Vì sao không thể khởi tố tội danh nhập khẩu thuốc giả?

Trúc Giang

Nếu căn cứ theo Luật Dược 2016, hiệu lực từ ngày 1-1-2017, thì với tình tiết công khai tại phiên tòa vụ án “làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan tổ chức và buôn lậu xảy ra tại công ty cổ phần VN Pharma”, cho thấy đã đủ yếu tố để Viện kiểm sát Nhân dân tối cao tại TP.HCM kháng nghị bản án sơ thẩm hình sự của Toà án theo thủ tục phúc thẩm, với hướng hủy toàn bộ bản án đã tuyên hôm 25-8-2017.

Lý do: hành vi của các bị cáo không phải là “buôn lậu”, mà là “nhập thuốc giả”, hành vi bị nghiêm cấm tại Điều 6, Luật Dược 2016.

Tại Điều 22. 33 của Luật Dược 2016 định nghĩa: “Thuốc giả là thuốc được sản xuất thuộc một trong các trường hợp sau đây: a) Không có dược chất, dược liệu; b) Có dược chất không đúng với dược chất ghi trên nhãn hoặc theo tiêu chuẩn đã đăng ký lưu hành hoặc ghi trong giấy phép nhập khẩu; c) Có dược chất, dược liệu nhưng không đúng hàm lượng, nồng độ hoặc khối lượng đã đăng ký lưu hành hoặc ghi trong giấy phép nhập khẩu, trừ thuốc không đạt tiêu chuẩn chất lượng quy định tại Khoản 32 Điều này trong quá trình bảo quản, lưu thông phân phối; d) Được sản xuất, trình bày hoặc dán nhãn nhằm mạo danh nhà sản xuất, nước sản xuất hoặc nước xuất xứ”.

Tuy nhiên do vụ án xảy ra tại công ty cổ phần VN Pharma là trước khi Luật Dược 2016 có hiệu lực thi hành nên… tất cả những kẻ phạm tội đều thoát khỏi cáo buộc “bỏ sỉ thuốc giả” đầy ngoạn mục.

Luật Dược 2005, định nghĩa về “thuốc giả” như sau: “Thuốc giả là sản phẩm được sản xuất dưới dạng thuốc với ý đồ lừa đảo, thuộc một trong những trường hợp sau đây: a) Không có dược chất; b) Có dược chất nhưng không đúng hàm lượng đã đăng ký; c) Có dược chất khác với dược chất ghi trên nhãn; d) Mạo tên, kiểu dáng công nghiệp của thuốc đã đăng ký bảo hộ sở hữu công nghiệp của cơ sở sản xuất khác” (Điều 2.24)

Chính cụm từ “sản xuất dưới dạng thuốc với ý đồ lừa đảo” đã giúp những kẻ phạm tội ở công ty cổ phần VN Pharma thoát tội “bán thuốc giả”.

Tại bản án hình sự sơ thẩm ngày 25-8, hội đồng xét xử cho biết khi kết thúc điều tra bổ sung theo yêu cầu của tòa, Cơ quan an ninh điều tra Bộ Công an cho rằng đã kiến nghị Bộ Y tế xem xét xử lý trách nhiệm của một số cá nhân liên quan chứ không nhất thiết phải xử lý hình sự. Tuy nhiên, hội đồng xét xử cho biết sẽ tiếp tục kiến nghị với cơ quan có thẩm quyền làm rõ hành vi của một số cá nhân có liên quan trong vụ án này đã có vai trò giúp sức các bị cáo buôn lậu.

3 cá nhân của Cục quản lý dược Bộ y tế gồm: ông Nguyễn Tấn Đạt - phó cục trưởng Cục quản lý dược Bộ Y tế - tổ trưởng tổ thẩm định; ông Phan Công Chiến - Trưởng phòng quản lý kinh doanh dược, bà Lê Thúy Hương - chuyên viên Phòng Quản lý kinh doanh dược là thành viên tổ thẩm định đã có vai trò thẩm định lô thuốc H-Capita.

Giới kinh doanh dược phẩm ở Sài Gòn nói rằng đã là dân trong nghề thì ai cũng biết Canada không có một công ty dược nào tên là Helix Pharma, mà chỉ có Helix BioPharma, chuyên về dược sinh học và họ vẫn đang phát triển một loại thuốc chữa ung thư phổi. Tức là công ty Helix Biopharma chưa cho ra được thành phẩm cụ thể được phép lưu hành trên thị trường.

Còn công ty dược phẩm tên Helix Pharmaceuticals mà công ty cổ phần VN Pharma nêu tên trong các giấy tờ trình lên Cục quản lý dược, thì ở tận Pakistan. Họ cũng sản xuất và bán nhiều loại thuốc chống ung thư. Nói một cách khác, các quan chức của Cục quản lý dược trên thực tế không hề có chuyện họ bị lừa vì những bộ hồ sơ được nhà nhập khẩu VN Pharma làm giả.