6901 - Giá đá phí và phi vụ kiếm 300 tỷ của Hà Nội

Nguyễn Hùng

 Ông Nguyễn Đức Chung.

Một loạt các tờ báo lớn trong đó có Tuổi Trẻ, Thanh Niên, VnExpress và VietNamNet dẫn lời Chủ tịch Hà Nội nói thành phố muốn “thu giá” nhờ bán thông tin thu thập được từ các công dân. Ông Nguyễn Đức Chung mong sẽ thu về 300 tỷ từ việc kinh doanh cơ sở dữ liệu cư dân.

Nhưng không phải báo nào cũng chấp nhận cách nói “thu giá”. Báo Người lao động chạy tít: ‘Hà Nội đề xuất thu phí chia sẻ dữ liệu dân cư, thu 300 tỉ đồng/năm’. Mặc dù vậy trong câu đầu tiên của bài viết báo cũng đề cập tới đề xuất “thu giá”. Cách dùng từ của người đứng đầu thành phố khiến thành viên của một trong các diễn đàn mạng bình luận: "[T]hu giá" là gì vậy? [S]ống mấy chục năm trên đời chưa nghe từ này.”

Trong khi đó chính Chủ tịch Hà Nội Nguyễn Đức Chung cũng dùng từ “phí” để nói về giá trong phỏng vấn với VietNamNet:

“Mọi người cũng đang cho là phí này sẽ thu của người dân, thực tế thì không phải như vậy. Ở đây, các đơn vị như ngân hàng, phòng công chứng… muốn truy cập vào hệ thống thì phải trả phí.”

Dữ liệu cá nhân

Trong khi cuộc tranh luận “phí” và “giá” có vẻ đã ngã ngũ và phần thắng nghiêng về phía các quan chức, bàn cãi về chuyện chia sẻ thông tin cá nhân mới chỉ bắt đầu.

Khi bị chất vấn về chuyện chính quyền định chia sẻ thông tin cá nhân, ông Chung có vẻ muốn hô ‘biến’ để thông tin cá nhân bỗng nhiên trở thành thông tin công cộng. Ông nói với VietNamNet:

“Thông tin chia sẻ là thông tin trong chứng minh thư chứ không phải là thông tin cá nhân. Mọi người hiện nay đang bình luận sai ở chỗ đó.”

Theo như ông Chung nói thì bảy thông tin trên chứng minh thư như họ tên đầy đủ, ngày tháng và năm sinh, nguyên quán cũng như nới đăng ký hộ khẩu thường trú “không phải là thông tin cá nhân” và chính quyền có thể lấy chúng đem bán để thu về vài trăm tỷ. Ông cũng nói thêm bên cạnh cơ sở dữ liệu công dân mà thành phố đã xây dựng xong, Bộ Công an cũng đang xây dựng cơ sở dữ liệu của riêng họ cho thành phố Hà Nội và sẽ xong vào năm 2022.

Truyền thông Việt Nam cũng nói một cơ sở dữ liệu tương tự cho thành phố Hồ Chí Minh sẽ được Bộ Công an hoàn thành vào năm 2020. Hiện chưa rõ cơ sở dữ liệu của công an khác với cơ sở dữ liệu của chính quyền các tỉnh và thành phố như thế nào.

Với sức ép phải tăng thu để trang trải chi phí cho bộ máy chính quyền lắm người nhưng làm việc kém hiệu quả, dường như lãnh đạo cả trung ương và địa phương đang nghĩ ra đủ cách để kiếm thêm thu nhập. Nếu họ muốn bán dữ liệu, điều quan trọng là họ cần phải có sự thoả thuận của các cá nhân sở hữu dữ liệu nếu muốn bán các thông tin của họ. Đây là điều không được chủ tịch Hà Nội đề cập tới và cũng không rõ người cung cấp thông tin đã bao giờ được tham khảo ý kiến hay chưa.