Nhà nước của dân hay ‘không cho chúng nó thoát’
Nối tiếp đà ‘năm sau thắng lợi hơn năm trước’ và ‘năm sau thu cao hơn năm trước’, kỳ họp tháng Mười Một năm 2018 của một quốc hội của gần 500 ‘nghị gật’ cúi đầu bấm nút đã đẩy vọt số thu dự toán thu ngân sách 2019 lên đến 1.411.000 tỷ đồng, tức vượt gần 8% so với dự toán thu ngân sách 2018 là 1.319.000 tỷ đồng.
Liên tiếp trong nhiều năm qua, dự toán thu ngân sách năm sau đều được ‘quyết’ tăng hơn nhiều so với năm trước – từ 10 đến 12% vào thời kỳ kinh tế còn chưa rơi hẳn vào cơn suy thoái nhưng vẫn vống đến 8 đến 9% trong những năm gần đây, bất chấp phản ứng gay gắt của dư luận xã hội và tiếng kêu than oán ‘doanh nghiệp và sức dân đã cạn’, mà bằng chứng thảm thiết nhất là tỷ lệ doanh nghiệp phải ngừng hoạt động và phá sản cao hơn hẳn tỷ lệ doanh nghiệp thành lập mới.
Vào tháng Mười năm 2018, những số liệu của Tổng cục Thống kê Việt Nam công bố cho thấy số doanh nghiệp thành lập mới trong quý III/2018 là 96.611, tăng 2,8% so với cùng kỳ năm 2017. Trong khi đó, số doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động lại nhiều bất thường, với 24.501 doanh nghiệp, tăng 76%. Tính chung 9 tháng kể từ đầu năm, có 73.103 doanh nghiệp tạm dừng hoạt động, so với cùng kỳ năm 2017 tăng 48,1%.
Tình trạng tham nhũng trong hệ thống thủ tục ‘hành là chính’, thiếu đầu ra và quá dễ phá sản là những nguồn cơn khiến nhiều doanh nghiệp không còn mặn mà với các chương trình khuyến mãi cho vay vốn của ngân hàng, trong tình trạng ngân hàng đang thừa mứa tiền không tiêu thụ được - hệ lụy của nạn in tiền quá nhiều từ Nhà máy In tiền quốc gia của Ngân hàng nhà nước và hình ảnh cơ suy thoái kinh tế Việt Nam đã kéo sang năm thứ 10 kể từ năm 2008. Nhiều doanh nghiệp vẫn không thể quên được vào năm 2011 họ đã phải vay ngân hàng với lãi suất cắt cổ lên đến 25 - 30%/năm (chưa kể phí ‘bôi trơn’), để sau đó không ít doanh nghiệp đã coi đó là thuốc độc mà ngân hàng bắt họ phải uống.
‘Cờ Lờ Mờ Vờ’ muốn gì?
Trong khi đó tại diễn đàn quốc hội và trong những chuyến đi kinh lý ở các địa phương, thủ tướng ‘Cờ Lờ Mờ Vờ’ và ‘mỗi tỉnh là một đầu tàu kinh tế’ vẫn tiếp tục tung ra nhưng thành tích quá đỗi ấn tượng cho ‘chính phủ kiến tạo’ của ông ta: dự kiến chỉ số tăng trưởng tổng sản quốc nội (GDP) trong năm 2018 sẽ tiếp tục 6,7%, tương đương với thành tích đã lập được vào năm 2017.
Nhưng trước bản báo cáo tô hồng chỉ có lên không có xuống của đại biểu Nguyễn Xuân Phúc, nghị trường lặng ngắt. Không một cánh tay nào giơ lên phản đối thành tích đó.
Từ năm 2017, đã có những dấu hiệu cho thấy phương pháp thống kê của Tổng cục Thống kê Việt Nam là ‘có vấn đề’, mà có thể nói trắng ra: đó là một kiểu cách ‘thống kê chính trị’ theo chỉ đạo của chính Thủ tướng Phúc nhằm phục vụ cho những mục đích tô hồng cá nhân của ông ta.
Nhưng cho dù thống kê thế nào chăng nữa, thực tế mới là thước đo mang tính phản biện và phản bác cao nhất. Thật rõ ràng, không thể có một nền kinh tế tăng trưởng liên tục và tăng trưởng mạnh đến gần 7%/năm của thủ tướng ‘Cờ Lờ Mờ Vờ’ mà tỷ lệ doanh nghiệp ‘chết’ lại cao hơn hẳn tỷ lệ doanh nghiệp mới ra đời và số thu ngân sách năm 2017 của cả khối doanh nghiệp nhà nước, ngoài quốc doanh và có vốn đầu tư nước ngoài đều cắm mặt lao dốc.
Chính thực tế trên đang tạo ra cho chính thể độc đảng và cá nhân Thủ tướng Phúc một thách thức quá khó để vượt qua: nếu số thu ngân sách năm 2018 vẫn cố ép thu và vẫn vượt dự toán khoảng 3%, thì số thu ngân sách năm 2019 đầy tham lam và duy ý chí sẽ rất có thể va phải bức tường kiên cố của tình trạng ‘thu không bền vững’ từ bất động sản, dầu khí và khối doanh nghiệp.
Thực chất thu ngân sách 2017 là gì?
Bài học cận kề và có giá trị nhất là kết quả thu ngân sách năm 2017. Nếu không tính đến vụ chính phủ phải bán vốn Tổng Công Ty Rượu Bia-Nước Giải Khát (Sabeco), thu được chẵn 5 tỷ USD, tương đương 110.000 tỷ đồng, thì phép trừ đơn giản nhất cho thấy kết quả thu ngân sách năm 2017 chỉ là 1.173 ngàn tỷ đồng (1.283 ngàn tỷ trừ 110 ngàn tỷ), chỉ đạt 96,8% dự toán thu đầu năm 2017 (1.212 ngàn tỷ đồng).
Kết quả 96,8% thu ngân sách năm 2017 không những không được xem là thành tích mà còn bị coi là một thất bại, bởi đây là lần đầu tiên sau nhiều năm, thu ngân sách quốc gia không đạt so với dự toán. Cũng là năm thứ ba liên tiếp, thu ngân sách từ khối trung ương không đạt dự toán.
Cũng vào năm 2017, kết quả từ khối sản xuất kinh doanh đã tồi tệ hơn bao giờ hết.
Vào năm đó, một đánh giá của Uỷ ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội cho biết thu từ sản xuất kinh doanh của 3 khu vực doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và kinh tế ngoài quốc doanh trong khoảng 3 năm liền kề đều thấp hơn so với dự toán với mức khá lớn và đều thấp hơn số ước thực hiện đã báo cáo Quốc hội.
Mặc dù Uỷ ban Tài chính – Ngân sách không nêu cụ thể thực trạng ‘thấp hơn’ là bao nhiêu, nhưng một số chuyên gia đã ước tính tỷ lệ thu từ khối doanh nghiệp nhà nước và kinh tế ngoài quốc doanh chỉ đạt khoảng 80 -85% so với dự toán – tức thấp hơn rất nhiều so với kết quả của những năm trước.
(còn tiếp)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét