16523 - Sáu lỗi lầm của Tổng thống Trump trong vụ Ukraine

Nguyễn Quốc Khải

Vụ Ukraine có thể tóm tắt như sau: Tổng Thống Donald Trump đã trì hoãn viện trợ khoảng $400 triệu cho Ukraine để gây áp lực buộc Ukraine điều tra đối thủ chính trị Joseph Biden. Trong buổi nói chuyện điện thoại vào tháng 7 vừa qua, ông đã yêu cầu Tổng Thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy cho ông một đặc ân này và Ukraine sẽ nhận được tiền viện trợ.

Trong vụ Ukraine Tổng Thống Trump đã vi phạm sáu lỗi lầm nghiêm trọng: (1) Lạm dụng chức vụ, (2) Vi phạm luật lệ bầu cử của Hoa Kỳ, (3) Phản bội cơ chế an ninh quốc gia, (4) Hối lộ, (5) Đe dọa nhân chứng, (6) Cản trở công lý.

LẠM QUYỀN

Tổng Thống Trump đã trì hoãn chuyển giao cho Ukraine khoảng $400 triệu, tiền viện trợ của Hoa Kỳ đã được Quốc Hội chuẩn chi để gây áp lực buộc Ukraine phải điều tra lại đối thủ chính trị của ông là Joseph Biden, một trong những ứng cử viên tổng thống dẫn đầu của Đảng Dân Chủ. Đây là một lỗi lầm nghiêm trọng có thể bị luận tội.

Hoa Kỳ cũng thường hoãn tiền viện trợ trong nhiều trường hợp vì điều kiện viện trợ đôi bên đã thỏa thuận chưa được thi hành như cải thiện tình trạng nhân quyền, trả tự do cho người bất đồng chính kiến hay giảm ô nhiễm không khí. Nhưng điều tra ô. Biden là điều kiên do chính ông Trump đặt ra với toan tính làm hại đối thủ. Ông Trump đã lạm dụng chức vụ tổng thống của một đại cường quốc, dùng tiền trong ngân sách quốc gia để mưu cầu một lợi thế cho cá nhân.

Báo cáo của nhân viên CIA tiết lộ cho biết trong cuộc điện đàm ông Trump đã tám lần yêu cầu tổng thống Ukraine điều tra ô. Biden và người con là Hunter Biden. Không những chỉ tạo áp lực qua cuộc điện đàm mà trước đó, ông Trump đã hủy bỏ chuyến đi Kiev dự lễ nhậm chức của tân tổng thống Ukraine như dự định của Phó Tổng Thống Mike Pence mà thay thế bằng Bộ Trưởng Năng Lượng Mike Perry.

VI PHẠM LUẬT LỆ BẦU CỬ

Việc Tổng Thống Trump áp lực với Tổng Thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy để ép ông này bới lông tìm vết về cha con ông Biden không những là một việc lạm quyền trầm trọng mà còn vi phạm luật bầu của Hoa Kỳ. Tài liệu ghi chép lại cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo của hai nước là bằng chứng rõ ràng của sự vi phạm. Không những vậy ông Trump còn cử luật sư riêng là ông Rudy Giuliani đến Ukraine nhiều lần để chuyển đạt đến tổng thống Ukraine cùng một thông điệp.

Ngoài ra, Tổng Thống Trump còn thúc dục Ukraine làm việc với cả Bộ Trưởng Tư Pháp Bill Barr để điều tra về ông Biden. Điều này có nghĩa là Tổng Thống Trump sử dụng cả cơ quan chính quyền để phục vụ cho lợi ích cá nhân.

Nhân viên CIA tiết lộ vụ Ukraine than phiền rằng “Chiếu theo nhiệm vụ chính thức của tôi, tôi đã nhận được tin từ nhiều viên chức chính quyền cho biết rằng tổng thống Hoa Kỳ đã sử dụng quyền hành nài nỉ sự can thiệp của một chính phủ ngoại quốc vào cuộc bầu cử 2020.”

PHẢN BỘI AN NINH QUỐC GIA

Ukraine rất cần số tiền $400 triệu để tăng cường phương tiện quốc phòng trước sự đe dọa xâm lăng của Nga. Đặc biệt Ukraine muốn mua hỏa tiến chống chiến xa của Hoa Kỳ, theo lời nói của Tổng Thống Zelenskyy. Ngoài ra, Ukraine cần ngoại viện để cứu trợ dân tị nạn chiến tranh ở miền đông. Hoãn tiền viện trợ cho Ukraine không những làm tăng rủi ro cho Ukraine mà còn hại đến an ninh của Hoa Kỳ, làm lợi cho Nga, chỉ vì quyền lợi cá nhân của Tổng Thống Trump.

Vụ Ukraine trở nên tồi tệ hơn so với vụ Watergate gần năm thập niên trước đây vì lý do an ninh quốc gia bị vi phạm.

HỐI LỘ

Tổng Thống Trump cung cấp cho tổng thống Ukraine tiền và súng đạn, nếu Ukraine tái điều tra ứng cử viên tổng thống của Đảng Dân Chủ Joe Biden và con là Hunter Biden. Đây là một trường hợp tham nhũng và một vi phạm có thể bị luận tội.

Theo cựu Công Tố Viên Patrick Cotter, Trump liên hệ với tổng thống Ukraine có tiềm năng cấu tạo thành tội đòi hối lộ. Ông nói “Cùng một luật quy định rằng hối lộ là một tội và đòi hối lộ cũng là một tội.”

Hối lộ bao gồm trường hợp một viên chức chính quyền đòi hỏi một thứ gì có giá trị để ảnh hưởng đến hành động công cộng. Theo ông Harry Sandick, một cựu công tố viên, Trump đã đòi hối lộ theo điều luật 18 U.S. Code 201, Hối Lộ Viên Chức Chính Phủ và Nhân Chứng.

Tuy nhiên, nhìn theo một khía cạnh khác, Trump đã dùng tiền viện trợ lấy từ tiền thuế của người dân Hoa Kỳ để hối lộ chính phủ Ukraine hầu được trả ơn bằng một cuộc điều tra đối thủ của Trump. Dù tòa sẽ xử theo lối nào, đây cũng là một vụ tham nhũng nghiêm trọng.

Trong cuộc phỏng vấn của CNN vào tối thứ Năm vừa qua, ông Rudy Giuliani, luật sư cá nhân của Trump, cũng đã phải thú nhận rằng thực chất đây là một sự hối lộ.

ĐE DỌA NHÂN CHỨNG

Sau khi vụ Ukraine đổ bể, Tổng Thống gọi viên chức CIA tố cáo sự việc và những viên chức trong chính quyền đưa tin cho nhân viên CIA là gián điệp và sẽ bị xử tử hình vì tội phản quốc. Đảng Dân Chủ coi đây là một hành động đe dọa nhân chứng và cản trở việc điều tra.

Đe dọa nhân chứng có nghĩa là tạo áp lực hay ép buộc nhân chứng không được làm chứng. Nguồn tạo ra sự đe dọa phải liên hệ với bị can. Trong trường hợp này chính Tổng Thống Trump có thể là bị can nếu việc luận tội được tiến hành. Đe dọa nhân chứng là một tôi phạm hình sự nhẹ (criminal misdemeanor) hay nặng (felony). Khi sự đe dọa rõ rệt, nhân chứng sẽ được bảo vệ. Cách đây không lâu, nhà tỉ phú Jeffrey Epstein bị kết án duy trì một đường giây mãi dâm và cũng là một nhân chứng liên quan đến vài nhân vật tên tuổi trong chính quyền Hoa Kỳ. Ông đã chết trong tù và được ghi nhận là tự vẫn, nhưng người ta nghi ngờ ông đã bị giết để bịt miệng nhân chứng.

Ba dân biểu Eliot Engel, Adam Schiff và Elijah Cummings, chủ tịch của các ủy ban Ngoại Giao, Tình Báo và Giám Sát & Cải Tổ của Hạ Viện đã phổ biến một tuyên bố chung:

“Lời phê phán của Tổng Thống hôm nay kết thành một sự đe dọa nhân chứng rất đáng khiển trách và một mưu toan cản trở cuộc điều tra của Quốc Hội về luận tội. Chúng tôi kết án những cuộc tấn công của Tổng Thống và mời những đối tác viên Cộng Hòa cũng làm như vậy bởi vì Quốc Hội phải làm tất cả những gì có thể làm để bảo vệ người tố cáo này và tất cả những người tố cáo khác. Những đe dọa bạo lực từ một người lãnh đạo quốc gia sẽ có ảnh hưởng làm nhụt khí trên toàn bộ tiến trình tố cáo, với những hậu quả nghiêm trọng đối với nền dân chủ và an ninh quốc gia.”

CẢN TRỞ CÔNG LÝ

Theo báo cáo của nhân viên CIA, hiện nay vẫn còn được dấu tên, các luật sư của Nhà Trắng đã ra lệnh cho nhân viên Nhà Trắng thuyên chuyển tất cả những hồ sơ ghi âm của cuộc điện đàm giữa hai tổng thống Hoa Kỳ và Ukraine vào một hệ thống riêng biệt chỉ dành cho những tài liệu an ninh quốc gia tối mật. Ông Larry Pfeiffer, chuyên viên tình báo, cựu giám đốc White House Situation Room dưới thời Tổng Thống Obama, cho biết “Đây là việc rất không bình thường.” Ông Duncan Levin, cựu Công Tố Viên của New York nói rằng “Đây có thể là một việc cản trở công lý.”

Hiện nay chưa xác nhận ai đã làm quyết định di chuyển hồ sơ. Tầm quan trọng của những hồ sơ này cũng sẽ giúp xác định cản trở công lý có vi phạm hay không.

Theo Dân Biểu Jamie Raskin, cựu giáo sư về luật hiến pháp, hiện là một thành viên của Ủy Ban Tư Pháp Hạ Viện, nói rằng “Cố gắng lấm liếm sự hiện diện của cuộc điện đàm là một việc cản trở công lý rõ ràng.”

Ngoài ra, khi Tổng Thanh Tra Tình Báo Michael Atkinson trình sự việc lên Bô Trưởng Tư Pháp Bill Barr. Ông này tìm cách ếm nhẹm đi và khuyến cáo không chuyển hồ sơ tố giác của nhân viên CIA cho Quốc Hội. Văn Phòng Cố Vấn Pháp Lý của Bộ Tư Pháp cũng đưa ra ý kiến tương tự. Do đó, Bộ Trưởng Tư Pháp được ghi nhận trong báo cáo của nhân viên CIA là đã tìm cách che dấu sự việc.

Quyền Giám Đốc Tình Báo Quốc Gia Joseph Maguire đã kịp thời báo cáo cho Ủy Ban Tình Báo của Hạ Viện và Thượng Viện của Quốc Hội. Ô. Maguire khai rằng Bộ Tư Pháp (Office of Legal Counsel và Criminal Division) cũng như Văn Phòng Cố Vấn của Nhà Trắng đều muốn ếm nhẹm sự việc. Tại cuộc điều trần trước Quốc Hội, ông Maguire cho thấy một điều rất rõ là toàn bộ ngành hành pháp dưới quyền Tổng Thống Trump đều bị ô nhiễm bởi tham nhũng.

NHẬN ĐỊNH CỦA NHỮNG CHUYÊN GIA PHÁP LÝ

Trong tuần vừa qua báo chí đã phỏng vấn một số chuyên gia pháp lý về vụ Ukraine. Đa số nhận định rằng cuộc điện đàm giữa Tổng Thống Trump và Tổng Thống Zelenskyy rõ ràng cho thấy ông Trump đã vi phạm những tội nghiêm trọng.

GS Laurence Tribe chuyên về luật hiến pháp của trường Luật Khoa tại Đại Học Harvard đã nhận xét rằng cuộc điện đàm đủ cho thấy những tội nghiêm trọng đã xẩy ra, dù rằng không có thêm bằng chứng nào khác. Ngay cả cho những ai tìm tòi bằng chứng về một sự trao đổi giữa hai bên cũng phải hài lòng khi nghe qua cuộc nói đàm thoại này. Đối với một tổng thống dùng chính sách ngoại giao và sức mạnh quân sự để câu mong một sự giúp đỡ bất hợp pháp của một nước ngoài để theo đuổi một đối thủ chính trị trong chiến dịch tái tranh cử tự nó là một tội nghiêm trọng. Lôi cuốn một luật sư cá nhân và một bộ trưởng Tư Pháp vào việc lạm dụng quyền thế làm tội lỗi nghiêm trọng hơn.

GS David Alan Sklansky thuộc Trường Luật của Đại Học Standford nói rằng nếu đây không là một sự lạm dụng quyền lực của một tổng thống – theo ngôn ngữ Hiến Pháp, một “tội phạm nghiêm trọng” - để ép buộc một nhà lãnh đạo ngoại quốc điều tra hình sự một trong những đối thủ chính trị chính, thì rất khó có thể nói cái gì có thể tạo thành một vi phạm có thể luận tội được.

Trump và những người hỗ trợ ông bào chữa rằng không có áp lực và không có trao đổi. trong cuộc đàm thoại. Điều này không thuyết phục. Thứ nhất, Hiến Pháp không đòi hỏi sự trao đổi. Thôi thúc một nhà lãnh đạo nước ngoài điều tra một đối thủ chính trị là một sự lạm dụng chức vụ tổng thống ngay cả không có sự đe dọa hay áp lực. Thứ hai, thật khá rõ ràng rằng ông Trump đã áp lực ông Zelenskyy - Một phần bởi chính những điều ông Trump nói, và một phần vì nội dung của cuộc đàm thoại.

Ông Richard Painter, luật sư về nguyên tắc đạo đức chính của Nhà Trắng dưới thời Tổng Thống George W. Bush, nhận định rằng đây là một cố gắng rõ rệt của ông Trump lạm dụng chức vụ để tranh thủ sự giúp đỡ của một nhà lãnh đạo ngoại quốc để điều tra Joe Biden, một đối thủ chính trị của Trump ở Hoa Kỳ, tạo lợi ích chính trị cho Trump. Trump cũng đề cập tới Robert Muller và cuộc điều tra về sự can thiệp của Nga - hiện nay còn đang tiếp diễn – và yêu cầu Ukraine giúp về cuộc điều tra này, một vấn đề mà Trump đã cản trở công lý như đã trình bầy trong phần II của phúc trình Muller.

Đây rõ ràng là một vi phạm có thể luận tội. Thêm vào đó là những vi phạm có thể luận tội khác bao gồm bất tuân trát của Quốc Hội, nhận tiền thù lao trong và ngoài nước bất hợp hiến, những vi phạm tài chánh hình sự trong chiến dịch tranh cử mà hiện nay những tòng phạm của ông Trump đang bị khởi tố tại tòa án liên bang ở phân khu phía nam của New York, đe dọa báo chí và nhiều vi phạm khác.

GS Corey Brettschneider, chuyên gia về chính trị học tại Đại Học Brown, cho rằng hồ sơ ghi lại cuộc nói chuyện điện thoại của Trump với Tổng Thống Ukraine đã đủ để có thể luận tội. Đây là một thí dụ rõ rệt về tổng thống dùng vị thế đứng đầu ngành hành pháp để thao túng luật pháp hầu đoạt được lợi ích chinh trị cho chính bản thân. Cuộc tranh luận công khai sẽ chú trọng đến một số vấn đề như có sự trao đổi nào giữ đôi bên hay không, có vi phạm hình sự nào xẩy ra hay không. Những vấn đề này thuộc phạm vi xét sử của tòa án; luận tội là vấn đề của Quốc Hội, và chỉ riêng Quốc Hội mà thôi. Những nguyên tắc để luận tội là tổng thống có vi phạm lời thề nhậm chức hay không, có phá hoại giá trị của Hiến Pháp hay không. Trường hợp của Trump rất rõ. Thay vì thi hành luật pháp một cách nghiêm chỉnh, bênh vực công lý một cách vô tư cho tất cả mọi người và bào đảm không ai ngồi trên pháp luật, Trump đã âm mưu với một chính phủ ngoại quốc để thao túng luật pháp cho những mục tiêu đảng phái. Đây rõ ràng là một “tội nghiêm trọng” và một tương phản đối với sự chấp hành nghiêm chỉnh.

Ngoài cuộc đàm thoại Ukraine, khả năng cản trở công lý của Trump đã được chi tiết hóa trong phúc trình Muller, bao gồm việc không báo cáo Nga can thiệp vào cuộc bầu cử và tìm kiếm bản quyền trí tuệ của Trung Quốc trong lúc làm tổng thống cùng với những vi phạm thù lao khác. Tất cả đòi hỏi sự nghiên cứu cặn kẽ của Quốc Hội và có thể thấy đủ điều kiện bị luận tội.

KẾT LUẬN

Vụ Nga can thiệp vào cuộc bầu cử 2016 vừa lắng dịu, nay lại xẩy ra vụ tai tiếng Ukraine. Đây thật là một điều vô cùng bất hạnh. Những bằng chứng vi phạm luật pháp của vụ Ukraine không thể tranh cãi. Những vi phạm nghiêm trọng của Tổng Thống Trump không thể bào chữa được. Dân chúng và các chính trị gia Hoa Kỳ cần nghe theo những nhận định vô tư của những chuyên gia pháp lý và các học giả để có một suy nghĩ độc lập phi đảng phái.

Theo nguồn tin của CBS, tình đến cuối tuần này, Hạ Viện đã có đủ túc số gồm 219 dân biểu Dân Chủ, một dân biểu Cộng Hòa và một dân biểu độc lập trên tổng số 435 dân biểu của Hạ Viện, ủng hộ quyết định luận tội Tổng Thống Trump. Những con số này ước đoán sẽ tăng. Trước sự phẫn nộ của dân chúng đối với vụ Ukraine, các nhà lập pháp của Đảng Cộng Hòa cũng sẽ phải nhập cuộc, nếu không họ sẽ gặp khó khăn trong cuộc bầu cử 2020.

CBS News cuối tuần này vừa phổ biến kết quả cuộc điều nghiên phản ứng của quần chúng về vụ tai tiếng Ukraine. 55% dân chúng Hoa Kỳ ủng hộ cuộc điều tra luận tội so với 45% chống. 42% dân chúng nhận định rằng Tổng Thống Trump xứng đáng bị luận tội so với 36% nghĩ ông Trump không đáng bị luận tội, và 22% nói quá sớm để kết luận. 41% dân chúng nghĩ rằng những hành động của Tổng Thống Trump về vụ Ukraine là bất hợp pháp, 31% cho rằng những hành động của ông là không thích đáng nhưng hợp pháp, và 28% nghĩ rằng hành động của Tổng Thống Trump thích đáng.

Chủ Tịch Hạ Viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi hôm 28/9/2019 nói rằng làn sóng công luận đang chuyển sang ủng hộ việc điều tra luận tội chống lại Tổng Thống Trump sau khi dân chúng có đầy đủ tin tức hơn về vụ Ukraine.

Tổng Thống Trump đã thoát khỏi việc luận tội sau vụ Nga can thiệp sâu rộng vào cuôc bầu cử 2016 với sự che chở của Đảng Cộng Hòa. Sau đó Đảng Cộng Hòa liên tục từ chối đề nghị của Đảng Dân Chủ thiết lập kế hoạch ngăn ngừa những vụ can thiệp tương tự trong tương lai. Đó có thể là một phần lý do khiến ông Trump lại tái vi phạm luật lệ bầu cử qua vụ Ukraine.

Luận tội là một giải pháp sau cùng để cách chức một nhân vật hành pháp lạm dụng quyền hành và không còn được tín nhiệm và để bảo vệ hiến pháp. Hành động của Tổng Thống Trump sau gần ba năm nắm quyền cho thấy ông thuộc về loại người này. Không những vậy, ông còn tỏ ra là một người có khuynh hướng độc tài, nguy hiểm cho nền dân chủ của Hoa Kỳ. Vụ Watergate chỉ thu hẹp trong nội bộ, không đáng kể so với vụ Nga và vụ Ukraine xẩy ra vọn vẹn trong thời gian chưa tới ba năm. Do đó, luận tội Tổng Thống Trump là một điều cần thiết.

Sau cùng Tổng Thống Donald Trump đã bị xập vào bẫy do chính ông xây dựng lên. Số phận của Tổng Thống Trump sẽ có thể được định đoạt trong ba tháng tới.