Trung Quốc nói láo gần bằng nhà báo
Vài ba sự thật bị báo chí lãng quên khi nói về Trung Quốc
Hùng Tâm/Người Việt
Chính quyền Hoa Kỳ đang mắc nợ rất nặng.
Tính đến ngày 30 Tháng Ba vừa qua thì nợ “tư nhân” trong và
ngoài nước là hơn 13 ngàn tỷ đô la, khoản nợ của các cơ quan công quyền với
nhau là hơn năm ngàn tỷ. Tổng cộng là: 18 ngàn tỷ 152 triệu 327 ngàn 875 đô la
và 93 xu. Tại sao chúng ta biết đến tận số lẻ như vậy? Vì đây là con số được Bộ
Ngân Khố (Bộ Tài Chánh của các nước khác), tính hàng ngày hàng giờ và niêm yết
trên mạng www.treasurydirect.gov/NP/debt/current cho công chúng gần xa cùng biết.
Trung Quốc cũng mắc nợ rất nặng, mà nợ bao nhiêu và ai nợ ai
thì chúng ta không biết. Cũng như chẳng biết là khối dự trữ ngoại tệ mà nhà nước
Bắc Kinh nắm trong tay là bao nhiêu, đấy là một bí mật quốc gia. Mọi dữ kiện
kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước (quốc doanh) cũng thế. Vì vậy, các chuyên
gia kinh tế mới phải ước tính bằng các cuộc khảo sát kết hợp với những phương
pháp thống kê khá chuyên môn.
Hồ Sơ Người Việt sẽ khởi sự từ sự khác biệt đó, để nói về
chuyện khác.
Nợ nần của Trung Quốc
Cách nay một tháng, viện nghiên cứu của tổ hợp tư vấn về quản
trị McKinsey (thành lập từ 1926, doanh lợi là gần tám tỷ đô la, cố vấn cho 80%
các doanh nghiệp lớn nhất thế giới) vừa công bố một phúc trình về tình hình nợ
nần toàn cầu.
McKinsey kết luận là sau vụ khủng hoảng 2008 vì nợ quá nhiều
thì tình hình chưa cải thiện, các nước còn mắc nợ hơn trước. Phúc trình mấy
trăm trang khá chuyên môn này là tài liệu khó nuốt cho nhà báo. Cho nên chúng
ta ít biết về những rủi ro đang tích lũy đâu đó khi người ta mắc nợ quá nhiều.
Ðáng chú ý trong phúc trình của McKinsey Global Institute là
tình trạng nợ nần của Trung Quốc. Thứ nhất là tăng vọt, thứ hai là lên tới mức
khổng lồ.
Tổng số nợ của Trung Quốc được ước tính khoảng hai ngàn tỷ
100 triệu đô la vào năm 2000, rồi bẩy ngàn tỷ 400 triệu vào năm 2007, trước cuộc
khủng hoảng năm 2008. Trong bảy năm mà tăng hơn gấp ba. Nhưng tới cuối năm 2014
thì tổng số trái khoản ấy lên tới 28 ngàn 200 tỷ đô la (cho dễ hiểu thì đấy là
số 28 trước 12 con số không); trong bảy năm nhân gấp bốn.
Cho năm 2014, sản lượng kinh tế của Trung Quốc được ước lượng
là 10 ngàn đô la. Nghĩa là một quốc gia sản xuất được 10 ngàn mà mắc nợ đến 28
ngàn. Ðấy là vấn đề.
Giới kinh tế thu gọn cho dễ nhớ là tổng số nợ của Trung Quốc
cao bằng 282% của Tổng sản lượng Nội địa GDP. Nhà báo thì viết là 282% GDP. Thế
rồi thôi. Ðấy là vấn đề khác, của truyền thông.
Ðào sâu vào đó, ta mới thấy ra tình hình còn nghiêm trọng và
rắc rối hơn vậy.
Khi phân giải tổng số nợ (28 ngàn tỷ) người ta thấy công
trái của Trung Quốc (nợ của khu vực công quyền) lên tới năm ngàn tỷ rưỡi (55%
GDP). Nợ của các tổ chức tài chánh, thí dụ dễ hiểu là các ngân hàng hay công ty
tín dụng lên tới 65% GDP; của các doanh nghiệp ngoài khu vực tài chánh là 125%
GDP; và của các hộ gia đình là 38% GDP.
Ðể so sánh, bốn tỷ lệ ấy của Hoa Kỳ lần lượt là 89% (công
trái), 36% (tài chánh), 67% (doanh nghiệp) và 77% (gia đình). Nước Mỹ mang tiếng
là mắc nợ, có tổng số nợ lên tới 269% của Tổng sản lượng và nợ nhiều nhất là
công quyền và các hộ gia đình. Trung Quốc mắc nợ nặng nhất trong hai khu vực
kinh doanh tài chánh và không tài chánh, tổng cộng lên tới 190% GDP.
Khi độc giả đã chịu khó đọc tới dòng chữ đầy số này thì cũng
nên biết luôn rằng doanh nghiệp của Trung Quốc không có sổ sách minh bạch và kế
toán rõ ràng.
Khoản nợ lên tới 190% GDP hay 19 ngàn tỷ có rất nhiều nợ xấu.
Giới tài chánh gọi đó là “nợ không sinh lời” - non performing loan - và có thể mất.
Mà xấu tới cỡ nào thì chẳng ai biết, kể cả người trong cuộc là doanh nghiệp hay
Ngân Hàng Trung Ương và các bí thư đảng bên trong các tổ chức này. Trong tổ chức
của bộ máy nhà nước, kể cả các công ty quốc doanh, đều có chi bộ đảng sinh hoạt,
và có một đảng viên giữ vai trò bí thư, để ghi chép và báo cáo mọi sự mà bên
ngoài không được biết, thị trường tất nhiên là không.
Thêm một chi tiết nhức đầu khác là hệ thống vay mượn ngoại
ngạch của các ngân hàng, ngoài bảng kết toán tài sản, hay shadow banking, được
gọi là “ngân hàng chui” cho dễ hiểu. Số nợ này lên tới sáu ngàn tỷ 500 triệu và
trút vào các nghiệp vụ đầu cơ đầy rủi ro của các đại gia có quan hệ lớn. Chỉ so
sánh riêng khoản nợ bấp bênh ấy (6,500 tỷ của một nền kinh tế 10,000 tỷ), ta thấy
ngay rằng dự trữ ngoại tệ bằng gần bốn ngàn tỷ (và đang sụt) của nhà nước thì
chẳng có nghĩa lý gì. Khi ấy, có phải tính thêm dự trữ vàng của Trung Quốc ở
khoảng 4,500 tỷ nữa không? Bán vàng đem đổ sông Ngô?
Kết luận ở đây là Trung Quốc đang gặp rất nhiều rủi ro về
tài chánh. Giới chuyên môn đánh giá là còn nguy ngập hơn Hoa Kỳ thời 2008 hay
Nam Hàn thời 1997 hoặc Nhật Bản thời 1991.
Nhà báo nói láo
Thế thì tại năm ngoái các nhà bình luận lại báo động về khả
năng khuynh đảo của Bắc Kinh khi họ thành lập “Ngân hàng phát triển mới” của
nhóm BRICS là Brazil, Nga, Ấn Ðộ, Trung Quốc và Nam Phi với số vốn 100 tỷ? Thế
giới đã có tám ngân hàng phát triển, kể cả Ngân Hàng Thế Giới có tính chất quốc
tế và toàn cầu, và nhiều ngân hàng phát triển địa phương khác. Nay sẽ có thêm
ngân hàng BRICS. Chẳng có gì là ghê gớm.
Rồi vì sao thế giới lại vừa hốt hoảng rằng Bắc Kinh muốn đẩy
lui ảnh hưởng của Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế IMF, Ngân Hàng Thế Giới WB và Ngân Hàng
Phát Triển Á Châu ADB với sáng kiến thành lập Ngân Hàng Ðầu Tư Hạ Tầng Cơ Sở Á
Châu AIIB?
Các nhà báo vô tình nói láo - vì không hiểu gì hết?
Theo những gì đã được Bắc Kinh trình bày vào Tháng Mười năm
2013 rồi khai triển từ Tháng Sáu năm ngoái thì Ngân Hàng AIIB có chức năng khác
với IMF. Nếu có ý cạnh tranh thì AIIB chỉ có thể cạnh tranh với ADB tại Á Châu,
một định chế đã có 50 năm hoạt động, trong khuôn khổ Liên Hiệp Quốc, với số vốn
hiện nay là 165 tỷ và kết hợp với Ngân Hàng Thế Giới về trình độ nghiệp vụ.
Nói về Ngân Hàng Thế Giới thì đấy là định chế được thành lập
chủ yếu để tái thiết Âu Châu sau Thế Chiến II. Rồi mới mở rộng hoạt động sang
lãnh vực phát triển qua hai địa hạt chính là tài trợ nhẹ lãi và cố vấn kỹ thuật
cho các nước nghèo. Trong số các nước đó có Trung Quốc.
Bắc Kinh mà được thế giới ngợi khen là tạo ra phép lạ kinh tế
thì một phần cũng nhờ sự cố vấn của Ngân Hàng Thế Giới, và từ khi mở cửa thì được
Ngân Hàng Thế Giới và Ngân Hàng Phát Triển Á Châu tài trợ tổng cộng 70 tỷ Mỹ
kim. Ngày nay Trung Quốc vẫn còn được Ngân Hàng Thế Giới giúp đỡ trong khi đem
mồi nhử với “ngân hàng đầu tư” - khác với “ngân hàng phát triển.”
Trình độ thành công của một ngân hàng phát triển - tài trợ
nước nghèo với điều kiện ưu đãi theo tôn chỉ vô vụ lợi - tùy vào khả năng thẩm
định, thực hiện và quản lý các dự án dài hạn. Khả năng đó của Trung Quốc đã được
thấy qua nhiều tai nạn, như trong lãnh vực hỏa xa khiến một bộ trưởng Hỏa Xa đã
bị kỷ luật, hay tai họa về môi sinh như trong quá nhiều dự án kiều lộ hay thủy
lợi. Và thiện chí phát triển Á Châu của Trung Quốc thì có thể được thấy trên
sông Mêkông hay ngoài Ðông Hải.
Kết luận ở đây là báo chí chưa làm đúng chức năng thông tin
của mình.
Với mấy chục ngàn tỷ nợ, trong đó có nhiều ngàn tỷ sẽ mất, nếu
Bắc Kinh có tung ra vài trăm tỷ để mua chuộc thế giới bằng ngân hàng này hay
ngân hàng kia thì cũng chẳng thấm vào đâu. Ý chí chính trị của họ thì có thừa
mà khả năng chuyên môn vẫn còn thiếu. Trong mấy tuần qua, chẳng thấy ai nêu lên
mấy vấn đề ấy, mà chỉ thấy người ta phê phán Hoa Kỳ và Nhật Bản đã không hưởng ứng
sáng kiến của Trung Quốc!
Học phép IMF
Sau Ðại Hội khóa 18 vào Tháng Mười Một năm 2012 rồi jội nghị
kỳ ba của Ban Chấp Hành Trung Ương vào năm kia, lãnh đạo Trung Quốc đã nói đến
nhu cầu chuyển hướng và cải cách kinh tế cho sát với quy luật thị trường. Trong
lần gặp gỡ tại Bắc Kinh vừa qua (hôm Thứ Hai 30 Tháng Ba), tổng trưởng Ngân Khố
Hoa Kỳ than phiền thẳng với lãnh đạo Bắc Kinh rằng Trung Quốc quá chậm cải cách
và điều ấy gây rủi ro cho kinh tế Trung Quốc và thế giới, kể cả Hoa Kỳ.
Một trong những điều được Tổng Trưởng Jacob Lew nêu ra một
cách ngoại giao là việc Chủ Tịch Tập Cận Bình đã nói tại Thượng Ðỉnh G-20 cuối
năm 2010 là sẽ thi hành quy củ của Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế IMF gọi là Special Data
Dissemination Standard để công bố thông tin về dự trữ ngoại tệ.
Tức là các nước tiên tiến có luật chơi rõ rệt cho kinh tế thị
trường, là phải có thông tin đầy đủ. Bắc Kinh chưa đi tới trình độ ấy và hứa hẹn
sẽ chấp hành - mà chưa. Vậy mà lại muốn lập ra cơ chế cạnh tranh để thay thế
IMF. Trò khôi hài.
Phải chăng truyền thông đại chúng cũng chưa đi tới trình độ
phơi bày ra chuyện ấy?
Có thể là cũng từ áp lực của Hoa Kỳ mà hôm Thứ Hai vừa qua,
Bắc Kinh tạm hoãn áp dụng quy chế mới về kỹ thuật cao cấp cho các ngân hàng.
Quy chế này hàm ý là các ngân hàng của Trung Quốc phải được quyền mua các kỹ
thuật mới, an toàn và khả tín. Nghĩa là nếu muốn làm ăn tại Trung Quốc, doanh
nghiệp ngoại quốc phải bán các kỹ thuật này, cho Trung Quốc tự tiện ăn cắp.
Vì lẽ đó, các doanh nghiệp Mỹ đã nêu vấn đề với chính quyền
và áp lực ấy mới khiến Bắc Kinh hoãn đà ăn cắp.
Kết luận ở đây là gì?
Truyền thông chưa đủ trình độ trình bày vấn đề cho rõ ràng.
Nên làm việc hữu ích cho Bắc Kinh mà không biết.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét