Ngày 04/08/1914: Mỹ tuyên bố trung lập trong Thế chiến I

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

                     Tổng thống Mỹ Woodrow Wilson

Vào ngày này năm 1914, khi Thế chiến I bùng nổ ở châu Âu, Tổng thống Woodrow Wilson đã chính thức ra tuyên bố về tình trạng trung lập của Mỹ, một lập trường được đa số người Mỹ ủng hộ.

Hy vọng ban đầu của Wilson rằng Mỹ có thể “vô tư trong suy nghĩ cũng như hành động” đã sớm bị vô hiệu hóa khi người Đức tìm cách cô lập quần đảo Anh. Anh là một trong những đối tác thương mại thân thiết nhất của Mỹ, và căng thẳng đã nảy sinh giữa Mỹ và Đức khi một số tàu Mỹ đến Anh bị làm cho hư hỏng hoặc bị đánh chìm bởi ngư lôi của Đức.

Tháng 02/1915, Đức tuyên bố chiến tranh không hạn chế đối với tất cả các loại tàu đi vào vùng chiến sự xung quanh nước Anh, dù tàu đó có trung lập hay không. Một tháng sau, Đức tuyên bố rằng một tàu tuần dương của Đức đã đánh chìm tàu William P. Frye, một tàu tư nhân Mỹ đang trên dường chuyên chở ngũ cốc tới Anh thì bỗng dưng biến mất. Tổng thống Wilson rất tức giận, nhưng chính phủ Đức đã xin lỗi và gọi cuộc tấn công này là một sự nhầm lẫn đáng tiếc.

Đầu tháng 05/1915, một số tờ báo tại New York đã đưa ra cảnh báo của Đại sứ quán Đức tại Washington rằng những người Mỹ trên các tàu của Anh hoặc của khối Đồng minh Hiệp ước trong vùng chiến sự sẽ phải chấp nhận nguy hiểm. Thông báo này được đặt trên cùng một trang với quảng cáo cho việc hạ thủy sắp tới của tàu chở hàng Lusitania do Anh sở hữu, đi từ New York tới Liverpool. Ngày 07/05, chiếc Lusitania bị trúng ngư lôi phóng đi mà không cảnh báo từ tàu ngầm Đức ngoài khơi bờ biển Ireland. Trong số gần 2.000 hành khách, 1.201 người đã thiệt mạng, trong đó có 128 người Mỹ.

Sau này, người ta tiết lộ rằng Lusitania đã mang khoảng 173 tấn vũ khí chiến tranh cho Anh, và Đức đã trích dẫn nó làm lý do biện minh cho cuộc tấn công. Mỹ đã gửi ba tin nhắn tới Berlin để phản đối hành động này, và Đức đã xin lỗi và cam kết chấm dứt chiến tranh tàu ngầm không hạn chế. Tuy nhiên, vào tháng 11, một tàu U-boat của Đức đã đánh chìm một tàu Ý mà không báo trước, giết chết 272 người, trong đó có 27 người Mỹ. Dư luận tại Mỹ bắt đầu chuyển sang chống Đức.

Cuối tháng 3, Đức đã đánh chìm bốn tàu buôn của Mỹ, và vào ngày 02/04, Tổng thống Wilson xuất hiện trước Quốc Hội và kêu gọi tuyên chiến với Đức. Ngày 04/04, Thượng viện đã bỏ phiếu đồng ý tuyên chiến với Đức, với tỷ lệ 82 trên 6. Hai ngày sau, Hạ viện đã thông qua tuyên bố này bằng một cuộc bỏ phiếu với tỷ lệ 373 trên 50, và Mỹ đã chính thức bước vào Thế chiến I.

Ngày 26/06, 14.000 lính bộ binh Mỹ đầu tiên đã đổ bộ vào nước Pháp để bắt đầu việc huấn luyện chiến đấu. Sau bốn năm bế tắc đẫm máu dọc Mặt trận phía Tây, việc người Mỹ – được trang bị đầy đủ – gia nhập vào cuộc chiến đã trở thành bước ngoặt lớn. Đến thời điểm chiến tranh kết thúc vào ngày 11/11/1918, đã có hơn 2 triệu lính Mỹ phục vụ trên chiến trường Tây Âu, và khoảng 50.000 người trong số họ đã thiệt mạng.