Ngày 05/01/1976: Pol Pot đổi tên Campuchia

Biên dịch: Nguyễn Huy Hoàng

Nguồn: “Pol Pot renames Cambodia,” History.com

 

Pol Pot

Vào ngày này năm 1976, nhà lãnh đạo Khmer Đỏ Pol Pot công bố một bản hiến pháp mới đổi tên của Campuchia thành Campuchia Dân chủ (Democratic Kampuchea) và hợp pháp hóa chính quyền cộng sản của mình. Trong ba năm sau đó, chế độ tàn bạo của Pol Pot đã đưa đất nước trở lại thời Trung Cổ và ước tính gây ra cái chết của khoảng 1 đến 2 triệu người Campuchia.

Pol Pot, tên thật là Saloth Sar, sinh năm 1925 trong một gia đình Campuchia tương đối khá giả, tham gia phong trào cộng sản khi đang học tập tại Paris. Sau khi trở về Campuchia, đất nước giành được độc lập từ tay Pháp năm 1954, và ông tiến thân trong Đảng Cộng sản vốn có quy mô còn nhỏ và hoạt động ngầm tại quê hương mình. Chịu ảnh hưởng của Mao Trạch Đông, vào giữa những năm 1960, Pol Pot, còn được gọi là Anh Cả, đã thúc đẩy phong trào cộng sản của Campuchia và về sinh sống tại một vùng xa xôi của đất nước với một nhóm những người ủng hộ.

Năm 1970, nhà lãnh đạo Campuchia, Thái tử Norodom Sihanouk, bị lật đổ trong một cuộc đảo chính thân Mỹ. Sau đó Khmer Đỏ, với sự giúp đỡ ban đầu từ những người cộng sản Việt Nam, đã tiến hành một cuộc nội chiến với chính phủ mới của Lon Nol. Đồng thời, Mỹ cũng bắt đầu một chiến dịch ném bom và gửi binh sĩ tới Campuchia để săn lùng quân đội Bắc Việt đang hoạt động ở đây.

Tháng 4 năm 1975, sau 5 năm chiến đấu, quân du kích của Pol Pot lên nắm quyền ở thủ đô Phnom Penh của Campuchia. Kiệt quệ sau những năm xung đột, nhiều người trong số 2 triệu người dân của thành phố này ban đầu đã hoan nghênh Khmer Đỏ như những người giải phóng sẽ mang lại một cuộc cách mạng xã hội. Nhưng thay vào đó, nỗ lực lạc lõng của Pol Pot nhằm xây dựng một xã hội nông nghiệp không tưởng dựa trên nông dân đã trở thành một triều đại khủng bố và diệt chủng kinh hoàng.

Người dân Campuchia bị buộc phải về các vùng nông thôn để làm việc trong các hợp tác xã, bất cứ ai có giáo dục hay của cải đều bị hành quyết. Trường học, báo chí, bệnh viện, văn hóa, tôn giáo, và quyền tư hữu bị bãi bỏ. Hàng chục ngàn người Campuchia đã chết vì đói trong khi vô số người khác thiệt mạng vì bệnh tật và lao động cưỡng bức hoặc bị sát hại.

Tháng 12 năm 1978, sau các cuộc đụng độ biên giới, Việt Nam đưa quân vào Campuchia. Pol Pot chạy sang Thái Lan và lẩn trốn trong các khu rừng rậm ở đó và ở miền Bắc Campuchia trong gần hai thập niên, được bảo vệ bởi quân du kích và quân đội Thái Lan. Năm 1997, sau một cuộc tranh giành quyền lực nội bộ, Pol Pot bị các thành viên trong đảng của mình bắt giữ về tội phản bội. Ông qua đời do già yếu vào ngày 15 tháng 4 năm 1998, chưa bao giờ phải đối mặt với công lý vì những tội ác của mình.