Ông Nguyễn Phú Trọng (giữa) cùng một số thành viên lãnh đạo Việt Nam, bên lề cuộc họp của Bộ Chính Trị đảng Cộng Sản, Hà Nội, ngày 21/06/2019. Ông Trần Quốc Vượng (thứ hai phải qua).
Ông Nguyễn Phú Trọng – tổng bí thư đảng Cộng Sản Việt Nam, kiêm chủ tịch nước – đột ngột xuất hiện đợt hai, sau hơn một tháng vắng mặt trên truyền thông. Lần này để chủ trì một hội nghị đặc biệt bàn về nhân sự của Đại hội 13, dự kiến diễn ra năm tới. Đáng chú ý trong đợt xuất hiện ngày 21/06/2019 này là hình ảnh ông Trọng dắt tay ông Trần Quốc Vượng, thường trực Ban Bí Thư, nhân vật số hai của Đảng.
Lãnh đạo Việt Nam đột nhiên biến mất ngày 14/04/2019 sau một chuyến công tác tại một tỉnh miền nam, với lý do sức khỏe. Một số thông tin không chính thống khẳng định ông Trọng bị liệt nửa người. Nguyễn Phú Trọng đã không thể làm trưởng ban lễ quốc tang cựu chủ tịch nước Lê Đức Anh, ngày 03/05, như thông lệ. Đúng một tháng sau, ông Trọng trở lại chủ trì liên tục ba cuộc họp quan trọng của Đảng, nhưng rồi lại biệt tăm.
Điểm nổi bật trong đợt tái xuất lần hai của Nguyễn Phú Trọng là hình ông Trọng nắm tay ông Vượng, nằm ở trung tâm bức ảnh, hoàn toàn tương phản với hình ảnh ông Vượng gần như đơn độc trong ngày quốc tang Lê Đức Anh. Nhiều người phỏng đoán bức ảnh nói trên là một bằng chứng nữa cho thấy Nguyễn Phú Trọng có thể chọn Trần Quốc Vượng làm người kế nhiệm. Từ Nhà Trang, nhà báo Võ Văn Tạo trả lời phỏng vấn RFI về một số điểm đáng lưu ý của đợt xuất hiện lần thứ hai của Nguyễn Phú Trọng, kể từ ngày 14/04/2019.
***
Trước hết, theo ông, sức khỏe ông Trọng ra sao với đợt tái xuất hiện thứ hai này ?
Theo clip thì thấy ông ấy đang đi cùng một số thành viên Bộ Chính Trị. Tay thì lần trước nhiều người cho là bị liệt một bên, tức bên vung vẩy ít. Lần này tay vung liên tục. Xem clip thấy có thể nói phục hồi khá tốt.
Người ta phải cố tình đưa ra các hình ảnh để khẳng định sức khỏe của ông ấy tốt. Nếu không phải vì lý do sức khỏe, trên mạng đồn đoán…, thì với những cuộc họp như thế này, họ chỉ cần một cái ảnh thôi. Một cái ảnh chụp tĩnh tại ngồi với Bộ Chính Trị, của Thông tấn xã, là xong rồi. Việc họ làm cái clip này là hơi bất thường. Kỳ này thì rõ ràng là có ý đồ. Anh em phóng viên họ cũng muốn như thế, và những người thân cận với ông ấy cũng muốn tạo điều kiện cho phóng viên thu được hình.
Sức khỏe của ông ấy là một việc thôi, nhưng điều quan trọng là các hoạt động của bộ máy chóp bu của đảng Cộng Sản Việt Nam hiện nay để chuẩn bị cho kỳ Đại hội thứ 13. Kỳ họp Bộ Chính Trị ngày 21/06, theo những gì được họ công bố, có hai nội dung tương đối lớn. Thứ nhất là Bộ Chính Trị đã phê duyệt nội dung quy hoạch (Ban Chấp Hành Trung ương khóa tới) khoảng 250 người. Và thứ hai là phổ biến kỷ luật cảnh cáo ông Nguyễn Văn Hiến, cựu đô đốc, cựu tư lệnh Hải Quân.
Ông nhận xét gì về nội dung thứ nhất ?
Cách đây nhiều năm rồi, có nhiều ý kiến trong cán bộ, đảng viên cao cấp không tán thành việc nhân sự của kỳ Đại hội sau, nhiệm kỳ sau, lại do ban lãnh đạo nhiệm kỳ trước sắp đặt. Tôi đọc được khá nhiều thông tin trên mạng, kể cả bằng chữ viết tay, hoặc đánh máy, có ký tên. Họ cho rằng nhiệm kỳ nào phải chịu trách nhiệm trước Đảng, cũng như trước dân nhiệm kỳ đó.
Muốn hay không họ cũng nằm trong ban lãnh đạo của Đảng, mà Đảng thì dẫn dắt công việc của đất nước. Mọi thành công hay thất bại, nên hay là hư, thì họ phải chịu trách nhiệm. Thế nhưng mà, vì nhân sự do nhiệm kỳ trước chuẩn bị và quy hoạch, cho nên nếu thất bại, thì rõ ràng là những người (trong ban lãnh đạo) của nhiệm kỳ đó, họ phải chịu hậu quả của nhiệm kỳ trước. Họ cho như thế là « bất công ».
Họ cho rằng cái đó nên để Đại hội mở đầu nhiệm kỳ đó, họ tự xây dựng, quy hoạch cái đội ngũ cán bộ. Mà cái chuyện cán bộ là mấu chốt của việc thành công hay không của mọi công việc thì tôi không biết ở các nước khác như thế nào, nhưng ở Việt Nam, thì đảng Cộng Sản Việt Nam luôn nhấn mạnh vai trò cán bộ : Cán bộ là quyết định.
Lý do phản đối việc lãnh đạo Đảng khóa trước chỉ định lãnh đạo khóa sau ?
Tôi nhớ có Quyết định 244 của Ban chấp hành Trung ương đảng Cộng Sản, cách nay vài năm rồi (2014), lúc ông Nguyễn Phú Trọng đã là tổng bí thư. Tự nhiên có quyết định là những người ủy viên Trung ương Đảng của nhiệm kỳ này, khi ra trước Đại hội nhiệm kỳ sau, không được phép tự đứng ra ứng cử, hoặc giới thiệu người khác, mà phải tuân thủ quy hoạch của nhiệm kỳ trước (điều 13 – Quyết định 244).
Có nhiều ý kiến phản đối. Có những người lão thành, về hưu, vốn nằm trong Tứ trụ (tức bốn cương vị lãnh đạo cao nhất : tổng bí thư, chủ tịch nước, thủ tướng, chủ tịch Quốc Hội) cũng không tán thành. Có đơn thư phản đối hẳn hoi, đưa lên mạng. Phản đối là đã vi phạm Điều lệ Đảng, ghi rất rõ là bất cứ đảng viên nào, không vi phạm pháp luật, kỷ luật Đảng, thì đều có quyền ứng cử và bầu cử một cách tự do.
Nhưng nhìn chung, việc nhân sự khóa trước sắp xếp cho khóa sau là chuyện bất biến, (riêng về trường hợp Quyết định 244) họ sợ thế này : Quy hoạch nhân sự cho kỳ sau, của tiểu ban tổ chức, không được lòng tất cả mọi người, có những đại biểu không đồng ý, cho nên họ phải ra nghị quyết để ngăn chặn. Nói một cách dân dã là để « bịt mồm nhau ».
Những người phản ứng họ cũng có lý. Họ căn cứ vào Điều lệ, họ tin vào hàng nghìn người đi dự Đại hội Đảng. Họ tin là hàng nghìn người vẫn sáng suốt hơn là một tiểu ban nhân sự nào đó, chỉ gồm vài chục người.
Từ lâu đã có sự phản đối này rồi. Từ năm 1982, đại tướng Võ Nguyên Giáp đứng lên giữa hội trường Đại hội V, chính xác từng lời tôi không nhớ, nhưng đại ý là đề nghị từ nay Đại hội Đảng phải làm theo đúng nghĩa của « Đại hội », chứ không phải làm theo kiểu « Tiểu hội ». Tại sao lại có sự phản đối này ?
Từ suốt những nhiệm kỳ xa xưa cho đến Đại hội V, vẫn có truyền thống là ban lãnh đạo khóa trước, thường nhân danh Bộ Chính Trị hay tổng bí thư, đi làm việc với từng tổ đảng, phái đoàn của các địa phương, bộ ngành…. Họ sắp xếp đâu đấy rồi, khi ra trước Đại hội rồi chỉ là hình thức thôi, mọi chuyện đã được giải quyết bằng các cuộc họp trù bị giữa ban lãnh đạo nhiệm kỳ trước với từng đoàn đại biểu đi dự Đại hội nhiệm kỳ sau. Cái nếp đó cho đến nay không có gì thay đổi.
Còn về việc tước các chức vụ trong quá khứ của cựu tư lệnh Hải Quân ?
Việc cảnh cáo đối với ông Nguyễn Văn Hiến, cách hết mọi chức vụ từ hồi ông ấy còn làm tư lệnh (2009-2016) là điều rất dở. Tôi theo dõi cũng không thấy có việc cách các chức vụ trước đó ở các nước « xã hội chủ nghĩa ». Đã về hưu rồi lại cách các chức trước đó. Trước đó, đã có một số trường hợp. Tôi thấy điều này cũng lạ.
Cách chức là xử lý về mặt hành chính, còn các kỷ luật trong nội bộ Đảng là về mặt Đảng, tức đảng phái. Nếu một quốc gia thượng tôn pháp luật, thì cứ căn cứ vào pháp luật mà làm. Anh về hưu rồi, nhưng nếu phát hiện ra các việc vi phạm pháp luật, thì tôi vẫn lôi anh ra vành móng ngựa xử lý như thường. Không hiểu vì sao từ một vài năm trở lại đây, lại có các hình thức cách các « tư cách » từ trước.
Có một số lý do thế này… Ở Việt Nam, thì có thể một số người sống ở nước ngoài không nắm vững, chúng tôi ở trong nước biết là những ông cán bộ về hưu có cỡ, đều có chế độ kèm theo (một năm nghỉ mát bao nhiều ngày, công vụ thế nào, phụ cấp ra sao, có lính cận vệ, ô tô hay không…). Có thể họ xử lý như thế, thì những quyền lợi nói trên sẽ bị mất. Và về một góc độ nào đó, cũng giống với thời phong kiến, khi một quan lại cấp cao bị một cái phốt, khuyết điểm nặng nề, thì cũng bị xử lý những hàm tước đã phong rồi. Cách làm hiện nay cũng có thể bị ảnh hưởng cả từ phong kiến.
Bức ảnh chụp nói lên điều gì ?
Trong hình ảnh họp Bộ Chính Trị vừa rồi, có khoảng gần chục người đang đi bộ. Trong bức ảnh này, ông Nguyễn Phú Trọng dắt tay ông thường trực Ban Bí Thư Trần Quốc Vượng, phía sau lấp ló gương mặt của ông Nguyễn Xuân Phúc (thủ tướng). Mà những ai để ý, trong đám tang ông Lê Đức Anh rơi vào ngày 3/5, tại đám tang đó, ông Trọng không xuất hiện với tư cách trưởng ban lễ tang, mà đại diện cho Trung ương Đảng là ông Nguyễn Xuân Phúc (thủ tướng) (đồng thời làm nhiệm vụ của trưởng ban lễ tang), chứ không phải ông Trần Quốc Vượng.
Theo đánh giá của tôi, nếu ông Trọng không muốn làm nữa (hoặc do sức khỏe không cho phép), ông sẽ chọn người kế vị là ông Trần Quốc Vượng. Lý do là hai người có nhiều nét giống nhau, xuất thân từ… giáo điều, say sưa chủ nghĩa xã hội, lý thuyết Mác Lê. Còn những người khác, thì lúc này, lúc khác nói để chứng tỏ là mình là cán bộ của Đảng, nhưng thực tế không phải nặng nề về cái đó lắm.
Có thể ông Trọng quan niệm là, bây giờ muốn cứu cái Đảng này thì phải trị nạn tham nhũng quá nặng nề, ông Vượng có thể sẽ làm tốt điều này… Đặc biệt từ khi ông Vượng phụ trách Ủy Ban Kiểm Tra, rồi thường trực Ban Bí Thư, thì các đảng viên cao cấp tham nhũng bị xử lý rất nhiều. Tôi tin là trong những việc này, ông Vượng là người làm chủ yếu, chứ không phải ông Trọng. Có lẽ bức ảnh nói trên nói lên ý đồ của ông Trọng. Thực tế thế nào còn phải theo dõi tiếp.
Nếu ông Trần Quốc Vượng trở thành người kế nhiệm thì sao ?
Nếu ai quan tâm đến lợi ích của đất nước, thì có thể thấy là ban lãnh đạo đảng Cộng Sản Việt Nam đã bất chấp thực tiễn diễn ra trong khối các nước cộng sản. Rõ ràng là khối các nước « xã hội chủ nghĩa » do thiết kế chính trị rất sai lầm, cho nên Liên Xô, quê hương cách mạng tháng 10 1917, đã hơn 100 năm, cách nay gần một phần ba thế kỷ đã quăng « chủ nghĩa xã hội » vào sọt rác, cùng hàng loạt các nước Đông Âu. Còn những anh ở châu Á, châu Mỹ, mang cái chữ là « xã hội chủ nghĩa », hoặc ban lãnh đạo còn mang chữ « cộng sản », nhưng thực tế, để tồn tại được họ đã xa lánh rất nhiều lý thuyết cộng sản. Hầu hết các nước như Trung Quốc, Việt Nam đều từ bỏ. Những anh nào quyến luyến bám chặt lấy những nguyên tắc đó, như Bắc Hàn chẳng hạn, thì còn nghèo nữa. Nếu như ông Vượng vẫn đi theo đường lối đó, vẫn say sưa Mác Lê như ông Nguyễn Phú Trọng, thì cơ hội cho đất nước mình chuyển biến, cất cánh là rất khó. Bị xiềng xích, bị mang cái vòng kim cô Mác Lê, thì rất mệt, chỉ để lại những điều không hay ho gì cho đất nước mình, dân mình.
Các nước mang danh « chủ nghĩa xã hội » (1) càng bỏ xa các nguyên tắc của chủ nghĩa xã hội thì càng đỡ khổ bấy nhiêu, về kinh tế cũng như xã hội bớt căng thẳng. Trước đây ai cũng biết Việt Nam đã có xuất khẩu nông sản tuy không nhiều lắm. Rõ ràng khi bắt đầu hợp tác hóa nông nghiệp, lấy toàn bộ đất đai cho Nhà nước nắm, trước hết là hợp tác hóa giống như mô hình Staline, thì Việt Nam đói. Cứ mỗi năm phải nhập vài triệu tấn lương thực. Thế nhưng khi ông Kim Ngọc, tỉnh Vĩnh Phú, bí mật cho khoán hộ gia đình, không phải ăn chung làm chung nữa, thì bắt đầu khá lên. Ban đầu ông bị kỷ luật, sau này, ban lãnh đạo Đảng mới nhận ra là mấy chục năm trời hợp tác hóa là việc rất ngu dại, mới thừa nhận ông Kim Ngọc, và sau này trả lại ruộng đất cho nông dân. Rõ ràng anh đã bỏ các nguyên tắc của chủ nghĩa xã hội do Matxcơva áp đặt.
Tương tự, từ 15 đến 20 năm trở lại đây, có xu thế cổ phần hóa. Đầu tiên trong thương nghiệp, một số ngành không quan trọng, rồi tiến tới các nhà máy làm ăn không hiệu quả. Tức là càng xa rời nguyên tắc các tư liệu sản xuất phải do Nhà nước nắm hoàn toàn, thì… khá hơn. Cổ phần hóa xong, nhà máy làm ăn khá lên… Việt Nam, Trung Quốc không sụp đổ ngay vì đã biết xa rời các nguyên tắc « rất ngu xuẩn ». Tôi nói chính xác là các nguyên tắc vốn được cho là khuôn vàng thước ngọc của chủ nghĩa xã hội, của chủ nghĩa cộng sản, những năm 1950-1960 ấy, là « ngu xuẩn »…
Việt Nam trong những năm gần đây đã có những bài học bằng máu, những tổng công ty 91, tập đoàn kinh tế của Nhà nước, đụng đến ông nào ông ấy thua lỗ hàng mấy trăm ngàn đô la. Bây giờ, các ông vẫn còn cố gắng níu kéo cái đó. Tôi cho rằng ông Trọng vẫn còn bị ảnh hưởng bởi các lý thuyết cổ xưa. Có khả năng ông Vượng cũng bị ảnh hưởng bởi cái đó, níu giữ cái đó.
Xin cảm ơn nhà báo Võ Văn Tạo
Ghi chú
1- Nhà báo Võ Văn Tạo cho biết thêm : Khối « xã hội chủ nghĩa » do Liên Xô lãnh đạo cũng dùng từ « xã hội chủ nghĩa », nhưng họ cho rằng « xã hội chủ nghĩa » chẳng qua chỉ là giai đoạn ban đầu, sau này phải tiến lên « chủ nghĩa cộng sản ». Với những nước đó, cả xã hội giống như trại lính, tự do cá nhân bị thủ tiêu, tất cả đều ghép vào ý chí tập thể, tức ý chí của người lãnh đạo. Với các nước trong khối này, tên của đảng lãnh đạo có thể khác nhau (đảng cộng sản, đảng công nhân, đảng xã hội chủ nghĩa thống nhất…), nhưng phải lấy chủ nghĩa Mác Lênin làm lý tưởng, phải công hữu hóa toàn bộ tư liệu sản xuất chính, và đa số nền kinh tế phải là công nghiệp nặng. Cái chủ nghĩa xã hội này rất khác với lập trường của các đảng phái cũng mang tên là « xã hội chủ nghĩa » ở các nước châu Âu (ví dụ Liên đảng xã hội chủ nghĩa châu Âu - The Party of European Socialists / PES, gồm hơn 30 chính đảng thành viên theo lập trường xã hội – dân chủ, hiện kiểm soát 191 ghế dân biểu Nghị Viện Châu Âu).
(phỏng vấn do Trọng Thành thực hiện)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét