7371 - Sự kiện Thủ Thiêm: “Nếu là tôi, tôi cũng chống các anh!”

Thảo Vy

Ông Nguyễn Thiện Nhân gặp các sơ Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm. Ảnh: Tuổi Trẻ

Bên lề Hội nghị lần thứ 14 Ban chấp hành Đảng bộ huyện Hóc Môn (TP.HCM) khóa XI nhiệm kỳ 2015-2020 ngày 31-7, trước câu hỏi của phóng viên vì sao kết luận của Thanh tra Chính phủ chậm so với dự kiến ngày 15-7, Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Thiện Nhân cho biết việc chậm kết quả thanh tra nằm ngoài ý muốn của TP.HCM. Hiện TP.HCM cũng mong sớm có kết quả thanh tra này.

Chuyện luật

Theo Kết luận thanh tra 445/KL-TTCP-KTI ngày 6-8-2008, Quyết định 1997/QĐ-UB ngày 10-5-2002 của Chủ tịch UBND TP.HCM thu hồi, giao đất xây dựng khu đô thị mới Thủ Thiêm do Phó chủ tịch UBND TP.HCM ký có sai sót về hình thức ban hành; còn về nội dung, việc thu hồi và giao đất (621,4328ha) và thời điểm giao đất (ngày 10-5-2002) theo Quyết định là đúng.

Luật sư Lê Trung Phát, Đoàn Luật sư TP.HCM, bình luận: “Căn cứ vào điểm b khoản 3 điều 1 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 1996 quy định “Quyết định, chỉ thị của ủy ban nhân dân” là văn bản quy phạm pháp luật. Như vậy quyết định của chủ tịch UBND không phải là văn bản quy phạm pháp luật.

Bên cạnh đó,theo quy định tại khoản 5 điều 1 Luật Đất đai sửa đổi 2001 (sửa đổi điều 23 Luật Đất đai năm 1993) cũng quy định trường hợp giao đất để sử dụng vào mục đích không phải là sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp thì sẽ thuộc về UBND tỉnh, thành trực thuộc trung ương chứ không thuộc thẩm quyền của chủ tịch UBND tỉnh, thành trực thuộc trung ương.

Đối chiếu với hai quy định trên, quyết định của chủ tịch UBND TP.HCM về việc thu hồi và giao đất xây dựng khu đô thị mới Thủ Thiêm là trái pháp luật, cụ thể là không đúng thẩm quyền, và vì thế nên không có giá trị thi hành”.

Đó là một trong những lát cắt khi câu chuyện Thủ Thiêm được luật sư phân tích về mặt pháp luật.

“Nếu là tôi, tôi cũng chống các anh!”

Ở giác độ truyền thông của hệ thống báo chí nhà nước, không mấy bất ngờ khi ông cựu chủ tịch UBND TP.HCM Võ Viết Thanh lại ‘biến mất’ cùng ‘tấm bản đồ’ quy hoạch Thủ Thiêm ban đầu được Thủ tướng Võ Văn Kiệt phê duyệt.

“Sáng 7-5-2018, trong một dịp tình cờ, tôi gặp nguyên Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng và nguyên Bí thư Thành ủy TP.HCM Lê Thanh Hải. Tôi hỏi ông Hải rằng, “tại sao lúc đó lại ký thay quyết định của Thủ tướng”? Tôi cũng hỏi thêm: “Nếu không xin ý kiến của Thủ tướng, phải bác bỏ Quyết định (QĐ) 6565 và những QĐ sau này về quy hoạch Thủ Thiêm?”. Ông Hải xác nhận với tôi, ký QĐ đó, ông Nguyễn Văn Đua sai”. Ông Võ Viết Thanh đã kể với báo chí như vậy.

Đồ họa quy hoạch Thủ Thiêm. Ảnh: Sasaki Associates

Cũng câu hỏi đó, ông Nguyễn Tấn Dũng trả lời ông Võ Viết Thanh, rằng thời điểm đó, ông là Phó Thủ tướng. Chính phủ có ủy quyền cho thành phố ra văn bản khác, điều chỉnh quy hoạch tổng mặt bằng khu đô thị mới Thủ Thiêm. Văn bản đã được sự đồng ý của Thủ tướng khi đó là Phan Văn Khải.

Ông Võ Viết Thanh kể: “Tôi có biết chuyện người dân đi phản đối. Khi nghe có bộ phận người dân Thủ Thiêm được đưa về định cư quận 12, tôi liền nói với lãnh đạo thành phố: Dứt khoát không thể chấp nhận. Nếu là tôi, tôi cũng chống các anh. Tái định cư là phải tại chỗ, hoặc xê dịch chút đỉnh thôi. Đưa họ đi xa như vậy, đất ở đây ai sử dụng?.

Bên cạnh đó, giải tỏa nhà thì phải đền bù cho người dân thỏa đáng, nơi tái định cư phải tốt hơn nơi ở cũ. Ví dụ, người nghèo chỉ có cái chòi dựng 20 m2. Khi đưa người nghèo đi tái định cư mà chỉ cấp có 20 m2 như nơi họ từng ở, thì xem sao được. Rồi bắt người dân phải xây nhà 3-4 tầng theo chuẩn của khu phố, nếu trong 6-12 tháng không làm thì bị thu hồi đất, nhưng người nghèo thì lấy tiền đâu ra để xây nhà 3-4 tầng. Đó là bất cập”.

Nếu chính quyền sai thì sửa sai như thế nào về Thủ Thiêm?

Hòa thượng Thích Không Tánh, Viện chủ chùa Liên Trì (đã bị cưỡng chế đập bỏ) chia sẻ rằng ông chỉ muốn gìn giữ một ngôi chùa đã gần 100 năm ở vùng đất Thủ Thiêm. Nếu phải di dời, chùa Liên Trì cũng cần đúng cái điều mà ông Võ Viết Thanh nói ở trêm, đó là “tái định cư xê dịch chút đỉnh thôi”. Chứ còn dời chùa Liên Trì về khu vực Cát Lái giáp với Đồng Nai, vừa xa xôi địa lý, vừa lấy tiền đâu ra để mà tạo dựng lại chùa?

Và hòa thượng Thích Không Tánh tuy cũng “dứt khoát không thể chấp nhận”, nhưng là vị chân tu, ông không thể như cựu tướng công an Võ Viết Thanh là “chống đến cùng”. Hiện tại ở nơi từng hiện diện chùa Liên Trì, sau giải tỏa vào tháng 9-2016, đến nay vẫn là bãi đất hoang.

Trong một diễn biến khác, bất chấp chuyện kết luận của Thanh tra Chính phủ về quy hoạch khu đô thị Thủ Thiêm công bố sẽ như thế nào, mới đây Sở Tài nguyên - Môi trường TP.HCM vừa đưa ra thông tin là từ nay đến cuối năm 2018, Trung tâm phát triển quỹ đất thành phố sẽ đưa ra bán đấu giá hơn 28 khu đất, nhà với diện tích gần 40 ha. Trong số đó có hơn 5.000 căn hộ và hàng chục nền đất tái định cư cùng nhiều khu đất giá trị cao, như 9 lô đất thuộc khu chức năng số 1 và khu đất ký hiệu 7-1 thuộc khu đô thị mới Thủ Thiêm (quận 2), với tổng diện tích hơn 14 ha.

Nếu mai đây kết luận của Thanh tra Chính phủ cho biết những người dân Thủ Thiêm đã cương quyết không chấp nhận di dời, bàn giao mặt bằng xây dựng khu đô thị mới Thủ Thiêm trong nhiều năm qua là đúng, là có căn cứ pháp lý, thì liệu các hộ dân cư khác đã phải chịu cảnh cưỡng chế giải tỏa – như chùa Liên Trì chẳng hạn, liệu chính quyền có trả lại tài sản đất đai cùng những tháng năm 'trôi sông lạc chợ' chịu cảnh oan khuất của người dân?