Thành phố bị biến mất Tenea
được phát hiện vào tháng 10/2018 tại vùng Peloponnesos của Hy Lạp
Một trong những nhà khảo cổ học hàng đầu của Hy Lạp, Eleni Korka, gần đây đã đạt được khám phá to lớn nhất trong sự nghiệp 40 năm của mình: thành phố huyền bí Tenea, nơi được các tù binh thành Troy xây dựng nên. Đó là khi tôi đang lái xe qua những ngọn đồi nhấp nhô và cây cối sum suê ở vùng Peloponnesos của Hy Lạp trong một ngày hè nóng nực.
"Hãy nhìn hết thảy bình nguyên này," bà Eleni Korka lái xe chở tôi nói, ra hiệu chỉ ra ngoài cửa sổ.
Bên trái chúng tôi là một khu vực bằng phẳng rộng lớn được bao phủ với những cây ô liu và lùm cây bụi. Nơi nó kết thúc, quang cảnh biến đổi hoàn toàn thành những ngọn núi có rừng bao phủ.
Được nhắc đến trong truyền thuyết
"Thành phố Tenea chiếm hết toàn bộ nơi này," bà nói với tôi. "Nó nằm trên mực nước biển và có gió mát, cho nên có lẽ cung điện mùa hè đã được xây dựng ở đây". Bà chỉ vào một nhà hàng truyền thống nằm gọn dưới một ngọn đồi độc đáo gần như hình vuông. "Và nhà hàng này được xây dựng dưới một cối xay nước," bà nói.
Korka là một trong những nhà khảo cổ học hàng đầu của đất nước. Là người Mỹ gốc Hy Lạp, gần đây bà đã có được khám phá lớn nhất trong sự nghiệp 40 năm của mình.
Thành phố mất tích Tenea, vốn được nhắc đến trong rất nhiều thần thoại và văn bản lịch sử Hy Lạp, như truyền thuyết cổ xưa về Oedipus, vị vua huyền thoại của xứ Thebes, người đã vô tình giết và cưới mẹ, đã được bà và đội ngũ của bà phát hiện hồi tháng 10 năm ngoái - nó bị chôn vùi dưới những cánh đồng chúng tôi đang chạy ngang qua.
Theo truyền thuyết, thành phố do người dân thành Troy thành lập vào khoảng năm 1.100 trước Công nguyên và do các tù binh xây dựng nên.
JESSICA BATEMAN
Họ chọn địa điểm này vì nó nằm trên con đường nối giữa Corinth và khu dân cư cổ Mycenae.
Oedipus được cho là đã được nuôi dưỡng ở đây sau khi bị đem đi cho từ lúc còn là hài tử. Và nó là một trong những thành phố lớn nhất và sung túc nhất ở khu vực Corinthia cổ nằm về phía bắc Peloponnese.
Tuy nhiên, cho đến nay, không ai có thể tìm ra vị trí chính xác của nó - cũng như lý do tại sao nó biến mất.
Công cuộc tìm kiếm Tenea bắt đầu vào năm 1984.
Lúc đó, khi Korka chỉ mới vào nghề được năm năm thì bà nhận được cuộc gọi từ một số dân làng vốn đang đào kênh dẫn nước. Họ đã đào trúng một chiếc quách cổ xưa và làm vỡ nó ra làm đôi. Korka đến để xem.
"Ngay vào giây phút tôi nhìn thấy nó, tôi đã hiểu rằng đó là một thứ gì đó rất đặc biệt," bà kể lại. "Đôi khi, vật phát hiện ra mang tính kết nối với một ai đó. Nó gần như mang tính tâm linh."
Chiếc quan tài hình chiếc bình có những bức vẽ sư tử tinh xảo ở bên trong và chứa một bộ xương và đồ cúng cho người quá cố. "Chúng tôi không có chiếc quách nào khác với hình vẽ như thế," bà giải thích. "Chúng tôi cũng không biết những bức tranh cổ trông như thế nào, chúng tôi không có mẫu nào khác từ thời cổ đại."
Khởi đầu khó khăn
Korka biết rằng Tenea được cho là ở khu vực này, dựa trên ghi chép của các nhà sử học cổ đại, theo đó nói nó nằm đâu đó giữa Corinth và Mycenae. Nhưng do tuổi còn trẻ, thiếu kinh nghiệm và thiếu bằng chứng khiến bà không thể có được giấy phép khai quật.
"Tôi không có được sự tự tin hay khả năng tranh luận về lý do tại sao điều này lại quan trọng đến thế - nó mang tính trực giác nhiều hơn," bà nói.
Tuy nhiên, những kẻ buôn lậu cổ vật đã biết về địa điểm này trong nhiều năm và thường trả tiền cho nông dân địa phương để lấy những chiếc bình và đồng tiền mà họ tình cờ phát hiện được.
Hồi năm 2010, Korka đã làm việc bên cạnh cảnh sát và những người chỉ điểm để ngăn chặn việc bán bất hợp pháp hai bức tượng đã bị lấy trộm ở gần đó.
"Những bức tượng này đã chứng minh Tenea là một thành phố rất nổi bật với trình độ nghệ thuật cao," bà nói. Cuối cùng bà cũng được cấp phép đào xới trong khu vực, và vào năm 2013, cuộc khai quật bắt đầu.
Chúng tôi ghé qua ngôi làng Chiliomodi gần đó để ăn bánh và uống cà phê.
Những ngôi nhà cổ nhất ở đây được xây dựng khoảng 200 năm trước và Korka giải thích rằng nhiều ngôi nhà trong số này đã dùng đá cổ, có khả năng từ tàn tích của Tenea, nằm quanh đó.
JESSICA BATEMAN
Nhà thờ địa phương có hình ảnh chạm khắc trên tường về vị thần làm rượu và sân khấu Hy Lạp cổ đại, Dionysus. "Chúng tôi nghĩ rằng đó là một phần của một nhà hát cổ mà chúng tôi vẫn đang tìm kiếm," bà cho biết.
Làng Chiliomodi là một nơi yên bình, xinh đẹp, phần lớn không bị ảnh hưởng bởi du lịch.
Việc phát hiện ra thành phố cổ gần đó đã mang lại năng lượng và sự phấn khích cho cộng đồng ở đây. Trong tiệm bánh, tôi để ý thấy những chai dầu ô liu địa phương có tên là "Tenea", và có một cửa hàng cùng tên sắp được mở gần đó.
Korka cùng các đồng nghiệp của bà, Konstantinos Lagos và Antonio Corso, cũng đang đi chung xe với chúng tôi, cho tôi biết rằng dự án không đi theo đúng kế hoạch khi bắt đầu. "Chúng tôi chỉ có ít người và ngân quỹ rất ít," họ nói.
Thành phố thịnh vượng
Một cuộc khảo sát địa vật lý khu vực được tiến hành bởi một bên thứ ba sử dụng công nghệ. Nhưng khi họ bắt đầu đào, họ không tìm thấy gì - những hình dạng nhìn thấy trong cuộc khảo sát là do đất đá vôi tạo ra.
"Vì vậy, chúng tôi đã quay trở lại nơi tìm thấy chiếc quách đầu tiên," bà nói. "Gần đó, chúng tôi tìm thấy khoảng 40 cái khác. Chúng cứ tiếp tục xuất hiện từ dưới lòng đất từng cái một. Nó giống như chuyện cổ tích Alibaba."
Tiếp theo, họ phát hiện ra một phần của một con đường cổ, và con đường này đưa cả nhóm đến một lăng mộ La Mã từ khoảng năm 100 trước Công nguyên, trong đó nhiều thế hệ của một gia đình đã được chôn cất, cộng với một bể nước có lẽ được sử dụng cho các nghi thức và hiến tế.
"Chúng tôi biết nơi này nằm ngoài thành phố, vì vậy chúng tôi quyết định đào lên phía bắc thay vì đào chỗ đó."
Tháng 10 năm ngoái, những ngôi nhà đã được phát hiện và nhóm nhận ra rằng cuối cùng họ đã tìm thấy thành phố. "Hầu hết những hiện vật tìm thấy ở phần bề mặt đã bị những kẻ cướp bóc lấy đi," Lagos nói. "Tuy nhiên, phần lớn thành phố thực tế nằm sâu 2-3 mét dưới lòng đất."
Chúng tôi dừng lại ở một ngôi nhà ở làng Chiliomodi vốn đang được sử dụng làm trung tâm bảo tồn.
Nhóm đã khai quật trong tháng 9 và tháng 10, và trong thời gian còn lại của năm, họ phân tích các hiện vật và nghiên cứu các văn bản lịch sử.
Lagos cho tôi biết rằng một số lượng lớn tiền xu đã được tìm thấy ở nơi này, chứng tỏ Tenea từng là một nơi rất giàu có.
"Chúng tôi đã tìm thấy khoảng 200 - thường con số này chỉ đạt được sau nhiều năm khai quật," ông nói.
Ông cho tôi xem những đồng xu giả bằng vàng lá mà có lẽ đã được chôn cùng người quá cố như một món quà cho người chèo thuyền ở thế giới bên kia.
"Hầu hết mọi người [vào thời điểm đó] được chôn cất với tiền xu," ông cho biết. "Tuy nhiên, ở Tenea, họ dùng vàng."
Những phát hiện khác bao gồm bình hoa được vẽ tinh xảo, những lồng đèn có chạm khắc và dụng cụ kim loại của các vận động viên (dùng để cạo đi lớp dầu mà họ dùng để làm sạch cơ thể), khiến cả nhóm tin rằng ở đó có một vận động trường mà họ chưa tìm thấy.
"Hầu như tất cả mọi thứ ở Tenea đều độc đáo," Korka nói.
Bí ẩn chưa có lời giải
Điều này chứng minh những gì nhóm đã biết về xã hội từ các ghi chép lịch sử. "Người dân ở đây rất khác biệt - họ là người Troy. Họ có bản sắc riêng," Korka nói.
Bên cạnh việc đến từ một nơi khác - thành phố Troy nằm ở Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay, cách khoảng 600km - những phát hiện cho đến nay cho thấy họ sử dụng phong cách gốm sứ khác và có truyền thống chôn cất khác với những người dân sống ở Corinth và Mycanae gần đó. Chẳng hạn như đồng xu thì được đặt lên ngực chứ không phải trong miệng như tập tục thường thấy ở những nơi khác ở Hy Lạp cổ đại.
JESSICA BATEMAN
Nhưng một trong những bí ẩn lớn nhất quanh Tenea là tại sao nó biến mất.
Hầu hết các thành phố lớn khác của Hy Lạp cổ đại, như Sparta, Athens và Corinth, vẫn có người sinh sống cho đến ngày nay. Thật là bất thường là một thành phố lớn như Tenea - có lẽ có khoảng 100.000 cư dân - lại bị bỏ hoang hoàn toàn, và không ghi chép lịch sử nào cho thấy manh mối tại sao.
Chúng tôi quay trở lại xe và lái về phía những ngọn núi, trong khi Lagos bắt đầu giải thích giả thiết của nhóm.
"Chúng tôi biết Alaric, vua của người Visigoth, đã tấn công Hy Lạp vào năm 397," ông nói. "Các sử gia tin rằng ông đã phá hủy các thành phố, một phần là để tìm châu báu, nhưng cũng để truyền bá Kitô giáo. Chúng tôi đã phát hiện một đồng tiền do thần dân của Alaric phát hành."
Tuy nhiên, đó chưa phải là kết thúc của câu chuyện về Tenea. "Chúng tôi đã tìm thấy bằng chứng có người sinh sống 200 năm sau đó, nhưng có vẻ như Tenea đã mất đi rất nhiều sự sung túc," ông nói tiếp, và giải thích rằng những phát hiện từ thời kỳ này không hoành tráng hoặc có giá trị như những thời kỳ trước đó. "Nhưng sau đó, không có gì."
JESSICA BATEMAN
Chiếc xe leo lên con đường quanh co. Chúng tôi thấy được quang cảnh ngoạn mục của những ngọn núi và đồng bằng nơi Tenea nằm trên. Chúng tôi dừng lại ở một tu viện xinh đẹp, đổ nát có từ thời Byzantine.
"Chúng tôi biết người Slav (Sla-vơ) đã xâm chiếm khu vực này vào khoảng thời gian đó. Chúng tôi tin rằng người dân Tenea đã từ bỏ thành phố và chạy đến những ngọn đồi này," ông nói và ra dấu xung quanh chúng tôi.
Người ta tin rằng các bộ lạc Slav từ vùng Ấn-Âu đã tấn công khu vực và xung đột dữ dội với người dân địa phương, do đó có vẻ cư dân Tenea cho rằng các ngọn đồi an toàn hơn.
Có nhiều dòng nước xung quanh thành phố, và khi không có ai coi sóc, chúng làm ngập nơi này trong phù sa, cuối cùng biến thành bùn đất bao phủ thành phố.
Khám phá của Tenea đã giải thích được nhiều bí ẩn, chẳng hạn như thành phố nằm ở đâu và có lẽ tại sao nó bị bỏ hoang.
Nhưng đối với nhóm, điều lý thú nhất là những bí ẩn nó vẫn còn cất giấu.
Họ mong đợi sẽ tìm thấy thêm nhiều ngôi nhà, đền thờ, một nhà hát và một khu chợ nữa trong những năm tới.
"Nó giống như một tảng băng trôi và chúng tôi chỉ mới tới được bề nổi," Lagos nói. "Nó sẽ tiếp tục cho chúng ta những phát hiện thú vị trong 100 năm tới."
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét