Phiên chợ Giáng Sinh Strasbourg 2019 chính thức khai mạc từ ngày 22/11 đến 30/12. Hơn 2 triệu khách tham quan hàng năm vẫn bị quyến rũ từ ánh sáng lung linh của những ngôi nhà gỗ nhỏ và mùi thơm ngọt ngào của rượu vang nóng. Từ 450 năm nay, Strasbourg vẫn tự hào tổ chức chợ Noël truyền thống, phiên chợ cổ nhất nước Pháp.
Trước đây, Strasbourg từng thuộc Đức và lại nằm trong khu vực sông Rhin (1), nơi lễ Giáng Sinh trở thành truyền thống ăn sâu vào cuộc sống của người dân. Khi Strasbourg thuộc về Pháp, thành phố giữ nguyên di sản này và tạo thành nét riêng của thành phố cũng như của vùng Alsace, theo giải thích trên website của thành phố Strasbourg.
“Người ta tìm thấy vết tích của khu chợ đầu tiên liên quan đến Giáng Sinh là vào cuối thế kỷ XII ở Strasbourg. Ngay trước năm 1570, cứ khoảng vào ngày 06/12 hàng năm là có chợ Thánh Nicôla - Klausenmärik. Nhưng từ khi vùng Alsace chuyển sang theo đạo Tin Lành, thì xuất hiện chợ Chúa Hài Đồng - Christkindelsmärik như ngày nay. Khi quyết định bỏ chợ Thánh Nicôla, mục sư Johannes Flinner muốn xóa hết mọi vết tích liên quan đến đạo Công Giáo”.
Vấn đề ở chỗ bỏ chợ Thánh Nicôla, tiểu thương trong vùng phẫn nộ và khó có thể đối đầu với đội ngũ hùng hậu này. Vì thế, để thay thế chợ Thánh Nicôla, người ta tổ chức chợ Christkindelsmärik trong ba ngày trước Giáng Sinh.
Nhưng Christkindel (Chúa Hài Đồng) ở miền nam và miền đông nước Đức, ở Áo, Thụy Sĩ vùng nói tiếng Đức cũng như ở hai vùng Alsace, Moselle của Pháp, lại được thể hiện dưới một hình dạng khác. Đó là một nữ thần mặc toàn mầu trắng, đầu phủ một tấm khăn voan, trên là một vương miện có gắn ngôi sao và xuất hiện vào tối Giáng Sinh. Chính nữ thần, cùng với chú lừa Peckersel với đầy quà và kẹo bánh trên lưng, đi đến từng nhà tặng cho trẻ nhỏ. Vì thế xuất hiện truyền thống vào tối Giáng Sinh, người ta đặt một bó cỏ khô trong nhà để chú lừa ăn lấy sức.
Vào thời kỳ đầu, chợ Christkindelsmärik kéo dài ba ngày trước ngày 24/12, tập trung ở quảng trường Nhà Thờ Lớn (Place de la Chathédrale). Đến đầu thế kỷ XIX, chợ họp 6 ngày, rồi nhanh chóng kéo dài thành 36 ngày kể từ sau thế kỷ XIX. Nhiều khu gian hàng mới cũng được mở rộng theo quy mô của thành phố.
“Trước tiên, chợ tập trung quanh Nhà Thờ Lớn, Quảng trường Lâu đài (Place du Château) và phố Mercière. Đến năm 1830, chợ được mở rộng ra Quảng trường Vũ khí (Place d’Armes) hiện là Quảng trường Kléber (Place Kléber), rồi khu phố Marais-Vert (Quartier Marais-Vert) năm 1848. Vào nửa sau thế kỷ XIX, nhiều khu lều gỗ được mở ở phố Grandes-Arcades, rồi ngõ Grande Boucherie, và Quảng trường Broglie từ sau năm 1870”.
Từ năm 1992, Strasbourg tự nhận là “Thủ đô Giáng Sinh” (la Capitale de Noël), theo ý tưởng của Jean-Jacques Gsell, lúc đó là trợ lý của thị trưởng Catherine Trautmann, nhằm khôi phục truyền thống có phần bị phai mờ trong những năm 1970-1980 và để kích thích hoạt động thương mại của thành phố.
Cây thông Noël truyền thống… hơn 80 tuổi
Giáng Sinh ở Strasbourg không thể thiếu cây thông huyền thoại. Nguyệt san Grand’goule, chuyên về nghệ thuật, truyền thống, phát hành tại Poitiers, trong số tháng 02/1931, từng viết : “Noël ở vùng Alsace là một ngày lễ vui nhộn đối với trẻ nhỏ. Trong mỗi gia đình có một cây Giáng Sinh. Đó là một cây thông, trên đỉnh gắn hình Chúa Hài đồng. Cây thông được thắp sáng, được phủ đầy kẹo và những đồ vật trang trí xinh xắn… Vào đầu thế kỷ XVI, cây thông Noel đã được vinh danh ở thành phố Strasbourg”.
Giáng Sinh năm 2019, có ba cây thông lớn được dựng lên ở Strasbourg. Cây thông chính, biểu tượng cho sự kiện, nằm ở quảng trường Kléber, được chặt trong cánh rừng ở Boersch, Vosges. Cây cao hơn 30 mét, nặng khoảng 10 tấn, trên 80 tuổi và đội ngũ phụ trách đã phải mất hơn 10 ngày, phân loại hơn 100 cây, mới tìm ra được cây thông đáp ứng đủ tiêu chuẩn của Giáng Sinh.
Trả lời đài France 3 Grand Est, ông Laurent Derion, trưởng bộ phận Sự kiện ở Eurométropole, giải thích :
“Có hai vị trí đảm nhiệm việc trang trí cây thông. Nhiệm vụ thứ nhất liên quan đến mọi giai đoạn, từ lựa chọn cây thông, vận chuyển và dựng cây ở quảng trường Kléber. Công việc này được phối hợp với Cục Lâm nghiệp Quốc gia (Office national des Forêts, ONF). Chi phí cho công đoạn này vào khoảng 60.000 euro. Tiếp theo là phần trang trí cây thông, được thẩm định khoảng 150.000 euro. Đây là giá phù hợp để kể câu chuyện đẹp nhất về Giáng Sinh”.
Từ 17 giờ mỗi tối, cây thông lại khoác lên mình tấm áo lung linh, huyền ảo hơn. Đồ vật trang trí trên cây cũng được thay đổi theo chủ đề hàng năm. Đồ chơi trẻ em là chủ đề của năm 2019.
“Đó là những chiếc ô tô bằng gỗ, mô hình những chiếc máy bay được treo trên cành, và cả những con quay nữa, ông Romaric Gusto giải thích. Nói chung, chúng ta có thể thấy những hình mẫu mới được vẽ trên đồ vật trang trí và treo trên cây, như những con ngựa gỗ bập bênh, những đoàn tầu nhỏ, thậm chí cả những chú chó kéo xe”.
Ông Romaric Gusto, người thiết kế và phụ trách trang trí cây thông Noël, cho biết thêm là 10 nhân viên làm việc liên tục trong vòng hai tuần để treo khoảng 7 km dây đèn nhấp nháy và 50 quả bóng trang trí cỡ lớn.
Những quả bóng tròn bằng thủy tinh cũng là đặc trưng của vùng Alsace và Đức. Ngay từ thế kỷ XVI, người dân trong vùng trang trí cây thông bằng hoa và quả tươi, đặc biệt là những trái táo, để liên tưởng đến cây trên Thiên đàng. Nhưng đến mùa đông 1858, mùa thu hoạch táo bị thất thu vì hạn hán, nên không có táo để trang trí cây thông. Một người thợ thổi thủy tinh ở vùng Moselle, sát vùng Alsace, liền nảy sinh ý tưởng làm những quả táo… bằng thủy tinh vì đây là một nghề thủ công truyền thống trong vùng. Thành công nhanh chóng được lan sang các vùng khác ở Pháp. Đến thập niên 1950, những quả bóng thủy tinh dễ vỡ dần được thay bằng bóng nhựa. Nhưng bóng trang trí thủy tinh vùng Alsace vẫn là mặt hàng thủ công chất lượng cao được ưa chuộng.
Rượu vang nóng và bánh sandwich kẹp choucroute
Trong hơn một tháng cuối năm, cả khu phố cổ trên đảo lớn Strasbourg (Grande Île de Strasbourg) hóa thân thành thế giới cổ tích. Hơn 300 ngôi nhà gỗ nhỏ xinh xắn được dựng thành quầy hàng, hơn 30 km dây đèn được chăng khắp thành cổ. Mỗi khu mang một chủ đề riêng, với những hình trang trí và mầu sắc đặc trưng. Những ngôi nhà xà gỗ (maison à colombages), đặc trưng của vùng Alsace, trở nền huyền bí hơn, lung linh hơn trong ánh đèn ấm cúng.
Mùi hồi, mùi cam, mùi hạnh nhân nướng, mùi rượu vang nóng theo sát gót chân khách tham quan và khó lòng cưỡng lại được. Vẫn nguyệt san Grand’goule miêu tả tiếp :
“Tại đây, người ta có thể mua được bánh gừng và kẹo bánh để làm quà gửi tặng bạn bè. Họ cũng mua cả những cây thông về dựng trong phòng khách, hoặc những cành thông để gắn trên tường nhà. Trong không khí này, những nhà quý tộc tổ chức lễ hội tưng bừng; sau đó, để kể thúc buổi lễ, họ nhảy múa quanh một hình nộm có hai mặt. Một trong hai mặt này hướng về năm vừa kết thúc, còn mặt kia hướng đến năm mới”.
Những mặt hàng được bán ở chợ Noël Strasbourg phải vượt qua vòng xét duyệt khắt khe của ban tổ chức để bảo đảm tính độc đáo của chợ với những quy định có từ năm 1927. Sản phẩm được ưu tiên là hàng thủ công, đặc sản trong vùng. Ví dụ thay bánh bột churros phủ đường kính trắng (gốc Tây Ban Nha) là bánh bretzel đặc trưng của vùng Alsace và Đức. Bánh sandwich độc đáo với xúc xích, mù tạc và dưa cải muối của món choucroute thay vì kẹp nhân hành tây xào với thịt cừu… Và không thể thiếu được cốc rượu vang nóng thơm mùi hồi quế và thảo quả, vừa nhâm nhi vừa xuýt xoa trong cái lạnh của mùa đông.
Từ truyền thống vùng Alsace, chợ Noël dần lan sang nhiều thành phố khác ở Pháp và đến cả các thành phố Tokyo, Matxcơva, Bắc Kinh, Đài Bắc và Seoul. Năm 2019, lần đầu tiên, chợ Noel Strasbourg được du nhập sang New York, ngay trung tâm Manhattan, từ ngày 06 đến 22/12. Mục tiêu chính là giới thiệu sản phẩm, kỹ năng, con người Strasbourg ra thế giới, nhưng cũng nhằm quảng bá cho du lịch của thành phố.
******
(1) Gồm những nước hoặc vùng ở phía bắc Tây Âu có sông Rhin chảy qua, gồm 8 nước Bỉ, Hà Lan, Luxembourg, Pháp, Đức, Áo, Thụy Sĩ, Liechtenstein.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét