử viên Dân chủ, bà Hillary Clinton.
Và, nếu có thông đồng giữa đôi bên thì nước Nga đã giúp ông
Trump thắng cử bằng những biện pháp nào, và những người “phạm tội” sẽ bị trừng
phạt ra sao?
Thứ hai, là cuộc bầu cử lại tất cả 435 Dân biểu Hạ viện và
33 Thượng nghị sỹ. Phe Cộng hòa chiếm đa số ở cả hai viện, nhưng vì cách hành xử
chức Tổng thống của ông Trump sau một năm đã gây bất mãn và thất vọng cho những
cử tri từng ủng hộ phe Cộng hòa. Nhiều ứng cử viên Cộng Hòa không muốn ông
Trump dính vào cuộc tranh cử của họ vì sợ vạ lây, nên nhiều chuyên gia bầu cử Mỹ
dự đoán phe Dân chủ có nhiều hy vọng chiếm lại đa số ở Thượng viện. Hiện nay Cộng
hòa có 51 ghế, Dân chủ 47 và 2 ghế Độc lập nhưng các Nghị sỹ Độc lập luôn luôn
bỏ phiếu theo Dân chủ nên con số thật sẽ là 49.
Các lãnh tụ Cộng hòa còn công khai lo ngại sẽ mất quyền kiểm
soát Quốc hội, nếu số cử tri nồng cốt và độc lập không đi bỏ phiếu hay nghiêng
về phe Dân chủ trong cuộc bầu cử ngày 6/11/2018.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét